الهه محمدی: نیمه یکی از شب‌های سال ۲۰۱۴ بود؛ شبی آرام برای زنی دانمارکی که پس از بازدید از موزه‌ای در نزدیکی راه‌آهن دهلی‌نو به سمت هتل محل اقامتش حرکت کرد. اما چند دقیقه‌ از قدم زدنش گذشته بود که هدف حمله گروهی قرار گرفت. پول‌هایش دزدیده و در آخر به او تجاوز شد.
فرقی ندارد دهلی نو باشید یا بمبئی؛ سوئیسی باشید یا آمریکایی یا چینی. آمار و ارقام‌ می‌‌گوید اگر زن هستید و می‌خواهید به کشور هند سفر کنید باید درباره انواع آزار و اذیت‌های خیابانی در این کشور بیشتر بدانید. ماه پیش خبرگزاری ایندیپندنت تحقیقی منتشر کرد که در آن ۱۰ کشور نا‌امن برای زنان معرفی شده بودند. در این تحقیق دهمین جایگاه به آمریکا اختصاص دارد و نام کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و عربستان سعودی هم دیده می‌شود اما اولین جایگاه برای کشوری نیست به جز هند. گرچه این گزارش که بر اساس نظرسنجی از ۵۵۰ کارشناس مسائل زنان انجام شده است بر اساس معیارهایی چون آمار خشونت جنسی علیه زنان، قاچاق انسان برای کار خانگی، کار اجباری، ازدواج اجباری و بردگی جنسی تهیه شده اما آمار اذیت و آزارهای خیابانی در این کشور سال‌ها است که بلای جان زنان هندی و البته دیگر زنانی که به شوق دیدن این کشور تاریخی راهی سرزمین ۷۲ ملت می‌شوند، شده است.

 

 ۷۰ درصد زنان هندی، در معرض انواع خشونت‌های خیابانی

چندی پیش روزنامه ایندین‌تایمز گزارشی منتشر و اعلام کرد که بر اساس مطالعه‌ای که در بمبئی انجام شده، تقریبا حدود ۴۴ درصد از زنان این شهر، پس از تاریکی احساس امنیت در بیرون از خانه ندارند و ۷۰ درصدشان همیشه با بدرفتاری و آزار و اذیت‌های خیابانی روبرو می‌شوند. در این گزارش آمده که ۲۵ درصد زنان هند همیشه احساس ناامنی دارند و اگر حق انتخاب داشتند بعد از تاریک شدن هوا از قطارهای محلی استفاده نمی‌کردند. خبرگزاری سی.ان.ان هم چندی پیش در گزارشی دیگر اعلام کرد هر ۱۳ دقیقه به یک زن در هند تجاوز می‌شود و در سال ۲۰۱۶ هر روز شش زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند.

 

قوانین آزار و اذیت جنسی در هند چیست؟

شاید برایتان جالب باشد که بدانید با این آمار و ارقام‌ بالای آزار اذیت زنان در خیابان‌های هند، چه قوانینی برای کاهش این موضوع در این کشور وجود دارد. آنطور که سایت «فمینیسم در هند» گزارش داده، برای جرم‌هایی همچون تماس فیزیکی ناخواسته، درخواست رابطه جنسی و نشان دادن تصویرهای پورنوگرافی بدون رضایت مجازاتی تا سه سال حبس و جریمه در نظر گرفته شده است. به زور لخت کردن زنان در این کشور از سه تا هفت سال زندان و جریمه در پی دارد و کسانی که از یک زن بدون رضایت او عکس بگیرند به یک تا سه سال زندان و جریمه محکوم می‌شوند.

همچنین  دنبال زنی راه افتادن و تلاش برای ارتباط برقرار کردن با او علی‌رغم میلش و نظارت بر یک زن با استفاده از اینترنت و یا هر گونه ابزار الکترونیکی تا سه سال زندان و جریمه در پی دارد. طبق قوانین هندوستان برای آزارواذیت کلامی نسبت به یک زن یا  استفاده از حرکاتی که حریم شخصی او را نقض می‌کنند، تا سه سال زندان و جریمه در نظر گرفته شده است.

