دیدبان آزار: در روزهای اخیر تصویر یک «بیل» به یکی از اصلی‌ترین محتواهای منتشر شده از سوی کاربران افغانستانی در شبکه‌های اجتماعی بدل شده است. ارجاع تصویر اما به یک اتفاق تلخ و تکان‌دهنده است؛ به ویدیویی که الهه دلاورزی، دانشجوی رشته پزشکی در افغانستان منتشر و سعید خوستی، رئیس پیشین مطبوعات و روابط عمومی وزارت کشور افغانستان را متهم به «تجاوز و نکاح اجباری» کرد. این ویدیو از لحظه حضور این مرد در خانه الهه منتشر شده و گفته می‌شود، مربوط به زمانی است که الهه تازه از بازداشت طالبان رها شده و سعید خوستی برای بردنش به خانه او آمده است. در این ویدیو الهه با خشم و عصبانیت، بیلی در دست دارد و این عضو طالبان را با بیل می‌زند و از خانه پدری خود بیرون می‌کند.
این مقام مسئول طالبان اما ابتدا به طور کلی منکر این اتفاقات و حتی آشنایی با الهه شد اما پس از مدتی حرفش را تغییر داد و با رد ادعاهای الهه گفت به خواست خودش (الهه)، با او ازدواج کرده و پس از تلاش‌های بی‌نتیجه‌اش برای حل مشکلات عقیدتی او، الهه را طلاق داده و از این «نکاح ناسنجیده» پشیمان شده است. این ماجرا اما دقیقا همزمان با جشن استقلال طالبان در کشور افغانستان، باعث اعتراضات جدی و برگزاری تجمعات و کمپین‌های جدیدی شده است.
«بهتر است یک‌بار بمیرم تا هربار بمیرم»
الهه دلاورزی، دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه کابل و دختر یکی از ژنرال‌های نیروهای امنیتی پیشین افغانستان است. او سه روز پیش، با انتشار ویدیو و عکس‌هایی از خود در رسانه‌های اجتماعی، فاش کرد که در زمستان ۱۴۰۰، به دلیل داشتن تصاویر نیروهای امنیتی پیشین در گوشی خود، در یک ایست‌بازرسی طالبان بازداشت شده است. او مدعی شد که سعید خوستی، سخنگوی پیشین وزارت کشور طالبان و مسئول یتیم‌خانه‌های شبکه حقانی، در بازداشتگاه به او تجاوز کرده و سپس او را به‌زور به عقد خود درآورده است. الهه می‌گوید که خوستی بعد از آزادی، بدون رضایت او، مراسم عروسی راه انداخته و او را به خانه‌اش در کابل برده است. این زن جوان تصاویر از آثار شکنجه و جراحت‌هایی که بر بدن داشت، منتشر کرد و گفت که خوستی بارها او را به بدترین شکل ممکن با چاقو، کابل و حتی گاز گرفتن شکنجه کرده است.
الهه دلاورزی، اوایل این هفته در ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، ضمن توضیح ماجرای تلخ رخ‌داده برایش گفت که از آپارتمانی در کابل صحبت می‌کند و طالبان پس از تلاش برای فرار از کشور او را در آنجا محبوس کرده‌اند. او در این ویدیو درخواست کمک کرد: «این‌ها ممکن است آخرین کلمات من باشد. او مرا خواهد کشت، اما بهتر است یک بار بمیرم تا هر بار بمیرم.»
فعالان حقوق زنان در افغانستان، تلاش دارند تا امنیت جانی الهه را تامین و از افتادن دوباره او به دست طالبان جلوگیری کنند. الهه در شامگاه همان روزی که اطلاعات یادشده را منتشر کرد، به خبرنگار ایندیپندنت فارسی گفت که از خانه‌اش خارج شده اما توضیح نداد که قرار است به کجا برود.
در مقابل، اکانت کاربری که منتسب به محکمه تحت کنترل طالبان است پس از انتشار ویدئوی الهه دلاورزی، در توییتی نوشت که الهه به دستورعبدالحکیم حقانی، قاضی القضات، به اتهام افترا بازداشت شده است و به زودی طبق قوانین شرعی محکوم خواهد شد.
