دیدبان آزار: اصطلاح تعرض جنسی، ارجاع به طیفی از رفتارها دارد که شامل تماس‌های جنسی ناخواسته، تحمیلی و اجباری می‌شود؛ از جمله تجاوز، اقدام به تجاوز و هر شکلی از لمس جنسی ناخواسته. فردی که مورد تعرض جنسی قرار می‌گیرد، عموما بلافاصله پس از واقعه دچار سطح بالایی از اضطراب و پریشانی می‌شود. ترومای تعرض جنسی می‌تواند به شما احساس وحشت، خشم، عذاب وجدان، اضطراب و اندوه تحمیل کند. انگ اجتماعی پیرامون مسئله خشونت جنسی ممکن است سبب شود افراد حس شرم و خجالت پیدا کنند. بعلاوه، بازماندگان تعرض جنسی، ممکن است با علائم اختلال اضطراب پس از سانحه (post-traumatic stress disorder) مانند کابوس و هجوم افکار ناخوانده مواجه شوند. بازماندگان ممکن است به طور دائمی احساس خطر کنند و نسبت به دیگران بی‌اعتماد شوند.

سندروم ترومای تجاوز (Rape trauma syndrome) به شکلی از اختلال اضطراب پس از سانحه گفته می‌شود که مشخصا بعد از تجربه تجاوز یا اقدام به تجاوز به وجود می‌آید. RTS بیش از آنکه وضعیتی فیزیکی باشد، عاطفی و روانی است و از این جهت سندورم خوانده می‌شود چون در بازماندگان خشونت جنسی به طور پیوسته علائم، رفتارها، احساسات و افکار مشخص و مکرری بوجود می‌آید.

 

اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) چیست؟

PTSD وضعیتی مرتبط با سلامت روان است که پس از تجربه‌ای تروماتیک مانند تعرض جنسی، مجموعه‌ای از علائم مشکل‌زا را بروز می‌دهد. این اختلال میان بازماندگان تعرض جنسی شایع است. نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد حدودا 70 درصد از بازماندگان تعرض جنسی، سطح بالایی از تروما را تجربه کرده‌ و 45 درصد علائم PTSD را گزارش داده‌اند. این علائم می‌تواند شامل بازتجربه واقعه تروماتیک، اجتناب از یادآوری تروما، حیرت‌زدگی، افکار و باورهای منفی باشد. نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که PTSD نشانه ضعف نیست و تنها یک شرایط روانی است که می‌‌شود آن را تشخیص داد و درمان کرد. اگر علائم PTSD را در خود مشاهده می‌کنید، لازم است که به پزشک یا روان‌درمانگر مراجعه کنید.

 

علائم  PTSD پس از تجربه تعرض جنسی

بازماندگان تعرض جنسی ممکن است علائم مزمن و حاد PTSD را تجربه کنند. این علائم موارد زیر را شامل می‌شود:

• درد بدن
• احساس خستگی
• فلش‌بک
• سردرد
• بی‌خوابی
• کابوس

از دیگر تجربه‌های بازماندگان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نادیده‌انگاری: نادیده گرفتن افکار و طفره رفتن از احساسات مربوط به واقعه تروماتیک، اجتناب کردن از یادآورهای واقعه اعم از افراد، اشیاء، مکان‌ها و موقعیت‌ها و مقاومت در برابر صحبت کردن از واقعه
• علائم ناخوانده: هجوم مکرر خاطرات و افکار واقعه، کابوس‌های تکراری و فلش‌بک
• افزایش برانگیختگی و تحریک‌پذیری: اختلالات خواب، به راحتی خشمگین شدن، عدم تمرکز، هوشیاری و حساسیت بیش‌ از حد نسبت به مخاطرات احتمالی اطراف
• تغییر در افکار و باورها: باورهای مخدوش و متداوم نسبت به خود و دیگران، احساس ترس، خشم، وحشت، عذاب وجدان، شرم و ناامیدی مستمر، از دست دادن انگیزه برای فعالیت‌های لذت‌بخش پیشین، احساس جداافتادگی از دیگران، تقلا برای محافظت از روابط صمیمی، ناتوانی در تجربه احساسات مثبت مانند لذت و رضایت

 

بیشتر بخوانید:

 تاثیر روانشناختی تجربیات بازماندگان از آزار جنسی در نظام‌های حقوقی، پزشکی و بهداشت روان

 واکنش روانی غالب در مقابل تجاوز، سرشدگی و یخ زدن است

 

شرایط دیگری که با تعرض جنسی و PTSD مرتبطند

PTSD عموما در پیوند با دیگر اختلالات روانی قرار دارد و تنها اختلالی نیست که پس از تجربه تعرض جنسی برای بازماندگان ایجاد می‌شود. بازماندگان ممکن است اختلالات دیگری از جمله موارد زیر را از خود بروز بدهند:

• اختلالات تغذیه (Eating disorders)
• اختلال اضطراب فراگیر (Generalized anxiety disorder (GAD))
• افسردگی حاد (Major depression)
• اختلال وسواس فکری-عملی (Obsessive-compulsive disorder (OCD))
• اختلال سوءمصرف مواد (Substance use disorders)

ریسک بروز این اختلالات در افرادی که در سنین پایین تعرض جنسی را تجربه می‌کنند، بیشتر است.

