جنبش #MeToo در سال 2017 در آمریکا سروصدای زیادی به راه انداخت. این جنبش در ابتدا در سال 2006 توسط زنی شروع شد که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بود. سپس آلیسا میلانو بازیگر آمریکایی سینما و تلویزیون توییت کرد : «هر زنی که مورد آزار یا تجاوز جنسی قرار گرفته به جنبش #MeToo بپیوندد تا بزرگی و اهمیت فاجعه را همه حس کنند.» انبوه واکنشها به توییت او غیرمنتظره بود و اساس یک حرکت ملی را شکل داد.
میلیونها زن (و البته مرد) در مورد سوءاستفادههایی که مردان و زنان قدرتمند از آنها کرده بودند گفتند و نوشتند. وسعت آزار و اذیتهای جنسی در بیشتر جوامع مردسالار افشا شد و همه فهمیدند که هیچ فضایی از مدرسه و کلیسا گرفته تا محل کار و باشگاههای ورزشی، در برابر بهرهکشیهای جنسی ایمن نیستند و نسلهاست که عده زیادی بیدفاع و وحشتزده در این محیطها به زندگی ادامه دادهاند.
هرچند شرکتها و سازمانهایی هستند که از دههها قبل سیاستهایی در برابر آزارهای جنسی در پیش گرفتهاند اما جو جدید، مدیران و مسئولان را تحت فشار بیشتری قرار داد تا این سیاستها را تقویت کرده و برای کارمندان محیطی امنتر و با حمایت بیشتر فراهم کنند. اگر شما هم مدیری هستید که دقیقا نمیدانید جنبش #MeToo چگونه بر مسئولیتهای شما تاثیر میگذارد در این مطلب هر چه را که لازم است بدانید به شما خواهیم گفت.
فاجعه چقدر گسترده است؟
در نسلهای گذشته زنان در سکوت خود، آزارهای جنسی را تحمل کردهاند. آنها به ندرت درباره این موارد با کسی حرف میزدند یا گزارش میدادند چون میترسیدند شغل یا فرصت پیشرفت حرفهای خود را از دست بدهند. مطالعهای که در سال 2016 توسط کمسیون فرصتهای شغلی برابر (EEOC) صورت گرفت نشان داد یک سوم زنان شاغل تجربیات ناخواستهای از آزارها یا زورگوییهای جنسی در محل کار دارند اما کمتر از 10 درصد آنها رسما شکایت کردهاند.
اما وقتی زنان توانستند برای گزارش دادن آزارهای جنسی پا پیش بگذارند، جریان عوض شد و افراد توانستند باور کنند که در چنین شرایطی، سیستمی برای حمایت از آنها وجود دارد. بنابراین مدیران و کارفرمایان پیش از آنکه شرکت و سازمانشان نابود شود باید بدانند چه واکنشی نشان بدهند.
تعهدات قانونی کارفرما
کمیسیون فرصتهای شغلی برابر (EEOC) در سال 1980، خط مشیهای خود را در مورد آزار جنسی منتشر کرد که آزار جنسی را تعریف کرده و پروسهای را به کارفرمایان ارائه میدهد که طبق شکایات را اعتبارسنجی کنند. محتوای این دستورالعمل چنین است:
- چگونه مشخص کنید تماس جنسی توافقی بوده یا نه
- شواهد و مدارک ماجرا را چگونه ارزیابی کنید
- چگونه معلوم و محرز کنید که محیط کار، ناامن است یا نه
- ارائه توصیهها و راهکارهای پیشگیرانه و اصلاحی جهت ایجاد یک فضای کار غیرجنسی
بیشتر بخوانید:
اجتماعیسازی امنیت، اتحادیهسازی محیط کار
زمان آن رسیده از «شبکه زمزمههای درگوشی» ابزار مبارزه بسازیم
تدابیر و شیوههای توصیهشده
شرکتهایی که خود را در برابر آزارهای جنسی ایمن میدانند خود را در معرض یک فاجعه بالقوه قرار میدهند. مجاز دانستن یا نادیده گرفتن آزار جنسی فقط موجب سوءاستفادههای جنسی بیشتر میشود زیرا کسانی که مرتکب آزار جنسی میشوند میدانند که رفتارهای آنها عواقب چندان جدی نخواهد داشت. عدم شناسایی و برطرف نکردن رفتارهای نامناسب، دعوت و مجوزی است برای مشکلات اخلاقی، از دست دادن مشتریان و هزینههای مالی و البته آبروریزی اجتماعی. پیامدها رفتارهای نامناسب میتواند در راستای اهداف یک سازمان و منطبق با سیاستهای آن باشد. خوشبختانه مدیریت سازمان میتواند اقداماتی انجام دهد تا یک فضای کار خلاق و کارآمد و به دور از هر گونه آزار و اذیت جنسی فراهم کند.
