دیدبان آزار: همانطور که طی چند ماه گذشته در شبکههای اجتماعی فارسی زبان شاهد بودیم، بعضی از بازماندگان خشونت جنسی صحبت کردن درباره تجربه خود را راهی برای بازپسگیری قدرت از دست رفته و جزئی اساسی از روند بهبودی و توانمندسازی خود میدانند. بعضی از آنها میخواهند برای پایان دادن به تنهایی یا شکستن سکوت فقط خانواده یا دوستانشان را مطلع کنند و عدهای دیگر تصمیم میگیرند علناً صحبت کنند تا سهمی در راستای آموزش دیگران حول خشونت جنسی داشته باشند. حرف زدن میتواند تحولآفرین باشد و به شما کمک کند تا از این طریق شرم و ترسی که شما را منزوی کرده، کنار بگذارید. علنیسازی تجربه خشونت دریچههایی از درک، همدردی و پشتیبانی افراد را به روی شما باز و کمک میکند از طریق حرف زدن به الگویی برای سایر بازماندگان تبدیل شوید. الگویی که به آنها هم قدرت و شجاعت پیشروی میدهد.
هنگامی که تصمیم گرفتید تجربه خود را روایت کنید، در این کار مستحق حمایت هستید. اما گاهی روند افشاگری آنطور که انتظار داریم پیش نمیرود و عواقبی آزاردهنده در پی دارد. برای کاهش این آسیبها و آمادگی هرچه بیشتر برای مواجهه با آنها، اگر تصمیم دارید تجربه خود را به صورت عمومی اعلام کنید جنبههای متعددی را باید در نظر بگیرید. در نهایت، روش استاندارد دقیقی برای چگونه سخن گفتن از تجربه خشونت جنسی وجود ندارد. شما ممکن است با خشم، غم و اندوه، یا گاهی اوقات حتی با شوخطبعی تجربهتان را بازگو کنید. اما این متن میتواند راهنمایی کلی برای شما باشد تا موضوعات مختلفی مانند اهداف، چگونگی روایت کردن و مصاحبه با رسانهها و ... را در فرایند بازگویی روایت خود از خشونت جنسی در نظر بگیرید. فراموش نکنید ذکر این نکات ابدا به معنای ایجاد ارعاب و مانعتراشی در مسیر روایتگری نیست. بلکه تلاشی است برای تصمیمگیری آگاهانه و قاطعانه و کاهش آسیبهای احتمالی افشای تجربه خشونت جنسی. تلاشی برای قدرتمندسازی راوی در مواجهه با مصائب روایتگری.
اهداف
انگیزه شما از به اشتراک گذاشتن عمومی تجربه خود چیست؟ در طول سخنرانی، مصاحبه یا نوشتن از تجربه خود، چه نکتهای را میخواهید بیان کنید؟ در انتها میخواهید مخاطب را با چه پیامی رها کنید؟ هدفگذاری میتواند به شما کمک کند تا روایت خود را بر اهدافتان متمرکز کنید. اهداف رایج بازگویی تجربه شخصی شامل آگاهیبخشی، آموزش و ایجاد همبستگی است. ممکن است بخواهید با بازماندگان دیگر ارتباط برقرار کنید، به آنها بگویید که تنها نیستند و به آنها امید بهبودی دهید. بعضی از افراد هم با علنیسازی تجربه خود به دنبال مسئولیتپذیر ساختن مرتکب هستند. به این فکر کنید که سطح جزییاتی که به اشتراک میگذارید، چه تاثیری روی هدف شما دارد. اگر قصد آموزش عمومی درباره خشونت جنسی به مردم دارید و روایت خود را با جزییات زیاد به اشتراک میگذارید، ممکن است پیامتان چندان دیده نشود. میتوانید به ذکر نکات خاصی مانند تاثیر واکنشهای مثبت به افشاگری خشونت جنسی، خودسرزنشگری و یا چالش باور نکردن تجربهتان از سوی دیگران بسنده کنید. اگر میخواهید بار سکوت را از دوش خود بردارید، به خاطر داشته باشید که در نهایت شما انتخاب میکنید که چگونه، در چه شرایطی و در چه سطحی درباره جزییات این تجربه صحبت کنید. اینکه دیگران از شما چه میخواهند مهم نیست، بلکه معنا و ارزش این کار برای خود شماست که بیشترین اهمیت را دارد.