 

دیگر آثار تعرض جنسی

تعرض جنسی می‌تواند برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها بر سلامت جسمی، جنسی و رفتاری شما تاثیر بگذارد. در ادامه این آثار را می‌خوانید:

 

1. سلامت جسمی

تعرض جنسی می‌تواند منجر به چندین بیماری فیزیکی مزمن شود، مواردی که در میان افراد دارای PTSD هم رایجند. برای مثال زنانی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند بیشتر احتمال دارد که به موارد زیر دچار شوند:

• آرتروز
• درد لگنی مزمن
• مشکلات هضم
• علائم شدید سندروم پیشاقاعدگی
• تشنج‌های غیرصرعی

بعلاوه برای بازماندگان تجاوز، ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی افزایش پیدا می‌کند و خود این بیماری‌ها می‌توانند به مشکلات جسمی و عاطفی عدیده منجر شوند.

 

2. سلامت جنسی

لذت بردن از تماس جنسی پس از تجربه ترومای جنسی ممکن است دشوار باشد. بازمانده تعرض جنسی ممکن است دچار کاهش میل جنسی شود و از خود رفتار جنسی بروز ندهد. برای برخی بازماندگان، تماس جنسی با درد، اضطراب و ترس همراه است. احساس شرم و عذاب وجدان بوجود آمده پس از تجربه تعرض هم می‌تواند در میزان میل و لذت جنسی بازمانده اثرگذار باشد. کسانی که در دوران کودکی خشونت جنسی را تجربه می‌کنند، احتمال دارد دچار مشکلات جنسی حادتری شوند.

 

3. سلامت رفتاری

هیچ‌گونه واکنش رفتاری یگانه‌ای در مواجهه با تعرض جنسی وجود ندارد. برخی بازماندگان از برقراری رابطه جنسی خودداری می‌کنند، برخی دیگر بالعکس، وارد روابط جنسی پرخطر با شرکای جنسی متعدد می‌شوند. گاهی بازماندگان ممکن است برای کنار آمدن با انبوه احساسات ناخوشایند حاصل از تعرض، به رفتارهای ناسالم مانند سوءمصرف موارد یا آسیب زدن به خود روی بیاورند. برخی بازماندگان از هر موضعیتی که ظرفیت خطر داشته باشد دوری می‌کنند و ممکن است حتی از مواجهه با برنامه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و مکالماتی که به مبحث خشونت جنسی می‌پردازند، خودداری کنند. این احساسات برای بعضی از افراد پس از مدتی از بین می‌رود اما عده‌ای برای ماه‌ها و حتی سال‌ها از آزردگی روانی رنج می‌برند.

 

گزینه‌های بهبودی و درمان برای بازماندگان تعرض جنسی

برای بازماندگانی که با آسیب‌های روانی و جسمانی تجربه خشونت جنسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، روش‌های درمانی و بهبودی متعددی از جمله روان‌‌درمانی، پیوستن به گروه‌های حمایتی و خودمراقبتی توصیه می‌شود.

1. روان‌درمانی: اثربخشی روان‌درمانی در بهبود یافتن علائم PTSD پس از تعرض جنسی، به لحاظ علمی به اثبات رسیده است. تکنیک‌های درمانی متفاوتی وجود دارند و هر درمانگر شیوه متفاوتی را به کار می‌گیرد.
2. گروه‌های حمایتی: پیوستن به یک گروه حمایتی آنلاین یا حضورِی، فرصت برقراری ارتباط با دیگر بازماندگان خشونت جنسی را فراهم می‌کند. افراد می‌توانند از تجربه‌ها و توصیه‌های یکدیگر درباره غلبه بر چالش‌های تروما بهره ببرند. گروه‌های حمایتی فرصتی فوق‌العاده‌اند برای ساختن روابط حمایتگرانه، قابل‌اعتماد و سالم با افرادی که تجربه‌ای مشابه دارند.
3.  خودمراقبتی و کمک به خود: اعمال تغییراتی در سبک زندگی و به کار گرفتن مهارت‌های تاب‌آوری می‌تواند به بدن و ذهن آرامش ببخشد و علائم PTSD را مدیریت کند. موارد زیر شامل برخی اقداماتی است که خودتان می‌توانید برای بهبود وضعیت و غلبه بر آسیب‌های تروما انجام دهید:

• وقت گذراندن با افراد صمیمی و حمایتگر: با این افراد به پیاده‌روی، کافه و ... بروید. با آنها تلفنی صحبت کنید.
• تمرین استراتژی‌های آرامش‌بخش: مدیتیشن، یوگا و تمرینات ورزشی آرام‌کننده عضلات می‌تواند بسیار یاری‌کننده باشد. اگر مذهبی هستید دعا خواندن هم می‌تواند شما را آرام کند.
• صبح‌ها پیاده‌روی کنید: وقت بگذارید و از هوای آزاد لذت ببرید. تحرک بدن می‌تواند به مدیریت خلق و احساسات شما کمک کند.
• یادداشت‌ روزانه بنویسید: نوشتن روزمره، به شما کمک می‌کند که تجربه و احساسات خود را به طور مستمر پردازش کنید.

 

منبع: verywellmind