در یک روز سرد زمستانی در دسامبر سال ۲۰۱۸ هواداران «وانگ چی» در اطراف دادگاهی کوچک در پکن جمع شده و منتظر آغاز اولین دادگاه #MeToo در چین بودند. ماجرا این بود که خانم وانگ، «ژو فی» رئیس پیشین خود را به آزار جنسی متهم کرده بود. وانگ در یکی از شبکه‌های اجتماعی خود، نوشته بود که فی در حین یک سفر کاری او را به زور بوسیده است. اما آن روز قرار بود در دادگاه به جای آقای ژو فی، خانم وانگ چی به جرم تهمت و افترا محاکمه شود.
سرکوب زنان آزاردیده در دادگاه‌های چین
با گسترش جنبش #MeToo، گاه مردان در آمریکا، فرانسه، هندوستان و دیگر کشورها به دادگاهها مراجعه و ادعا کردند که شاکیانشان یا رسانه‌ها به آنان توهین کرده‌اند. مشهورترین نمونه «جفری راش» بازیگر استرالیایی است که در آوریل سال ۲۰۲۰ توانست حداقل ۶۰۸ هزار دلار از دیلی تلگراف، روزنامه‌ای در استرالیا، غرامت بگیرد.
فعالان جنبش #MeToo می‌گویند چین نمونه‌ای شدید از استفاده از دادگاهها برای سرکوب زنانی است که اقدام به افشای آزار جنسی می‌کنند. این امر باعث شده زنان چینی با احتیاط بیشتری روایات خود را از آزار جنسی بازگو کنند. به گزارش نیویورک تایمز در یک سال اخیر حداقل شش مرد متهم به تجاوز یا آزار جنسی به اتهام افترا از شاکیان خود شکایت کرده‌اند.
به گفته «مرکز توسعه جنسیتی یوانژونگ پکن»[1]، در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷، از ۳۴ پرونده مرتبط به آزار جنسی در ۱۹ پرونده شاکی فردی است که به آزار جنسی متهم شده است. در بیش از نیمی از این پرونده‌ها افرادی که به جرم آزار جنسی از کار برکنار شده بودند از کارفرمایان خود به اتهام اخراج ناعادلانه یا آسیب به شهرت شکایت کرده بودند. در یکی از پرونده‌ها آزاردیده مجبور شد به آزارگر غرامت بپردازد زیرا به او سیلی زده بود.. تنها در دو مورد از پرونده‌ها شاکی، زنان آزاردیده بودند.
اگرچه دولت قوانینی را برای منع آزار و اذیت جنسی وضع کرده، اما تعریفی از آزار جنسی ارائه نکرده است. همچنین این قوانین به درستی اجرا نمی‌شوند. قوانین افترا توهین به نفع شاکیان متمرکز شده و بار اثبات سنگینی بر دوش آزاردیده قرار می‌گیرد. در صورتی که زن نتواند اثبات کند که آزار دیده است، به جرم تهمت و افترا محکوم خواهد شد.
«لی یینگ»، وکیل دادگستری و مدیر مرکز توسعه جنسیتی یوانژونگ، می‌گوید: «آزاردیدگان اغلب تحت فشار قرار می‌گیرند برای اینکه سکوت کنند.» او معتقد است: «جامعه ما هنوز مغرضانه آزاردیدگان جنسی را طرد می‌کند.»
چالش‌های جنبش #MeToo در چین
با وجود این موارد جنبش #MeToo چین را تغییر داده است. این تغییرات ملهم از ده‌ها زنی بود که خواستار پیگرد قانونی علیه رؤسا، استادان و همکاران خود شدند. در ماه اگوست سال ۲۰۱۹، دولت قانون مدنی را برای افزایش تعهدات کارفرمایان چینی به منظور جلوگیری از آزار و اذیت جنسی به روز کرد.
با وجود اصلاحات قانونی دولت چین پویش‌های آنلاین با هشتگ MeToo را سرکوب می‌کند چرا که از جنبش‌های اجتماعی‌ای که نتواند آنها را کنترل کند، می‌ترسد. بر اساس نتایج پروژه تحقیقاتی «حوزه وی چت»[2] در دانشگاه هنگ‌کنگ، در سال ۲۰۱۸ یکی از شدیدترین سانسورها در پیام‌رسان «وی چت» در چین مربوط به ادعاهای آنلاین درباره سوء رفتارهای جنسی بوده است. «فایروال بزرگ چین» که عظیم‌ترین سیستم سانسور آنلاین جهان است، دو هشتگ Metooو Woyeshi (همان MeToo به زبان چینی) را فیلتر می‌کند.