آمادگی روانی
عمومی کردن تجربه خشونت جنسی ممکن است برای همه گزینه مناسبی نباشد و هیچکس نباید برای بیان داستان خود تحت فشار قرار بگیرد. میل به برونریزی و صحبت کردن مهم است، اما آمادگی کلید ورود به فرآیند افشاگری است. تصمیم به بازگویی خشونت جنسی میتواند درمانکننده و رهاییبخش باشد اما شما هرگز نباید پیش از داشتن آمادگی، مجبور به روایت کردن شوید. علنی صحبت کردن درباره مسئلهای که مدت کوتاهی است که به بحث عمومی تبدیل شده، میتواند تجربهای دردناک و دلهرهآور و همراه با آسیبی ثانویه باشد. از طرفی دیگر، پیشبینی کامل نحوه واکنش دیگران به روایت شما دشوار است. آیا از نظر احساسی برای به اشتراک گذاشتن تجربه خود با دیگران احساس آمادگی میکنید؟ آیا آماده دریافت پیامهای مکتوب و تماسهای تلفنی هستید؟ به خاطر داشته باشید با وجود اینکه نگرشهای جامعه در حال تغییرند اما همچنان اغلب مردم، بازماندگان را سرزنش میکنند و متجاوز را هدف قرار نمیدهند. آیا آمادگی شنیدن یا خواندن جملاتی را چون «چرا زودتر چیزی نگفتی؟»، «چرا به خانهاش رفتی؟»، «چرا مشروب خوردی؟»، «دنبال لایک و جلبتوجه هستی»، «کی حاضر است به تو تجاوز بکند؟» و ... دارید؟ بعضی از مخاطبان شما، دارای تفکرات قالبی نسبت به بازماندههای تجاوزند و روایات را بر اساس این معیارهای کلیشهای راستیآزمایی میکنند. آنها تنها «قربانیان تمام عیار» را شایسته حمایت میدانند. اگر به اندازه کافی آمادگی مواجهه با این تفکرات را ندارید و قصد افشاگری دارید، شاید بهتر باشد پیش از روایتگری از حمایت چند نفر از نزدیکانتان مطمئن شوید. کسانی که در فرآیند افشاگری و پس از آن در کنار شما باشند تا بر فشارهای وارده غلبه کنید. ممکن است بازخوانی این تجربه شما را در معرض آسیب دوباره قرار بدهد و وقایع را برایتان زنده کند. بنابراین پیشنهاد میشود که تراپیست خود را نیز در جریان بگذارید. اگر تا به حال به رواندرمانگر مراجعه نکردهاید میتوانید برای معرفی تراپیست معتمد از دیدبان آزار مشورت بگیرید.
امنیت
امنیت شما، خانواده و دوستانتان عامل مهمی در سنجش امکان علنیسازی تجربه شما است. آیا بیان عمومی روایتتان، امنیت شما یا اطرافیانتان را به خطر میاندازد؟ توجه داشته باشید که به اشتراک گذاشتن تجربه خشونت جنسی ممکن است شما را در معرض خطر بالقوه اقدام تلافیجویانه قرار دهد. حتی اگر نام مرتکب را ذکر نکرده باشید، ممکن است به واسطه اطلاعاتی که به اشتراک گذاشتهاید، افراد یا سازمانهای دیگری که در این اتفاق مسئول بودهاند، شناسایی شوند. در این صورت آیا این موضوع تهدیدی برای امنیت شما، خانواده و دوستانتان ایجاد میکند؟ تجربه نشان داده برخی از آزارگران برای جلوگیری از افشای نامشان یا برای حذف روایت اقدام به تهدید و ارعاب روایتگر میکنند. یکی از تهدیدات رایج، تهدید به انتشار تصاویر و اطلاعات خصوصی است. فراموش نکنید در مقابل این تهدیدها حق شکایت دارید. در این زمینه متن «چگونه از افرادی که تهدید به انتشار تصاویر خصوصی میکنند شکایت کنیم؟» را مطالعه کنید. در آخر، ممکن است دیگران بسته به اطلاعاتی که شما به صورت عمومی به اشتراک میگذارید، مسئول شناخته شوند؛ منظور کسانی است که در زمان آگاه شدن از وقوع این اتفاق، اقدامی انجام داده یا ندادهاند.
