دیدبان آزار

اعتراضات در پی خودکشی کارولین گرانژان

«لزبین‌هراسی می‌کشد»

دیدبان آزار: کارولین گرانژان، معلم و مدیر مدرسه‌ای در روستای موساژ در منطقه کانتال فرانسه، روز اول سپتامبر 2025، هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی جدید، خودکشی کرد و جانش را از دست داد. دوستان و همکاران او و همچنین گروه‌های فعال در زمینه حقوق اقلیت‌های جنسی، خودکشی‌اش را نه یک مرگ عادی، که قتلی ساختاری و نشانه‌ای از تداوم خاموش لزبین‌هراسی و کنار گذاشته‌شدن و در خطر بودن به‌خاطر گرایش جنسی می‌دانند. 

کارولین گرانژان از دسامبر 2023 تا زمان مرگش، هدف آزار و اذیت‌های همجنسگراهراسانه و تهدیدهای ناشناس قرار داشت. اولین برخورد او با فرد یا افرادی که در موساژ او را مورد تهدید و تحقیر قرار دادند مواجهه با نوشته‌ای گچی زیر سقف مدرسه بود که می‌گفت «لزبین=کودک‌آزار». هدف نوشته کاملاً مشخص به نظر می‌رسید. کارولین سال‌ها پیش با یک زن به نام کریستین پاکو ازدواج کرده بود و از سال ۲۰۲۱ ساکن روستای موساژ شده بود. این زوج، ازدواج خود را پنهان، نمی‌کردند، هردو با سگ‌هایشان به پیاده‌روی‌های طولانی می‌رفتند و از زندگی در روستای کوچکشان لذت می‌بردند.

کارولین طی ۱۸ ماهی که به مرگش منجر شد، چندین پیام‌ تهدیدآمیز ناشناس دریافت کرد، بارها آزار واذیت‌ها را گزارش کرد اما به جای پاسخ مسئولانه و موثر، به او گفته شد که بهتر است مدرسه‌ای که در آن شاغل است را ترک کند. یعنی از جایگاه مدیر مدرسه فعلی‌اش کناره‌گیری کند و به مدرسه‌ای دیگر برود تا فشارها و تهدیدها کمتر شود. این درخواست یا فشار غیررسمی، به‌نوعی تلاش برای «پاکسازی» یا حذف او از محیط کاری بود و به همین جهت از سوی کارولین پذیرفته نشد. در اوایل سال ۲۰۲۴، چند هفته قبل از بازگشت به مدرسه، پزشک کارولین را به مرخصی پزشکی فرستاد. هرگاه که دوباره به کار بازمی‌گشت، مرتباً کلماتی تهدیدآمیز مانند «بمیر، لزبین کثیف» زیر سقف مدرسه، در صندوق پست و حتی روی خودرویی شبیه ماشین شهردار، کریستین ور، پیدا می‌شد. 

نهادهای مربوطه به جای اینکه نفرت‌پراکنی علیه همجنسگرایان را جدی بگیرند و از کارولین حمایت کنند، بی‌تفاوتی و انکار پیشه کردند. در پی تراژدی مرگ او، همسرش کریستین پاکو در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها اعلام کرد که کارولین به دلیل عدم حمایت نهادهای آموزشی و دولتی از جمله وزارت آموزش و پرورش، احساس انزوا و رهاشدگی می‌کرده است. او تأکید کرد که فقدان حمایت، فشار روانی شدیدی به کارولین وارد کرده بود و به خودکشی او منجر شد. در حال حاضر، دو کمیته تحقیق در این زمینه در جریان است: یکی از سوی دادستانی برای بررسی علت خودکشی، و دیگری از سوی وزارت آموزش و پرورش برای ارزیابی عملکرد نهادهای مسئول در قبال کارولین.

در روز پنجم سپتامبر، سازمان‌های حامی حقوق افراد LGBTQ+ در مقابل وزارت آموزش و پرورش در پاریس تجمعی برگزار کردند تا از آزارهای همجنسگراهراس و نظام‌مند در سیستم آموزشی بگویند. در این تجمع، بیش از 300 نفر شرکت کردند. تعدادی از زوج‌های لزبین دست‌‌دردست یا در آغوش یکدیگر اشک می‌ریختند و می‌شد خشم و غمی عمیق را در فضا حس کرد. آزارهایی که کارولین را به کشتن داد، تجربه‌ای مشترک میان همجنسگرایان و به‌خصوص لزبین‌هاست.

همسر کارولین متنی برای قرائت در این تجمع ارسال کرده بود: «ما برای زنده‌ماندن، فقط به یکدیگر نیاز داشتیم. رویای ما به کابوس تبدیل شده است. تو زنی محترم و دوست‌داشتنی بودی. تو به کودکان آموزش و عشق هدیه می‌دادی و این فاجعه سزای تو نبود. آنها تو را کشتند، تو را کشته‌اند. تو یک زنی و مرده‌‌ای. مرسی برای تمام این سال‌های خوشبختی. تو عشق زندگی من می‌مانی. تو برای هیچ نرفته‌ای. نمی‌گذارم مرگ تو برای هیچ باشد. تا ابد نیروی من می‌مانی. دوستت دارم.» در بخشی دیگر از این نامه، او نهادهای دولتی و آموزشی را خطاب داد و به کوتاهی در برابر محافظت از جامعه LGBTQ+ متهمشان کرد. سخنرانان دیگر هم تاکید کردند که این حادثه نه یک تراژدی فردی، که بازتاب‌دهنده مشکلات و موانع ساختاری موجود در زمینه حمایت از کارکنان LGBTQ+ در سیستم آموزشی فرانسه است.