یکی از مشهورترین نمونه‌های شکایت از افشاگران آزار جنسی به اتهام افترا در چین شکایت «ریچارد لیو» از دو بلاگر چینی است. آقای لیو، بنیانگذار فروشگاه آنلاین JD.com، از دو بلاگر چینی به دلیل اظهار نظرشان درباره تجاوز لیو به یک دانشجوی چینی در دانشگاه مینه سوتا پس از صرف شام کاری، شکایت کرده بود. در دادگاه هیچ اتهامی متوجه آقای لیو نشده بود. او خواستار ۴۳۶ هزار دلار غرامت به علاوه هزینه‌های قانونی و عذرخواهی شده بود.
در سال ۲۰۱۸ «ژو ژیائوکوان» پس از متهم کردن «ژو جون»، مجری تلویزیون مرکزی چین، به اینکه در سال ۲۰۱۸ به او تهاجم جنسی کرده، به چهره مهمی در جنبش MeToo در چین تبدیل شد. سال گذشته، آقای ژو جون از خانم ژو ژیائوکوان به اتهام افترا شکایت کرد و اتهامات ژیائوکوان را «ساختگی و شیطنت آمیز» توصیف کرد. او خواستار خسارتی در حدود ۹۵ هزار دلار بود. خانم ژو نیز در واکنش به اقدامات ژو جون از او شکایت کرد و مدعی شد که به آبرویش لطمه وارد شده است.
غرامت‌های سنگین؛ مجازات افشاگری درباره آزار جنسی
در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۹، «گنگ»، استاد سابق دانشگاه ایلینوی در آمریکا، در دادگاهی در شهر شنژن چین از «وانگ»، یکی از استادان دانشگاه وسلین به اتهام افترا شکایت کرد. پیش‌تر دکتر وانگ در یکی از شبکه‌های اجتماعی مدعی تجاوز جنسی دکتر گنگ به چند دانشجو شده بود. دکتر گنگ با افترا خواندن این اتهامات آنها را رد کرد.
در سپتامبر همان سال، دکتر وانگ و دو تن از دانشجویان سابق دکتر گنگ شکایتی در ایالت ایلینوی در آمریکا تنظیم و دکتر گنگ را به تجاوز، سوء استفاده جنسی و حمله متهم کردند.
یک ماه بعد، دادگاه چین به نفع دکتر گنگ رأی داد. در این حکم دکتر وانگ به پرداخت بیش از ۱۴ هزار دلار غرامت محکوم شد. به گزارش نیویورک تایمز این حوادث عمدتا مدت‌ها پیش اتفاق افتاده است، و از آنجایی که قربانیان اغلب شواهد را حفظ نمی‌کردند، دراثبات ادعاهای خود در این پرونده‌ها به مشکل می‌خوردند.
یکی دیگر از موارد مشهور، پرونده «بلیندا هی»، خبرنگار چینی، است. خانم بلیندا هی که نُه سال پیش در سن ۲۱ سالگی در یک روزنامه تازه تاسیس کار می‌کرده، همکار قدیمی‌اش را متهم کرد که به زور او را بوسیده و لباس‌هایش را در اتاقی در یک هتل در آورده است. بلیندا هی مدت‌ها در این باره سکوت کرده بود.
وقتی روزنامه‌نگاری به نام «زو زیکونگ»، این ماجرا را از خانم هی شنید، برآشفت. خانم هی مقاله‌ای درباره این حادثه نوشت و آن را به زو فرستاد، و آقای زو آن را در حساب شخصی خود در وی‌چت در آگوست سال ۲۰۱۸ منتشر کرد. در این مقاله به نام «دنگ فی»، خبرنگار ارشد مجله، که بلیندا هی را آزار داده بود اشاره شده بود. همچنین بلیندا هی با عنوان «خانم سی» نام برده شده بود.
سه ماه بعد، دنگ فی از زو زیکونگ به جرم افترا شکایت کرد. بلیندا هی نیز اخطاریه‌ای از دادگاه دریافت کرد که در آن نوشته بود آقای دنگ از او نیز به اتهام افترا شکایت کرده است. زو زیکونگ در دفاعیات خود گفته بود قصد داشته به زنانی مانند بلیندا هی کمک کند که دنبال عدالت هستند و از آزادی بیان خود دفاع می‌کنند. او گفته بود «این بخشی از نظام ارزشی من است و من می‌خواهم هزینه آن را بپردازم.»