 

 

زنان گزارش نمی‌دهند، دولت و پلیس دست به کار شده‌اند

با وجود تمام این قوانینی که برای مقابله با انواع اذیت و آزارهای خیابانی در هندوستان وجود دارد،  ۹۴ درصد از زنانی که مورد آزار و اذیت‌های خیابانی قرار می‌گیرند میل چندانی برای گزارش این آزارها به پلیس ندارند اما دولت هند به تازگی از ابتدای سال ۲۰۱۷ دکمه‌ای خاص را برای تمامی گوشی‌های هوشمند عرضه شده در هند طراحی و الزامی کرده تا بتوان به وسیله این دکمه مزاحمت و زورگیری‌های خیابانی را گزارش کرد. بنا بر اعلام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هند، کمک به زنان در معرض خطر و تجاوز در محیط‌های عمومی، از جمله مهم‌ترین اهداف اجرای این طرح اعلام شده است. زنان و دیگر افراد در معرض خطر و مزاحمت با فشردن این دکمه می توانند به سرعت با شماره یا شماره‌های اضطراری که خود آن را تعیین می کنند تماس گرفته و فرد مخاطب را از مشکل موجود مطلع کنند. در واقع فشردن این دکمه به معنای مطلع شدن پلیس و دوستان و اقوام نزدیک فرد از یک مشکل امنیتی جدی برای فرد تماس‌گیرنده است.

وزیر ارتباطات هند با ارسال پیامی در توییتر در این مورد گفته است: «تضمین امنیت زنان از طریق فناوری به معنای توانمندسازی دیجیتال و مولفه‌ای مهم برای هند دیجیتال است.» او افزوده شدن سیستم موقعیت‌یاب مکانی به تمامی گوشی‌ها در هند را هم از ابتدای سال ۲۰۱۸ ضروری اعلام کرده و می‌گوید از این طریق به راحتی می‌توان موقعیت افراد در معرض مزاحمت و زورگیری را شناسایی کرد.

علاوه بر این آنطور که رسانه‌های داخلی هند اعلام کرده‌اند، دولت هند به تازگی تصمیم گرفته در یک طرح ملی جدید به زودی تاکسی‌های این کشور را به دستگاه‌های ایمنی ردیاب پیامکی مجهز کند تا امنیت زنان هندی به‌ویژه در سفرهای شبانه حفظ شود. با اجرای این طرح از این پس زنان هندی که مجبور به استفاده از تاکسی در طول شب هستند می‌توانند سفری ایمن داشته باشند. به طور مثال برخی خودروهای این کشور به سرویس ردیاب پیامک مجهز شده‌اند تا زنان بتوانند در صورت احساس خطر به افراد خانواده خود پیامک هشدار بفرستند. یکی از زنان استفادهکننده از این سیستم گفته که شماره تلفن همراه همسرش را در این سرویس ثبت کرده و پس از آنکه سوار تاکسی شده دیگر احساس ناامنی نداشته است. زیرا مطمئن بوده در صورت بروز هر اتفاقی، همسرش با خبر خواهد شد.

به خاطر همین تجربیات است که فعالان حوزه شهری و زنان این کشور تجهیز تاکسی‌های این کشور به سیستم ردیاب پیامکی را‌ گامی مهم برای تضمین امنیت زنان می‌دانند. همچنین همزمان با تجهیز تاکسی‌ها به این سیستم ردیاب پیامکی، این ایده هم مطرح شده تا دوربین‌های مداربسته برای ارتقا امنیت در داخل تاکسی‌ها نصب شوند اما در صورتی که مسافران احساس کنند با اجرای این طرح به حریم شخصی‌شان تجاوز می‌شود، این اقدام عملی نخواهد بود. علاوه بر این اقدامات، پلیس اواخر تابستان سال گذشته مرکزی برای حمایت از زنان راه‌اندازی کرد که به کسانی که مورد آسیب و آزار قرار گرفته‌اند حمایت‌های قانونی و پزشکی ارائه می دهد.

بعد از وقوع موارد خشونت و به ویژه تجاوز به زنان هندی بعضی از گروه‌های زنان پلیس در سراسر هندوستان و در دهلی‌نو سوار بر موتور سیکلت به اسلحه، اسپری فلفل و دوربین مسلح شدند تا بتوانند به داخل کوچه‌های باریک، مکان‌هایی که معمولا تجاوز‌ها اتفاق می‌افتد، بروند. زنان در این گروه‌ها، دوره‌های آموزشی یک‌ماهه می‌گذرانند که شامل هنرهای رزمی، آمادگی جسمانی، مدیتیشن، یادگیری بخش‌هایی از قانون مورد نیاز در این زمینه و اسب‌سواری است.

