زنی را تصور کنید که مورد تجاوز قرار گرفته است و درحالیکه با تروما دستبهگریبان است، مجبور به انجام معاینه واژینال برای بررسی هایمن میشود. گزارشی که جدیدا منتشرشده (این متن مربوط به یک سال قبل است)، معاینات فیزیکی واژینال هنوز هم برای تشخیص اینکه آیا زنان یا دختران در هند، نپال و سریلانکا مورد تجاوز گرفتهاند یا نه، استفاده میشود. این عمل به صورت گسترده در این سه کشور انجام میشود و برخی دادگاهها برای داوری و قضاوت به نتایج این آزمایش ارجاع میدهند. این در حالی است که این موضوع هیچ مبنای علمیای ندارد و در هند ممنوع شده است.
دیوا سیرینیواسان، وکیل حقوق بشر مستقر در دهلی و یکی از نویسندگان گزارش از «Equality Now» و «Dignity Alliance International» این آزمایش را «بهخودیخود نقض حقوق بشر» خواندهاند. سومیرا شرتسها، مدیر اجرایی سازمان نپالی به نام «زنان برای حقوق بشر» اضافه میکند: «این معاینه تحقیرگرانه و غیرانسانی است. این معاینه صرفا برای بررسی اینکه آیا تجاوزی رخ داده است انجام نمیشود، بلکه در واقع هایمن(معادل صحیح بکارت که مبنای علمی ندارد) شما را معاینه میکنند.»
او توضیح میدهد که این معاینه توسط مقامات بهکار میرود تا نشان دهند قربانیان تجاوز فاسد و هرزهاند. در نپال، آزمایش واژینال در ارتباط با افکاری مثل «عفت و پاکدامنی» و این باور که زنان و دختران باید پاک و معصوم باشند، صورت میگیرد. در این معاینه پزشک دو انگشت خود را داخل واژن شخص مورد تجاوز قرار گرفته فرو میکند و سعی میکند تشخیص دهد که آیا هایمن آسیب دیده یا نه و همچنین سستی یا شلی واژن را معاینه کند. اگر هایمن سالم باشد، طبق معاینه ادعا میشود که تجاوز رخ نداده است، هرچند که تجاوز الزاماَ با آسیبدیدن هایمن همراه نیست.
این معاینه اغلب برای برچسب زدن به قربانیان و ارجاع به پیشینه روابط جنسی آنان بکار میرود. به عبارت دیگر، «تست بکارت» در دادگاه بعنوان مستندات، علیه قربانی مورد استفاده قرار میگیرد. با استناد به روابط جنسی گذشته قربانی، دادگاه تلاش میکند در ادعای او مبنی بر تجاوز شبهه ایجاد شود. پنج کشور در این منطقه یعنی بنگلادش، بوتان، مالدیو، نپال و سریلانکا مجوز استفاده از مستنداتی که سابقه جنسی قربانی تجاوز را توضیح میدهد، صادر کردهاند. سیرینیواسان معتقد است که این عمل، میراث دوران استعمار است: «طبق قوانین کیفری در سریلانکا و بنگلادش، بویژه در خصوص پروندههای تجاوز، میتوان مستنداتی از گذشته بازمانده تجاوز به عنوان شخصیتی هرزه و فاسد ارائه داد. تجاوز قانونشکنی و جرمی در مقابل عفت و پاکدامنی به شمار میرود.»
گزارشی که به تجربیات زنان در شش کشور جنوب آسیا میپردازد، میگوید که معاینه دوانگشتی واژن یکی از بیشمار عواملی است که فرایند گزارش تجاوز و دادخواهی را برای بازماندگان بسیار طاقتفرسا و خستهکننده میکند. با توجه به اینکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته، میزان محکومیت در قبال تجاوز بسیار پایین است. (در بنگلادش میزان آن 3% است) سیرینیواسان میگوید: «این موضوع بسیار ناامیدکننده است و سیستم قضایی ما در تمام سطوح ناکارا بوده است.»
عوامل متعددی پیگرد قانونی تجاوز را غیرممکن میکند. قربانیان تجاوز با تأخیرات طولانیمدت در سیستم قضایی روبرو هستند و در مواردی پس از سالها جلسات رسیدگی تشکیل شده است. از طرفی دیگر طبق گزارشات، بسیاری از مقامات قضایی فاسد و رشوهخوارند و این موضوع هم روند دادخواهی بازماندگان را مختل میکند. امتناع افسران پلیس از ثبت شکایت یا ناکامی در رسیدگی به ادعاهای خشونت جنسی در بنگلادش، هند، نپال و سریلانکا بسیار شایع است.
بیشتر بخوانید:
فرهنگ تجاوز واقعیت دارد و زندگی زنان را محدود میکند
اعتراض برهنه علیه تجاوز
شرستها میگوید که در نپال نجاتیافتگان تجاوز و خانوادههای آنها با فشار و تهدید روبرو هستند و گویی که این موضوع ننگی اجتماعی است و باید از پیگیری آن صرفنظر کنند. علاوه بر بازماندگان، حتی حامیان و مدافعان حقوق بشری آنها هم مورد تهدید قرار میگیرند. شرستها ادامه میدهد: «وقتی با زنان بیوهای که توسط یکی از اعضای فامیل یا خانواده مورد تجاوز قرار گرفتهاند سروکار داریم، آنها نمیتوانند با صراحت تجربه خود را بازگو کنند چون مرتکب فرزندانشان را تهدید میکند.
در بنگلادش، هند و نپال بیش از 60% درصد از قربانیان تجاوز که با آنها مصاحبه شده است، گزارش دادهاند که تحت فشار قرار گرفتهاند و وادار به عقبنشینی یا مصالحه در پرونده تجاوز و پیگیری آن شدهاند. این گزارشات میگویند که در برخی موارد، قربانیان حتی غرامت و خسارت مورد توافق تحت توافقنامهای را که خارج از سیستم قضایی مققرشده دریافت نمیکنند. آندسته از قربانیان تجاوز که متعلق به اجتماعات حاشیهای و طردشدهاند به دلیل اذیت و آزار و تبعیض طبقاتی، طایفهای، مذهبی یا اتنیکی با موانع جدیتری برای دادخواهی مواجهند.
این گزارش راهحلهایی را برای موانع بیشماری که قربانیان با آن مواجه هستند، شرح داده است. سرینیواسان به سراغ افسران پلیسی که از ثبت پروندههای تجاوز سرباززدند، رفت و از آنها خواست که پاسخگو باشند و به تمام مقامات قضایی و متخصصان مراقبتهای بهداشتی آموزش داد و گفت قضّات باید معاینه دوانگشتی واژینال را ممنوع اعلام کنند. او میگوید در کشورهایی که این معاینه ممنوع میشود، باید همه آن را اجرا کنند و اطمینان حاصل شود که تمامی متخصصان سلامت هم از این ممنوعیت آگاهند. همچنین باید علیه کسانی که به انجام این عمل ادامه میدهند اقدام قانونی کرد و یقین پیدا کرد که دادگاهها دیگر به مستندات این معاینات اتکا نخواهند کرد.
نویسنده: سارا جانسون
برگردان: سمیرا راهی
منبع: گاردین