دیدبان آزار: اتاقی تاریک و کوچک که توسط پردهای پنهان شده است. شرکتکنندگان، داوطلبانه خود را در آن تاریکی قرار دادهاند. به محض اینکه وارد آن فضای کوچک و خالی از نور میشوند، هدفون معلقی را مقابل خود میبینند و در حالی که آینه کوچکی، روبروی صورتشان نصب شده است، آن را روی گوشهایشان قرار میدهند. حالا قرار است فضایی جدید را تجربه کنند: «هی دختر/ چرا با من حرف نمیزنی؟/ هی خوشگله/ میخوای باهم بخوابیم؟...»
«ترا لوپز»، هنرمند و دانشآموخته ایالت ساکرامنتو، در نمایشگاه مشارکتی خود با نام «This Is What It Feels Like» تلاش کرد تا فضای تجربه آزار و اذیت جنسی خیابانی علیه زنان را شبیهسازی کند. اگرچه حضور در این نمایشگاه برای همه آزاد بود اما لوپز تاکید کرده بود که مخاطب اصلی این نمایشگاه مردان هستند؛ زیرا هدف نمایشگاه، فراهم کردن شرایطی بود تا مردان تصور و درک عمیقتری نسبت به آزار خیابانی پیدا کنند. آزارهای هولناکی که زنان آن را روزانه تجربه میکنند. این نمایشگاه در ماه آپریل سال 2018 برگزار شد و انعکاس فوقالعادهای در رسانههای بینالمللی داشت.
«ترا» خودش هم در کودکی تجربه خشونت خانگی را داشته و همچنین مادرش را میدیده که به عنوان یک زن تا چه اندازه با آزار و اذیتهای مبتنی بر جنسیت مواجه است. از این رو او همیشه احساس بیپناهی و ناتوانی میکرده است. او در تمام دوران نوجوانیاش به ایدهای برای به تصویر کشیدن آزار و خشونت علیه زنان فکر میکرد تا اینکه شبی در یک همنشینی دوستانه، زنان حاضر شروع به شرح روایات خود از تجربه آزار جنسی کردند. آن شب مباحثی شکل گرفت که ترا را به شدت به فکر فرو برد: «یک نفر از تجربه خودش گفت و ناگهان همه شروع کردند و هر کسی تجربهاش را از آزار جنسی به شکلی بیان کرد. انبوه تجربیات تلخی که دوستان دخترم در مقایسه با پسران داشتند، من را به شدت وحشتزده کرد. اینکه میدیدم زنان تا این اندازه در زندگی خود در مواجهه با آزار جنسی قرار دارند، خشمگینم کرده بود.»
بیشتر بخوانید:
«اگر هیچ عواقبی برای عملکردمان در انتظارمان نباشد، با دیگری چه خواهیم کرد؟»
«غسلها»، اجرایی که رنج و سکوت بازماندگان تجاوز را به تصویر کشید
اما این خشم و وحشت، دستمایه برگزاری یک نمایشگاه شد. ترا بالاخره به سراغ ایده قدیمیاش رفت و نمایشگاهی مشارکتی برگزار کرد تا به همه و به خصوص مردان این فرصت را بدهد تا درک درستتری از تجربه آزار جنسی زنان پیدا کنند. چرا که هنوز هم این باور وجود دارد که زنان از این متلکها خوششان میآید و همچنان برخی از مردان تصور میکنند متلکپرانی نوعی توجه و تمجید است و اصلا زنان برای جلب همین توجه اینچنین لباس میپوشند و آنچنان خود را میآرایند. بعضی از مردان ابتدا نسبت به حضور در این نمایشگاه مقاومت نشان میدادند اما وقتی مقاومتها و واکنشها فروکش کرد، اتفاقا همین مردان بودند که بیشترین تاثیر را از نمایشگاه گرفتند.
لوپز میگوید واکنش آنها بعد از بیرون آمدن از اتاق بسیار عجیب بود: «پس از بیرون آمدن از اتاق، تابلویی وجود داشت که شرکتکنندگان میتوانستند از تجربه خود بنویسند. چهره مردان حقیقتا تاثیرگذار بود. عدهای گریه میکردند. برخی شروع میکردند به عذرخواهی کردن. عدهای میگفتند بسیار متاسفند که اقدامی در راستای بهبود این وضعیت انجام ندادهاند. اما از نظر من بهترین واکنش برای آن دسته از مردانی بود که تصمیم گرفتند به سراغ جبران رفتارهای قبلی خود بروند. آنهایی که تصمیم گرفتند با مردان دیگر هم صحبت کنند و رفتارهای گذشته خود را مورد بازبینی قرار بدهند. این یک تجربه شنیداری با هدف درک احساس زن بودن در عرصه عمومی و ایجاد تغییر در رفتارهای خشونتآمیز بود.»
اما واکنش زنان هم قابل توجه بود. بسیاری از آنها پس از گذشت حدود 30 دقیقه از حضور در آن اتاق تاریک با عصبانیت از نمایشگاه خارج میشدند و عدهای دیگر به سمت لوپز میرفتند تا از او تشکر کنند. در آن میان زنانی هم بودند که صورتشان را اشک پوشانده بود.
لوپز برای این نمایشگاه، با 100 زن مصاحبه کرد. سپس روایتهای آنها از آزار جنسی و متلکهای روزمره را در یک استودیو ضبط کرد. ضبط روایات توسط مردانی صورت گرفت که لوپز تعدادی از آنها را اصلا نمیشناخت. این هنرمند توضیح میدهد که در همان زمان ضبط کار هم برخی از مردان تحت تاثیر قرار گرفته بودند و در واقع، نخستین تاثیرگذاری این نمایشگاه از همان مراحل ابتدایی شروع شد؛ جایی که پیامدهای متلکهای خیابانی را میشد روی صورت مردانی دید که آنها را روخوانی می کردند: «چند نفر دیگر از شدت سخیف بودن متلکها چندششان شده بود. چند مرد حتی اصطلاحاتی را که ما زنان به طور روزمره میشنویم، نشنیده بودند و من بار دیگر فهمیدم که چقدر زندگی روزانه ما زنان و مردان در سطح جامعه با یکدیگر متفاوت است و در واقع جنسیت چگونه تجربههای ما را شکل میدهد.»
او که قصد دارد این نمایشگاه را در شهرهای مختلف جهان برگزار کند، معتقد است زنان سالهای متمادی سکوت کردهاند و همین سکوت هم سبب شده تا جامعه درک درستی از شرایط دشوار و انواع تبعیضها و آزارهای جنسی و جنسیتی نداشته باشد. لوپز تاکید میکند: «هر کدام از ما باید حرفمان را بزنیم. من به عنوان یک هنرمند و بقیه زنان در هر جایگاهی که هستند. نمیتوانیم فقط تماشاچی باشیم. باید برای تغییر این اوضاع دست به کار شویم.»
منابع:
https://thisiswhatitfeelslikeproject.com/
https://www.sacbee.com/entertainment/arts-culture