 

 

فعالان مدنی و راه‌های ارتقای امنیت خیابانی زنان هندی

اما این فقط دولتی‌های کشور هندوستان نیستند که برای کاهش انواع آزار و اذیت‌های خیابانی دست به کار شده‌اند. به تازگی اپلیکیشنی در شهر اوریسای هند به راه افتاده است که به زنان در شرایط خطر  و آزار خیابانی کمک می کند. اپلیکیشن «دوستم باش» برای سلامت و امنیت زنان شاغلی است که شب‌ها به تنهایی در شهر عبور و مرور می‌کنند. یک افسر پلیس در این باره گفته است که زنان باید نام خودشان و شماره تماس خانواده و سه دوستشان را برای پیگیری در این سامانه ثبت کنند. پس از آن در شرایط خطر  با کمک جی‌پی‌اس مکان شخصی که تحت خطر است شناسایی و به او کمک‌رسانی می‌شود. کسانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند باید دکمه روشن و خاموش گوشی را فشار داده تا پیام هشداری به اتاق کنترل پلیس و خانواده و دوستان او فرستاده شود.

اپلیکیشن شهرامن (Safecity app) نیز به زنان امکان می‌دهد که داستان‌های خود از آزار و اذیت را در فضای عمومی شهرها مطرح کنند. «السا دسیلوا»، یکی از بنیانگذاران این اپلیکیشن، می‌گوید: «زنان می‌توانند از این اپ برای گزارش دادن اینکه چه اتفاقی، در چه مکانی و در چه زمانی رخ داده است، استفاده کنند.» این ایده برای دسیلوا از زمان بازدید کشور سوئد و آشنایی با بنیانگذاران نقشه آزار (HarassMap) – پروژه‌ای که از تکنولوژی موبایل و آنلاین برای پایان دادن به آزار و تجاوز زنان در مصر فعالیت می‌کند- شکل گرفته است. به فاصله کوتاهی بعد از برگشت از سوئد، حادثه تجاوز به یک دانشجوی ۲۳ ساله رشته پزشکی در یک اتوبوس دهلی (اتفاقی که الان دیگر خبرساز و مطرح نیست) اتفاق می‌افتد. این تجاوز برخی چیزها را برای «دسیلوا» و دیگر مردم هند تغییر می‌دهد؛ او در این باره می‌گوید:‌«شروع کردم به خاطر بیاورم حوادث مختلفی را که در زندگی خودم اتفاق افتاده بود... سکوت شکسته شد... شروع کردم به صحبت کردن با دوستانم و دیدم هر کدام از آنها داستانی برای گفتن به دیگران دارد اما تاکنون به طور واقعی درباره آن با هیچ کسی صحبت نکرده است. ایمنی و امنیت نیاز دارد به اینکه خیلی سریع نشانی محل حادثه مشخص شود.»

علاوه بر این اپلیکیشن «سیفتی‌پین» یکی دیگر از تکنولوژی‌هایی است که در یک پروژه‌ سنجش و ارزیابی خشونت در شهر علیه زنان در هندوستان طراحی شده است. با به‌کارگیری این نرم‌افزار پژوهشگران هندی توانسته‌اند، نقشه‌ای از امنیت و ناامنی زنان در شهر و نیز نسبت آن با زیرساخت‌ها و خدمات شهری تهیه کنند. دستاوردی که با به‌روز شدن مدام می‌تواند مسیر حرکت برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان شهری در این خصوص را معین کند. کالپانا ویسوانات، پژوهشگری که نزدیک بیست سال درمورد مسئله خشونت علیه زنان و ایمن‌سازی شهر برای زنان کار کرده، یکی از دو بنیانگذاران این اپلیکشین است. سیفتی پین با این فرض ساخته شده که مشارکت و تعامل افراد و جامعه، شهری امن‌تر را به ارمغان خواهد آورد. کاربران می‌توانند با استفاده از آپشن‌های نرم‌افزار آنلاین، میزان و درجه امنیت هر نقطه از نقشه که در نزدیکی آن هستند را اعلام کنند؛ دیگران کاربران هم می‌توانند با او در این مورد تبادل نظر کنند. به‌علاوه، کاربر با فعال کردن می‌تواند راحت‌ترین دسترسی را به نزدیک‌ترین مغازه‌ها، باجه پلیس، بیمارستان یا دیگر نیازمندی‌های خود به سرعت پیدا کند. مشارکت هرچه بیشتر کاربران می‌تواند شبکه کنشگری از فعالان را فراهم آورده و داده‌های تعیین‌کننده‌ای در اختیار دولت، ان‌جی اوها، مؤسسات رفاهی و نیز شرکت‌ها و ادارات قرار دهد.