ماجرای خانم وانگ و آقای ژو
بسیاری از این مشکلات در دادگاه پرونده مربوط به اتهام افترای وانگ چی، کارمند سابق صندوق جهانی طبیعت، آشکار شد. فعالان حقوق زنان، این مورد را اولین محاکمه در مورد آزار و اذیت جنسی از زمان ظهور جنبش MeToo در چین می‌نامند.
در ژوئیه سال ۲۰۱۸ خانم وانگ چی در شبکه اجتماعی «ویبو» نوشت یکی از مقامات ارشد صندوق جهانی طبیعت به نام «ژو فی» او را در شب ۱۴ مارس ۲۰۱۶ در طول یک سفر کاری به زور بوسیده است. وانگ چی پس از این واقعه دچار افسردگی شد و به همین دلیل در سال ۲۰۱۷ از شغل خود استعفا کرد.
پس از آن که وانگ چی این ماجرا را افشا کرد برخی از او پرسیدند چرا یک بوسه او را عصبانی کرده است؟ دوستانش به او هشدار دادند که در مورد این حادثه صحبت نکند و به او گفتند که او باید مراقب باشد.
خانم وانگ در این باره نوشته بود: «من فقط عصبانی هستم. من نمی‌توانم او را به دادگاه ببرم.» به گفته خانم وانگ پس از آن که او پست‌های درباره این حادثه در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، ده‌ها زن برای او از تجربیات مشابه‌شان نوشتند؛ تجربیاتی که هرگز جرئت نداشتند درباره آن سخن بگویند.
پس از آن که وانگ چی مدعی شد ژو فی او را آزار داده است، ژو فی از وانگ به جرم افترا شکایت کرد. خانم وانگ پیش از آنکه وکیلش به او هشدار دهد که با صحبت کردن درباره تجربیاتش اتهام افترای خود را سنگین‌تر خواهد کرد گفته بود: «اگر کسی برای محافظت از حقوق و منافع زنان قربانی نشود قطعاً هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد.»
محکومیت وانگ چی در دادگاه
در یک روز سرد در دسامبر سال ۲۰۱۸، خانم وانگ در دادگاه کوچکی در پکن برای دفاع از خود در برابر قاضی حاضر شد. وکلایش، روزنامه‌نگاران و یک حامی - در کل شش نفر- بر چهار صندلی موجود جای گرفتند. وقتی آقای ژو، رئیس سابق، وارد شد، خانم وانگ نخواست با او چشم در چشم شود. حامی وانگ، خانم «تانگ کی» به آقای ژو خیره شد. خانم تانگ گفت خانم وانگ را شخصا نمی‌شناسد اما تصمیم گرفته پس از دیدن پستش در ویبو برای حمایت از او به دادگاه بیاید.
وکلای آقای ژو درخواست کردند برای حفظ حریم خصوصی موکل آنها محاکمه علنی برگزار نشود. قاضی درخواست را تأیید کرد و این باعث اعتراض خانم تانگ شد. خارج از دادگاه، خانم تانگ گفت که او نیز قربانی تجاوز جنسی توسط سه مرد شده است. او آقای ژو را «قلدر» خواند و گفت برای مقابله با سانسور دولتی #MeToo در دادگاه حضور یافته است.
در نهایت، آقای ژو در اولین محاکمه MeToo در چین پیروز شد. اگرچه وانگ چی به پرداخت خسارت محکوم نشد، اما دادگاه دستور داد که خانم وانگ از ژو فی عذرخواهی و پست‌های «توهین‌آمیزش» را حذف کند.
با وجود حکم دادگاه خانم تانگ اعتقاد دارد زنان چینی باید متحد شوند و در برابر آزار جنسی سکوت نکنند: «اگر هر زنی سکوت خود را بشکند و با صدای بلند درباره تجاوز جنسی سخن بگوید و این مردان را رسوا کند، آنها مجبورند هزینه کارشان را بپردازند. اگر هزینه‌ای برای پرداخت وجود داشته باشد، آنها جرات نمی‌کنند چنین کارهایی را انجام دهند.»
نویسندگان: سوئی-لی وی و لی یوان
برگردان: المیرا محمدی‌خواه
منبع: نیویورک تایمز
[1] Yuanzhong Gender Development Center
[2] Wechatscope
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