1. یک خط مشی رسمی ضد آزار جنسی در پیش گرفته و آن را به همه اعلام کنید
این خط مشی باید به وضوح اعلام کند که آزار جنسی از هر نوعی تحمل نخواهد شد، و شامل حال هر نژاد و ملیت و سن و مذهب و شرایطی میشود. حتما یک لیست غیرانحصاری از رفتارهایی که در محل کار، نامناسب و ممنوع هستند ارائه دهید مانند:
- ایما و اشارههای جنسی یا نشان دادن هر چیزی که دلالت بر امور جنسی داشته باشد مثلا تصویر، پوستر و ...
- لقب دادنها و اظهارنظرهای اهانت آمیز، یا جُکها و شوخیهای جنسی
- استفاده از کلمات جنسی یا متلکپرانی
- هر نوع تماس بدنی اجباری
سیاست در پیش گرفتهشده در نهایت باید پیامدهای آزارهای جنسی را اعلام کند مثلا:
- تنزل رتبه
- از دست دادن حقوق
- از دست دادن فرصتهای ارتقاء رتبه
- انتقال اجباری
- محرومیت از پاداش و مزایا
- اخراج
2. فرهنگ سازمانی را آموزش دهید و اصلاح کنید
فرهنگ سازمانی نقش بزرگی در جلوگیری از آزارهای جنسی دارد. براساس گزارشی تحقیقاتی از The Atlantic، شرکتهایی که مردمحور و سلسله مراتبیاند و رفتارهای بد را میبخشند، بیشتر احتمال دارد که دارای فرهنگ مردانهتری بوده و روابط تهاجمی و رقابتی داشته باشند. در این محیطهای بسته معمولا با زنان به عنوان گروگانهای جنسی رفتار شده و مردان از اینکه رفتارهای نامناسب همکاران خود را گوشزد کنند یا گزارش دهند منع میشوند.
سیاستی که وضع شود اما اجرا نشود میتواند به اندازه نداشتن سیاست و خط مشی، بد و خطرناک باشد. آزار و اذیتهای جنسی معمولا در شرکتهای کوچکتر و خلوتتر روی میدهند که افراد مسئول و رتبههای بالای آن پاسخگوی هیچکس نیستند. اما در شرکتها و فضاهای بزرگتر، سیاستهای پیچیدهتری وجود دارد و مدیران بابت رفتارهای زیردستان باید پاسخگو باشند.
برنامهی آموزشی شرکت شما باید:
- نمونههایی از الگوهایی که میتواند منجر به آزار جنسی شود ارائه دهد
- گوشزد کند که هر کسی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار بگیرد، شاهد آزار جنسی باشد و یا نسبت به یک آزار جنسی آگاه شود باید آن را فورا گزارش دهد
- این اطمینان را بدهد که شکایت از آزار جنسی به طور محرمانه و تا آخرین حد ممکن پیگیری شده و اطلاعات تنها در اختیار کسانی قرار داده میشود که شاکی خودش بخواهد و یا قانون به آن نیاز داشته باشد.
- جزئیات پروسه پیگیری شکایت و دادرسی ارائه شود
دوره آموزشی باید از زمان استخدام یک کارمند شروع شده و طی دورههایی، مجددا برگزار شده و بهروز شود. تمام مراحل آموزشی طبق اطلاعات مربوط به ساعت، تاریخ، افراد شرکتکننده و آموزشدهندهها ثبت شود تا شاهدی مستند و قانونی برای هدف شرکت و تلاش آن در جهت فراهم نمودن فضایی به دور از آزارهای جنسی برای کار باشد.
3. سیاست شفافی در مورد روابط عاطفی کارمندان در پیش بگیرید
هر گونه رابطه عاطفی خارج از چارچوب کاری میان کارمندان باید کاملا معلوم شود. بعضی از شرکتها قوانین سفتوسختی در این مورد دارند و روابط عاطفی میان کارمندان، فروشندهها و مشتریان را ممنوع میکنند تا احتمال آزارهای جنسی را کاهش دهند. برخی دیگر از شرکتها نیز این قانون را گذاشتهاند که کارمندان باید رابطه عاطفی خود را به شرکت اطلاع داده و یک «قرارداد رابطه» امضا کنند که اعلام میکند این رابطه با توافق طرفین بوده و تائید میکنند که هر کدام از طرفین، متن قرارداد را خواندهاند و تابع سیاستهای شرکت هستند.