بیشتر بخوانید:
راهکارهایی برای حمایت از بازماندگان تجاوز
حریم خصوصی
به خاطر داشته باشید که ناشناس ماندن تضمین نشدنی است. حتی اگر انتخاب کنید که روایت خود را بدون افشای نام به اشتراک بگذارید، ممکن است افرادی که دنبال هویتتان هستند بتوانند شما را شناسایی و نامتان را فاش کنند. هنگام تصمیمگیری درباره روایتگری آنلاین، به یاد داشته باشید که محتوای موجود در اینترنت را نمیتوان به طور کامل حذف کرد. روایت منتشرشده شما در دسترس هرکسی از گذشته، حال و آیندهتان قرار میگیرد. وقتی که روایت شما در اینترنت منتشر شود، هرکسی که اسم شما را سرچ کند میتواند داستانتان را بخواند و از تجربهتان باخبر شود. این میتواند شامل هر عضوی از خانوادهتان (که شاید نخواهید درباره تجربه خشونت جنسی به او توضیح بدهید)، همکارانتان، پارتنرهای عاطفی احتمالیتان، دوستان قدیمی و ... باشد. ممکن است اکنون از به اشتراک گذاشتن تجربه خودتان احساس راحتی کنید اما به خودتان فرصت فکر کردن در این باره را بدهید که آیا در آینده احساس متفاوتی با حال حاضر خود خواهید داشت و چرا؟ در نظر داشته باشید که چقدر نسبت به چنین اطلاعاتی که غالبا در اینترنت باقی میمانند، احساس راحتی میکنید.
پلتفرمهای اجتماعی
روشهای مختلفی برای روایتگری عمومی وجود دارد. مزایا، خطرات و ملاحظات مربوط به حریم خصوصی بر اساس اینکه به چه رسانهای برای انتشار تجربه خود فکر میکنید، ممکن است برای شما متفاوت باشد. این پلتفرمها میتوانند شامل شبکههای اجتماعی، سرمقاله یا مقالههای خبری، برنامههای رادیویی و تلویزیونی و رویدادهای گفتوگوی شخصی و وبلاگها باشند. بررسی کنید که آیا این پلتفرمها اجازه دریافت واکنشهای مردم به تجربه شما را میدهند یا خیر؟ پاسخها اغلب میتوانند حمایتگرانه باشند اما ممکن است بعضی از این واکنشها برای شما نقش تخریبی و ویرانگر داشته باشند. در نظر بگیرید که ممکن است چه نوع بازخورد و پشتیبانیای قبل، حین و بعد از به اشتراکگذاری روایتتان نیاز داشته باشید. برای مثال فضای توییتر فارسی به نسبت دیگر پلتفرمها بسیار خشن، بیرحمانه و قضاوتگر است. با این حال پس از تجربه خشونت جنسی، رسانههای اجتماعی میتوانند ابزاری بسیار قدرتمند برای شما باشند. درباره چگونگی مصاحبه با رسانهها درباره تجربه خشونت جنسی متن «نکاتی درباره بازگویی تجربه خشونت جنسی در مصاحبه رسانهای» را بخوانید.
افشای هویت آزارگر
با دقت در مورد اینکه آیا میخواهید از آزارگر به صورت عمومی اسم ببرید، فکر کنید. نام بردن از یک متهم به خشونت جنسی در هر پلتفرمی، علاوه بر تهدیدها و انتقامجوییهای احتمالی، میتواند موجب شکایت او از شما به اتهام افترا و نشر اکاذیب شود. حتی در مواقعی ممکن است از متهم به آزار جنسی نام نبرید، اما بعضی از نشانهها هویت او را برای تعدادی محدود مشخص کند و این برای تشکیل پرونده به اتهام افترا کافی است. در طی چند ماه گذشته پس از آغاز افشاگریها، چندین مورد از این شکایات به دیدبان آزار گزارش شده است. در یک مورد، راوی در فقدان ادله اثبات جرم آزارگر، برای جلب رضایت او مجبور به عذرخواهی علنی و پاک کردن روایت خود شد. بنابراین پیش از افشای نام آزارگر به دقت احتمال پیگرد قانونی را بررسی کنید، امکانات مادی و معنوی و شرایط خود را برای مواجهه با شکایت آزارگر بسنجید، برای آن آمادگی داشته باشید و در صورت امکان، ظرفیتهای موجود را برای طرح دعوی از سوی آزارگر کاهش دهید. مواجهه کیفری میتواند برای شما وقتگیر، پرهزینه و طاقتفرسا باشد. اما این انتخاب شما است و ممکن است بخواهید برای آنچه که باور دارید هزینه بپردازید. در این صورت پیشنهاد میشود اسناد، مدارک و شواهد موجود را با دقت جمعآوری و در صورت امکان با یک وکیل درباره ملاحظات حقوقی مشورت کنید. شما میتوانید برای ارجاع به وکیل و مشاور حقوقی از طریق ایمیل، تلگرام، توئیتر و اینستاگرام از دیدبان آزار کمک بگیرید.
منابع:
Sharing_Your_Story_How_to_Think_through_Your_Options.pdf
speaking_out_from_within_speaking_publicly_about_sexual_assault.pdf