دیدبان آزار: روز دوشنبه 11 مرد که به جرم تجاوز گروهی و قتل، به حبس ابد محکوم شده بودند، پس از توصیه یک هیئت حکومتی ایالتی در گجرات از زندان آزاد شدند. این مردان هندو در شورشهای مذهبی سال 2002، دستهجمعی به یک زن مسلمان به نام بلقیس بانو تجاوز کرده و دختر سهساله و 13 عضو دیگر خانواده او را به قتل رسانده بودند.
مجرمان پس از گذراندن 14 سال حبس، مشمول عفو شدهاند. بانو و همسرش هیچ اطلاعی نداشتند که قرار است محکومان آزاد شوند: «ما از ناباوری شوکه شدیم و بیحس.» بانو که اکنون 40 ساله است و در سال 2002 که در گجرات مورد تجاوز گروهی قرار گرفت، باردار بود در اطلاعیهای که توسط وکیلش صادر شده، میگوید: « واژهای برای گفتن ندارم. امروز فقط میتوانم بگویم که عدالت برای یک زن چگونه میتواند اینچنین پایان یابد؟ من به بالاترین دادگاه سرزمینمان و به سیستم اعتماد کردم و آرامآرام یاد میگرفتم که با غمهایم زندگی کنم. آزادی این محکومان آرامشم را از من گرفته و ایمانم را به عدالت متزلزل کرده است. غم و اندوه من من تنها برای خودم نیست بلکه برای هر زنی است که در محاکم برای عدالت مبارزه میکند.»
بانو از دولت خواسته که آسیب وارد شده به او را جبران کند و حق زندگی بدون ترس و آرامش را به او بازگرداند. بعد از انتشار خبر آزادی این مردان متجاوز از زندان، صدها نفر در چندین ایالت هند، با شعارهایشان این تصمیم دولت را محکوم و علیه آن تظاهرات خیابانی برگزار کردند. کاویتا کریشنان، فعال برجسته فمینیست در هند گفته کل کشور باید مستقیماً از نخستوزیر پاسخ بخواهد. شبانه اعظمی، بازیگر و فعال حقوق زنان هم که یکی از شرکتکنندگان در این تظاهرات بوده، خطاب به معترضان و در صحبت با رسانهها، اشک میریخته و با محکوم کردن آزادی این 11 محکوم، خواهان بازگرداندن آنها به زندان بوده است.
آدیتی، یک دانشجوی معترض، میگوید: «همزمان با فراگیری زنستیزی و مردسالاری، حالا فرهنگ تجاوز هم عادیانگاری میشود.» میمونا ملا از انجمن زنان دموکراتیک هند هم گفته آنها از دولت میخواهند که تصمیم خود را پس بگیرد: «بازمانده و سایر بازماندگان باید اجازه داشته باشند در صلح و کرامت زندگی کنند.» همچنین بیش از 100 کارمند دولتی بازنشسته به رئیس دادگستری هند نامه نوشته و گفتهاند آزادی متجاوزان تأثیر وحشتناکی بر ایمنی همه زنان خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
اعتراض برهنه علیه تجاوز
«ما با آزار جنسی روزمره مواجهایم»
بعد از آزادی این مردان از زندان، ویدئوهایی در رسانههای اجتماعی منتشر شد که نشان میداد آنها پس از آزادی با شیرینی و گل مورد استقبال قرار گرفتند. این فیلمها خشم زنان، فعالان حقوق بشر و سیاستمداران مخالف را برانگیخت. وریندا گروور، وکیل دادگستری، هنگام صحبت با تلویزیون ایندیا تودی، این تصمیم را بیراهه و اشتباه فاحش سیستم عدالت کیفری خواند.
مقامات در گجرات، جایی که حزب بهارتیا جاناتای نارندرا مودی نخستوزیر هند که قدرت را در دست دارد، در پاسخ به این اعتراضات گفتهاند که درخواست محکومان برای بخشش پذیرفته شده زیرا آنها بیش از 14 سال را در زندان سپری کرده بودند و زمان باقی مانده از مدت محکومیت آنها، به مناسبت هفتادوپنجمین سالروز استقلال هند بخشیده شده است. مقامات گفتهاند که این افراد تحت سیاست عفو که در سال 1992 تصویب شده و در زمان محکومیت آنها معتبر بوده، واجد شرایط آزادی شدهاند. این درحالی است که نسخه جدیدتری از این سیاست که در سال 2014 توسط دولت فدرال اتخاذ شد، عفو را برای کسانی که بابت جرایم خاصی از جمله تجاوز جنسی و قتل محکوم شدهاند، ممنوع میکند.
مدتهاست مودی که در زمان شورشهای مذهبی، بالاترین مقام منتخب گجرات بود، با ادعاهایی مبنی بر صدور مجوز و حتی تشویق به خونریزیها در شورش سال 2002، روبروست. حزب او هم از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۴ به تشویق تندروان هندو به آزار و اذیت مسلمانان و دیگر اقلیتها متهم شده است؛ اتهامی که این حزب و مودی آن را همواره رد کردهاند و دادگاه عالی هم گفته که هیچ مدرکی برای محاکمه مودی پیدا نکرده است.
آسیه قریشی، یک زن معترض در دهلی نو میگوید برای دادخواهی بلقیس در این تظاهرات شرکت کرده است: «مودی در 15 اوت، همان روزی که متجاوزان را آزاد کردند، در مورد تامین امنیت زنان هند سخنرانی کرد و از هندیها خواست به کرامت زنان احترام بگذارند! ما چگونه در چنین جوی احساس امنیت کنیم؟»
راهول گاندی، رئیس کنگره ملی هند هم مودی را در توییتر مورد انتقاد قرار داد و نوشت: «با این کار چه پیامی را برای زنان کشور صادر میکنید؟ تمام کشور تفاوت بین گفتار و کردار شما را میبیند.»
تجاوز به زنان در هند آمار بالایی دارد و حجم بالای خشونت جنسی در این کشور، گروههای زنان و سایر فعالان را بسیج کرده است تا زنگ هشدار را به صدا درآورند. فعالان حقوق زنان میگویند که سرزنش بازماندگان تجاوز در مناطق روستایی حادتر است. تا جایی که یک بازمانده اغلب به عنوان یک زن شرمآور در نظر گرفته میشود که برای ازدواج نامناسب است. فعالان میگویند عاملان خشونت جنسی عموما بدون مجازات میمانند. طبق آخرین آماری که دولت هند در سال 2019 ارائه داد، به طور متوسط روزانه 87 مورد تجاوز جنسی گزارش میشود. اگرچه دامنه واقعی تجاوز به مراتب گستردهتر از این تعداد است زیرا بیشتر آنها گزارش نمیشوند.