«زنان برده جنسی شما نیستند»
ویدیوی الهه به طور گسترده در گروه‌های فیس‌بوک، توییتر و واتس‌اپ به اشتراک گذاشته شد و موجی از درخواست‌ها برای کمک و تقبیح طالبان از سوی فعالان زن را برانگیخت. شماری از زنان افغان روز جمعه، در اعتراض به سکوت مقامات طالبان در قبال پرونده سعید خوستی و ادعای تجاوز او به الهه دلاورزی در یک فضای سربسته خواهان تامین عدالت شدند.
مونسه مبارز، موسس جنبش زنان مقتدر افغانستان در گفت‌وگو با رادیو آزادی گفت، سازمان‌های جهانی باید سکوت خود را بشکنند و برای دفاع از زنان افغانستان قیام کنند: «هدف از این جنبش اعتراضی دادخواهی برای الهه است و پیام روشنی به همه نهادهای حقوق بشری می‌فرستد.» همچنین، ذکیه سعادت، از اعضای این جنبش هم گفت، زنان در محیطی سربسته جمع شده‌اند تا برای دفاع از زنی که گروگان گروه طالبان شده و تهمت‌های مختلفی به دلیل آزادی به او وارد شده، ایستادگی کنند.
گروه اتحاد و همبستگی زنان افغانستان هم که در زمینه دفاع از حقوق زنان در یک سال گذشته در افغانستان فعالیت می‌کند، کارزار انتشار ویدیو و عکس در حمایت از الهه دلاورزی و دیگر زنان افغان را به راه انداخت. زنان عضو این گروه در یک گردهمایی حمایت خود را از الهه و دیگر زنانی که در یک سال گذشته به ازدواج با اعضای طالبان وادار یا به اشکالی مرموز ناپدید شده‌اند، اعلام کردند. بر اساس تصاویری که از تجمع این زنان منتشر شده، آنها کاغذهایی در دست دارند و روی آنها شعارهای متعددی دیده می‌شود. این زنان، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا را مخاطب قرار داده و نوشته‌اند که سکوت این نهادها در مقابل ماجرای الهه ننگ‌آور است. در یکی از این دستنوشته‌ها، تصویر بیل نمادی از ایستادگی در برابر ظلم دانسته شده و شعاری دیگر ازدواج اجباری را به عنوان یک جنایت معرفی می‌کند.
بیشتر بخوانید:
«عدالت عدالت، خسته‌ایم از جهالت»
زنان افغانستان آتش بس فوری، صلح عادلانه و ضامن حقوق همگان را می‌خواهند
همچنین «جهادالنکاح تا به کی؟» و«زنان برده جنسی شما نیستند»، از مهم‌ترین شعارهای این گردهمایی بوده‌اند. این زنان در ویدیوهای خود، خطاب به مسئولان سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی گفتند: «تصور کنید کسی با دخترانتان به اجبار ازدواج کرده است یا دخترانتان شکنجه شده‌اند، به آنها تجاوز شده است یا بی‌سروصدا ناپدید شده‌اند؛ شما چه می‌کنید؟»
فرهاد دریا، خواننده سرشناس افغانستان تصویر پروفایل فیسبوکش را برای ۲۴ساعت به تصویر یک بیل تغییر داد. البته او تنها نیست، شمار دیگری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در افغانستان هم در روزهای اخیر تصاویری از بیل را منتشر و دست به دست می‌کنند.
فعالان حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان اکنون برای امنیت الهه دلاورزی نگران‌اند؛ زیرا او هنوز در افغانستان است و ممکن است طالبان او را به جرم فاش کردن جنایات یک عضو ارشد این گروه به‌شدت مجازات کنند. پیش از این هم دختری به نام آرزو کوهستانی، در ماه‌های نخست به قدرت رسیدن طالبان، با انتشار ویدیویی در رسانه‌های اجتماعی، مدعی شد که یک عضو طالبان به او تجاوز کرده است. این دختر پس از انتشار ویدیو، بازداشت شد و دیگر خبری از او نیست.