سخنران سازمان SOS Homophobie، لزبین‌هراسی و نهادهای هم‌دست و بی‌تفاوت را عامل مرگ کارولین عنوان کرد و گفت: «خیلی مهم بود که امروز اینجا باشیم. مرسی که آمدید. افرادی که لزبین و آموزگار هستند، نه فقط غمگین، که بسیار خشمگین‌اند. چون به‌طور مکرر شاهد اقدامات لزبین‌ستیزانه بوده‎‌ایم و ناگزیر همواره در سکوت از آن عبور کرده‌ایم. آمارها نشان می‌دهد که تنها 15 درصد از شکایت‌های مربوط به اقلیت‌های جنسی در مدارس مربوط به لزبین‌هراسی بوده است. همین نشان می‌دهد که مساله لزبین تا چه حد نامرئی است. ترس نامرئی‌بودن، ویرانگر است. امروز دیگر عبور از اقدامات لزبین‌هراسی و به فراموشی سپردن آن ممکن و پذیرفته نیست. وزارت آموزش باید در قبال این مرگ مسئولیت بپذیرد.» او در ادامه اشاره کرد که وقتی دانش‌آموزان مورد آزار قرار می‌گیرند، کسی به آنها نمی‌گوید مدرسه را عوض کنند اما از کارولین چنین درخواستی شد. این سخنران تاکید کرد: «آزار لزبین‌هراس، ترنس‌هراس، و همجنسگراهراس باید جدی گرفته شود. من این شانس را داشتم که از من حمایت شود ولی این حمایت‌ها به‌هیچ‌وجه نباید منوط به شانس باشد. امروز قلبم همراه آنهایی است که هویتشان را برای حفاظت از خود پنهان کردند و همین‌طور با کسانی که هویتشان را عیان کردند اما با آزار روبه‌رو شدند.»

سخنران بعدی با شعار «لزبین‌هراسی می‌کشد» صحبت‌های خود را آغاز کرد و گفت کارولین، خشونت، آزار و تهدید مرگ را زندگی کرد و فقدان حمایت نهادی، مرگ او را رقم زد: «پارتنر کارولین خواسته که مرگ او برای هیچ نباشد و ما باید به‌طور جدی این دادخواهی را پی بگیریم؛ از طریق آموزش کودکان و بزرگسالان در مدارس و اجرای سیاست‌های شمول‌پذیری و ... لزبین‌هراسی نفرتی است که همه‌جا در روستاها، در محل کار و در اطرافمان وجود دارد و خشونتی است که ما را به سکوت وادار می‌کند و به حاشیه می‌راند. ما می‌خواهیم که مدرسه، بازتولید خشونت‌های موجود در جامعه نباشد. مرگ کارولین، یک قتل است.» سخنران بعدی از «مرکز لزبین‌ها در اروپا» بود و از فقیرشدن روزافزون کادر مدارس و تبعیض‌های همه‌جانبه علیه آنها گفت. او اشاره کرد که گفتمان راست افراطی در اروپا ترنس‌ها و همجنسگرایان را هدف نفرت‌پراکنی قرار داده است: «آنها به‌طور علنی می‌گویند که باید علیه پروپاگاندای LGBTQ+ ایستاد و از کودکان محافظت کرد، چنین رتوریکی در سراسر اروپا باعث شده‌ است که آزارها و تهدیدها علیه جامعه کوئیر شدت بگیرد. نفرت سراسر اروپا را می‌گیرد و دولت نئولیبرال هم مراقبت را خصوصی‌سازی و دسترس‌ناپذیر می‌کند. من از این فضا وحشت دارم.»

پس از اعلام پیروزی حزب راست‌گرای «اجتماع ملی» در انتخابات پارلمان اروپا، حامیان این حزب در خیابان‌های فرانسه جشن گرفتند و در آن شب، گزارش‌هایی از حملات و آزار و اذیت‌ علیه همجنسگرایان و ترنس‌ها، منتشر شد که مشخصا از سوی طرفداران مارین لوپن صورت گرفته بود. در فرانسه، حملات همجنسگراهراسانه و ترنس‌هراسانه با افزایش حقوق قانونی (از جمله حق ازدواج) و رویت‌پذیری این گروه‌ها، و همچنین در پیوند با قدرت پیداکردن راست افراطی، شدت گرفته است. در ماه مه 2024، وزارت کشور فرانسه گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد جرائم علیه جامعه LGBTQ در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲، ۱۳ درصد افزایش یافته است. حمله‌ها با ماهیت خشونت‌آمیزتر -از جمله ضرب‌وشتم، تهدید و آزار و اذیت- افزایشی ۱۹ درصدی داشته است. در مجموع، پلیس فرانسه در سال گذشته ۲٬۸۷۰ مورد از این قبیل جرائم را ثبت کرده است.

گروه‌های حامی حقوق اقلیت‌های جنسی و جنسیتی، روی این موضوع اجماع دارند که مرگ کارولین باید بسیار جدی گرفته شود و همان‌طور که همسرش در دادخواهی بیان کرده، نباید برای هیچ باشد. انجمن «نجات از همجنسگراهراسی» نوشته است: «اکنون ضرورت دارد که وزارت آموزش و پرورش نمایش‌های سطحی مبارزه با همجنسگراهراسی را کنار بگذارد و به‌طور جدی به محافظت از کارکنان خود که در این مسئله‌ نامرئی مانده‌اند بپردازد. اما این کار به اراده سیاسی جدی نیاز دارد. و فراتر از وزارت، هر کسی نقشی دارد: مدیران مدرسه، بازرسان، معلمان، کارکنان اداری: همراه و متحد باشید. گوش کنید، آموزش دهید، محافظت کنید. چشم‌تان را نبندید. امروز دست وزارت آموزش و پرورش آلوده به خون است. فراموش نکنیم که لزبین‌هراسی می‌کشد.»

مطالب مرتبط