4. برای اعلام شکایت، راههای متعددی بگذارید
اگر سیاست ضد آزار جنسی سازمان شما، اعلام شکایت را فقط محدود به مدیر و رئیس کرده است پس ارزشی ندارد زیرا ممکن است خود مدیر یا مسئول رده بالا، فرد مزاحم باشد. شرکتها باید دو فرد جداگانه یا بیشتر را برای تماس جهت اعلام شکایت در نظر بگیرند، مثلا مسئول منابع انسانی و یک مشاور حقوقی داخل یا خارج سازمانی.
5. از فرد شاکی حمایت کنید
بعد از دریافت شکایت بابت آزار جنسی، کارفرما باید اقدامات فوری را جهت متوقف کردن رفتار مورد شکایت انجام دهد و حقوق هر دو طرف را نیز حفظ کرده و بررسیها را شروع کند. از آنجایی که هر رفتار و سخنی از جانب عوامل تحقیقات و شاهدها، بخشی از پرونده دادخواهی است، مستندسازی تمام اطلاعات و مراحل از کار ضرورت دارد. جدا کردن فرد شاکی از متهم برای اجتناب از انتقام یا تهدید بسیار مهم است، مثلا از طریق انتقال، تغییر برنامه کاری و یا مرخصی دادن. شما به عنوان یک کارفرما باید پیش از هر اقدامی جایگاه قانونی خود را بدانید تا اقدامی از شما باعث نشود مشکل، پیچیدهتر شده و از کنترل خارج شود.
6. بیطرفانه شکایت را بررسی کنید
بیشتر شرکتها برای پیگیری و رسیدگی شکایت از آزار جنسی، مدیر منابع انسانی یا مشاور حقوقی خود را مسئول میکنند. این فرد یا افرادی که قرار است پیگیر پرونده باشند باید با احترام و بیطرفانه قضاوت کنند و ذینفع نباشند تا بتوانند نتیجهای معتبر ارائه دهند. افراد پیگیر باید:
- به قانون کار و استخدام آگاه باشند
- بتوانند شکایت را بدون قضاوت رسیدگی کنند
- مهارتهای ارتباطی میانفردی و روحیه لازم برای برقرار کردن رابطه دوستانه و مسالمتآمیز با هر دو طرف را داشته باشند.
- مهارتهای لازم جهت اجرا و انجام بررسیها را داشته باشند، مانند شناسایی مسئله، سبک و سنگین کردن شواهد و مدارک، پرسوجو کردن از طرفین و چگونگی ثبت و مستندسازی اطلاعات و روند مراحل
7. رفتار منطقی و مناسب داشته باشید
بعد از کامل شدن و اتمام رسیدگیها، کارفرما مسئول تعیین و اجرای اقدامات اصلاحی بر اساس توصیههای افراد پیگیر پرونده است. یک نتیجهگیری مناسب از پرونده باید شدت و میزان آزار و اذیت، هر گونه آسیب وارده به بازمانده خشونت، سوابق طرفین از جهت ادعای مطرح شده و آسیبپذیری قانونی سازمان را معلوم کند.
8. مراحل، یافتهها و نتایج را با جزئیات کامل ثبت کنید
هر شکایت، بررسی و نتیجهای میتواند موضوعی برای دادخواهی بعدی بشود پس تمام اطلاعات و تاریخها و هر چه را که مربوط به پرونده است با دقت ثبت کنید. با این راهکارها میتوانید شرکت و سازمان خود را تبدیل به یک محیط امن و کارآمد و دوستانه کنید و جلوی هر گونه تعدی و آزار را بگیرید.
کلام آخر
در بازار بینهایت رقابتآمیز دنیای امروز، مدیران بیشتر و بیشتر به این نتیجه میرسند که تعهد و احساس مسئولیت کردن نسبت به کارمندان برای تداوم و موفقیت کارشان ضروری است. گزارشها نشان میدهند شرکتهایی که خود را نسبت به کارمندان بسیار متعهد و مقید میدانند، 22 درصد کارآمدتر هستند، 25 درصد کمتر در معرض شکست قرار دارند و 41 درصد کمتر دچار افت کیفیت میشوند. اما هنوز هم هستند مدیرانی که تغییرات مداوم در نیروی کار خود را نادیده میگیرند یا اقدامی برای امنتر کردن محیط کار صورت نمیدهند و اهمیتی چندانی برای رفاه حال کارمندان قائل نیستند. امروزه با جوی که جنبش #MeToo ایجاد کرده دیگر زنان، آزار و اذیت جنسی را «عادی» یا «رازی ممنوعه» تلقی نمیکند.
نویسنده: آماندا توب
برگردان: هدی بانکی
منبع: نیویورک تایمز