احمد سرمست، بنیان‌گذار انستیتو ملی موسیقی افغانستان هم در توییتی نوشت: «از جامعه بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری می‌خواهم از الهه که قربانی آزار جنسی طالبان است و به ازدواج با متجاوزش وادار شده است، محافظت کنند؛ زیرا او پس از افشای تجاوز یک عضو طالبان در خطر مرگ قرار دارد.»
افزایش ازدواج‌های اجباری و تجاوز به زنان
بعد از انتشار خبرها و درخواست‌ها برای حفاظت از الهه دلاورزی، دیدبان حقوق بشر از دیپلمات‌های خارجی در کابل خواسته است که فورا در مورد محل اختفای الهه و وضعیت او تحقیق کنند. این نهاد با انتشار گزارشی گفته است که برای یک مقام طالبان تعجبی نخواهد داشت که با خیال راحت ازدواج اجباری، تجاوز جنسی، فیلم‌برداری بدون توافق و باج‌گیری را انجام دهد. طبق گفته دیدبان حقوق بشر، روشن نیست که چند مورد از ازدواج اجباری و تجاوز جنسی شنیده نشده است. به گفته این نهاد، طالبان به‌طور سیستماتیک ساختارهای مبارزه با خشونت علیه زنان و دختران از جمله برنامه‌های کمک حقوقی، واحدهای دادستانی تخصصی و دادگاه‌هایی را برچیده‌اند.
روچی کومار، روزنامه‌نگار در گفت‌وگو با دیدبان حقوق بشر، حقایق مربوط به پرونده الهه را تأیید کرده و گفته که مقامات طالبان به‌طور مشابه، بستگان زن دیگر مقامات دولتی سابق را با خشونت هدف قرار داده‌اند تا اعضای مرد خانواده‌شان را مجازات کنند.
از زمان تسلط طالبان بر کشور در آگوست ۲۰۲۱، فعالان زن افغانستانی و همچنین سازمان عفو بین‌الملل افزایش ازدواج‌های اجباری زنان را گزارش داده‌اند؛ از جمله این ازدواج‌ها، مواردی بوده که مقامات طالبان زنان را با ارعاب آنها یا خانواده‌هایشان مجبور به ازدواج کرده‌اند.
آنچه برای الهه دلاورزی اتفاق افتاد، در افغانستان یک سال گذشته، موضوع جدیدی نیست. طی این یک سال، از گوشه‌و‌کنار افغانستان گزارش‌های متعددی می‌رسد که حاکی از ازدواج اجباری طالبان با دختران در روستاها و شهرها است. یکی از ساکنان پنجشیر اخیرا به ایندیپندنت فارسی گفت که طالبان در شهرستان دره استان پنجشیر، مردم را وادار کرده‌اند تا دخترانشان را به عقد سربازان طالبان درآورند. او گفت: «شمار زیادی از خانواده‌ها در روزهای اخیر از ترس اینکه طالبان دخترانشان را به‌زور به عقد سربازان خود درآورند، خانه‌هایشان را ترک کرده و متواری شده‌اند.»
طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت، محدودیت‌های فزاینده‌ای را بر زنان اعمال کرده‌اند. آنها بسیاری از زنان را از کار کردن و دختران نوجوان را از رفتن به مکاتب منع و زنان را در ملاء عام ملزم کرده‌اند که صورتشان به جز چشم‌ها را کاملاً بپوشانند.
همچنین خبرهای زیادی از در این یک سال از برخوردهای شدید با فعالان زن و ناپدید شدن و قتل بعضی از زنانی که پیش از روی کار آمدن دوباره طالبان، سمتی داشتند منتشر شده است. عالیه عزیزی، افسر پلیس و مسئول زندان زنان در هرات بود که در ماه‌های نخست به قدرت رسیدن طالبان، به محل کارش فراخوانده و سپس ناپدید شد. از سرنوشت عالیه هنوز خبری در دست نیست. شکریه الکوزی هم پزشک زنان در کابل بود که از خانه‌اش ربوده شد و سپس جسدش را در حومه شهر کابل پیدا کردند.
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
