غنچه قوامی: در ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی، حدود ۳۰۰ زن سوری در دمشق ماراتن دوچرخه‌سواری برگزار کردند. هدف از این ماراتن اطلاع‌رسانی درباره آزار و اذیت‌هایی بود که زنان هنگام دوچرخه‌سواری با آن مواجه هستند. هم‌چنین تشویق و حمایت از زنان دیگری که می‌خواهند با دوچرخه در شهر تردد کنند اما ابراز توجههای ناخواسته مانع آنان شده است. در فاصله پل رئیس‌جمهور تا میدان امیه در قلب شهر، بنرهایی در دست زنان دیده می‌شد، با شعارهایی چون: «ما هرگز دوچرخه‌سواری را متوقف نخواهیم کرد، شما به آزار و اذیت پایان خواهید داد» و یا «بیا تغییر ایجاد کنیم.»
این ماراتن را کمپین «یالله، بیا رکاب بزنیم» به راه انداخت. تشکلی که در راستای همه‌گیر کردن دوچرخه‌سواری و هم‌چنین تامین امنیت دوچرخه‌سواران در سوریه فعالیت می‌کند. رهاف دانشجوی 25 ساله در این باره می‌گوید: «ما آمده‌ایم تا پیام خود را برسانیم. ما به کسی اجازه نمی‌دهیم به خاطر دوچرخه‌سواری به ما متلک‌پرانی و بددهنی کند.» دانشجویی دیگر اضافه می‌کند: «می‌خواهیم نشان دهیم زنان هم مانند مردان حق دوچرخه‌سواری دارند و نگاه کلیشه‌‌ای جامعه نسبت به زنان باید تغییر کند.»
دوچرخه‌سواری زنان در سوریه همچنان امری غیرمتعارف تلقی می‌شود. نگاه‌های تمسخر‌آمیز، اظهارنظرها و متلک‌پرانی‌های جنسی از جمله آزارهایی است که زنان هنگام رکاب زدن به وفور تجربه می‌کنند. برگزارکنندگان این ماراتن معتقدند برخورد عمومی با زنان دوچرخه‌سوار وابسته به نوع پوشش آنها متفاوت است. مها، زنی حسابدار و ۳۰ ساله از دمشق می‌گوید: «اگر رکاب‌زننده حجاب نداشته باشد به او آزار کلامی می‌رسانند و اگر محجبه باشد متعجب به او خیره می‌شوند.»
در سال ۲۰۱۸ از ۷ هزار دوچرخه‌ای که در دمشق دارای پلاک دولتی بوده‌اند تنها یک درصد به زنان تعلق داشته است. پس از آغاز جنگ در سوریه، حمل‌و‌‌نقل عمومی در این کشور با معضلاتی جدی از جمله ترافیک طاقت‌فرسا مواجه شد. سارا زین دانشجوی سوری از جمله کسانی بود که تصمیم گرفت دوچرخه را جایگزین خودرو و ... کند. دو سال بعد از شروع جنگ، دوچرخه کودکی خود را از انبار بیرون کشید و مسیر خانه تا دانشگاه را رکاب زد.
او اولین بار که پشت دوچرخه نشست از حجم متلک‌ها و نگاه‌های خیره شوکه شد. مردان فریاد می‌زدند: «ای کاش صندلی دوچرخه‌ات بودم.» گریان به خانه بازگشت و ابتدا تصمیم گرفت قید دوچرخه‌سواری را بزند اما پشیمان شد، ادامه داد و وضعیت هر بار که با دوچرخه به دانشگاه رفت تکرار شد: «با خودم گفتم اگر من بی‌خیال شوم، اگر همه کم بیاورند پس چه کسی بانی تغییر خواهد بود؟ من با ایده قربانی‌سازی از زنان مخالفم. ما باید وارد عمل شویم، باید کاری کنیم.»
زین می‌گوید: «دوچرخه‌سواری زنان هنوز یک تابو است، هنوز عده‌ای باور دارند زین دوچرخه به بکارت زنان آسیب می‌زند و بکارت در جامعه سوری همچنان مسئله‌ای پراهمیت است.» این تجربه‌ها باعث شد که زین کمپین «یاالله، رکاب بزن» را راهاندازی کند. این کمپین به جنبشی اجتماعی تبدیل شد و با همکاری با نهادهای متعدد داخلی و بین‌المللی توانست تا حدود زیادی دوچرخه‌سواری زنان را در خیابان‌های دمشق عادی‌سازی کند.
این جنبش بیش از ۴ هزار زن دوچرخه‌سوار را وارد خیابان‌های پایتخت کرد. هم‌چنین در همکاری با شهرداری دمشق توانست ۱۰ کیلومتر خط اختصاصی تردد دوچرخه در دمشق راهاندازی کند. این کمپین به واسه ۳۲ مربی کلاس‌های آموزش دوچرخه‌سواری رایگان برای زنان برگزار کرد. چرا که تعداد زنانی که دوچرخه‌سواری بلد بودند یا اصلا به دوچرخه دسترسی داشتند بسیار کم بود. زین می‌گوید: «اکثریت مردان سوری از کودکی دوچرخه‌سواری را می‌آموزند. اما وقتی برای اولین ماراتن عمومی زنان برنامه‌ریزی می‌‌کردیم باید به آنها آموزش می‌دادیم و به آنها یاد می‌دادیم از کجا دوچرخه اجاره کنند.»
در سال ۲۰۱۸ فروشندگان گزارش دادند که ۴۰ درصد از خریداران دوچرخه، زن بوده‌اند. روز به روز بر تعداد زنان رکاب‌زن در دمشق اضافه شد و چشم‌ها به تحرک و جنب‌وجوش زنان در فضای عمومی عادت کرد. پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده سارا که مخالف او بودند هم با افزایش حضور زنان دوچرخه‌سوار در خیابان‌ها کم‌کم نرم و همراه شدند.
لازم به ذکر است که این جنبش محدود به دمشق نماند؛ یکی از ماراتن‌های کمپین با شعار «حتی زیر آوار هم طغیان می‌کنیم» در ویرانه‌های شهر حمص برگزار شد. این کمپین تلاش کرد تا به مناطق ممنوعه که پیش‌تر درگیر جنگ بودند نیز ورود کند. «یاالله، رکاب بزن» در میان جنگ و درگیری نظامی شروع به کار کرد، زمانی که شهر پر بود از نقاط بازرسی در فواصل کوتاه، دورانی که جوانان با سرعتی روزافزون از کشور مهاجرت می‌کردند و جامعه سوری شدیدا محافظه کار بود. درگیری‌ها که پایان یافت این جنبش توانست به نمونه موفقی از یک حرکت جمعی در راستای توانمندسازی زنان تبدیل شود.
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
