بعد از خبر تفکیک جنسیتی در برخی از پارک‌های پایتخت، حالا حضور گشت ارشاد در یکی از اصلی‌ترین مراکز عمومی ورزش برای شهروندان تهرانی به نگرانی جدید برای مردم بدل شده است. اوایل سال جاری بود که شهرداری تهران اعلام کرد که «جهت رفاه حال شهروندان و صیانت از زنان و مادران» برخی از پارک‌های تهران مطلقا زنانه خواهد شد. یعنی ورود مردان به این پارک‌ها کاملا ممنوع خواهد بود. هنوز فهرستی از اسامی این پارک‌ها منتشر نشده است اما در همین اثنی نیروهای گشت ارشاد وارد پارک پردیسان تهران شده‌اند. پردیسان، پارکی بزرگ در غرب تهران که سال‌هاست به یکی از اصلی‌ترین مراکز عمومی و رایگان ورزشی برای شهروندان تهرانی محسوب می‌شود حالا به «محیطی ناامن» برای آن‌ها بدل شده است.
نازنین 10 سالی می‌شود که بیشتر روزهایش را در پارک پردیسان تمرین و ورزش می‌کند. او که بدنساز و مربی است می‌گوید به ویژه بعد از کرونا این پارک امن‌ترین مکان برای ورزش کردنش بوده است و حالا این فضا را ناامن کرده‌اند: «تمام 10 سال اخیر که در محله پونک زندگی می‌کنم اکثر صبح‌ها و خیلی از غروب‌ها به پردیسان می‌رفتم برای ورزش. در یکی دو سال اخیر که پردیسان از همیشه هم شلوغ‌تر شده بود و به نوعی به محیطی مخصوص دونده‌ها بدل شده بود. حالا 10 روزی می‌شود که حوالی ساعت 9 با گشت ارشادی‌ها روبرو می‌شویم و چند ون خودروی آن‌ها مدام دور و بر ما هستند و به لباس‌هایمان گیر می‌دهند. به نظر خودشان اتفاق جدیدی است. اما نمی‌دانند که ما زن‌ها سال‌هاست که در هر کوچه و خیابانی با همین ون‌ها روبرو می‌شویم و شیوه تعامل با آن‌ها را هم دیگر خوب یاد گرفته‌ایم. آن‌ها خسته می‌شوند اما ما نه. همه ماجرا این است که می‌خواهند تمامی فضاها را برای ما ناامن کنند.»
حوالی ساعت 9 و 10 صبح گشت ارشاد به پارک می‌رسد
مریم تا به حال مواجهه شخصی با گشت ارشاد در پردیسان نداشته اما خبرها به گوشش رسیده است: «من صبح‌های زود حدود 5 و نیم صبح تمرین می‌کنم و به همین دلیل هیچ‌وقت تجربه مواجهه با گشت ارشاد را نداشتم چراکه آن‌ها هم انگاری ساعت کاری خودشان را دارند. اما از دوستانم شنیده‌ام که حوالی ساعت 9 و 10 صبح گشت ارشاد به پارک می‌رسد و شروع به تذکر دادن به پوشش دختران می‌کند. خب مدت زیادی است که زنان در این پارک با لباس ورزشی که شامل لگ و تی‌شرت است ورزش می‌کنند و حالا به نظر می‌رسد که برخی تلاش دارند تا این وضعیت را تغییر دهند. نکته جالب اینکه حتی به پسران هم تذکر داده‌اند و به آن‌هایی که شلوارک به پا داشته‌اند هشدار دادند که دیگر نباید با شلوارک در پارک حاضر شوند.»
او به وضوح تغییر پوشش زنان در پارک را دیده است: «همین هفته پنج‌شنبه خودم به خاطر کاری کمی دیرتر سر تمرین حاضر شدم. بچه‌ها که من را دیدند گفتند امروز حتما گشت ارشاد به تو گیر خواهد داد. بلوز بلندی به تن داشتم اما آستینش تقریبا تا آرنج بود. تمام طول تمرین را با استرس گذراندم و مدام با خودم فکر می‌کردم که اگر ناگهان کسی به سمت آمد فقط باید بدوم یا نزدیک ماشین خودم باشم که به محض ایجاد مشکل از آنجا بروم. اتفاق ناراحت‌کننده این بود که سایر زنانی که در محوطه پارک تمرین می‌کردند هم یا آستین بلند پوشیده بودند و یا زیر لباسشان ساق دست داشتند. انگار می‌خواستند از بروز هر مشکلی جلوگیری کنند. همه این مشکلات برای ما که فقط می‌خواهیم ورزش کنیم در حالی است که در همین پارک تا چند وقت امنیت جانی وجود نداشت. خودروها به راحتی تردد می‌کردند و این موضوع برای محیطی که در آن ورزشکار در حال دویدن حضور دارد یا عده‌ای دوچرخه‌سواری می‌کنند و از همه بدتر کودکان هم هستند و فعالیت می‌کنند خیلی خطرناک است. اما متاسفانه به جای اینکه مسئولان به فکر این مشکلات باشند، مدام نگران دست و پا و موهای ما هستند.»
بیشتر بخوانید:
تجربه آزار، چگونه زنان را چاق و افسرده می‌کند؟
آزار خیابانی، چالشی مقابل ورزش زنان در فضای باز
فقط بدوید و به هیچ عنوان سوار خودروی آن‌ها نشوید
مهگل اما به تازگی یک تجربه سخت را پشت سر گذاشته است: «من اصولا برای دویدن به لواسان می‌روم اما گاهی هم پردیسان را انتخاب می‌کنم. پنج‌شنبه گذشته ساعت 8 ونیم صبح با پسر عمه‌ام وارد ورودی پارک پردیسان شدیم. ابتدای ورودی از اتوبان همت یک ماشین ون پلیس دیدیم ولی خب جلب توجهی برامون نداشت. ماشین رو در پارکینگ پارک کردیم و شروع کردیم به پیاده‌روی در مسیر آسفالت پارک به سمت غرب. هنوز ده دقیقه نشده بود که یک خانم کاملا محجبه که در حال دویدن توی پیاده‌روی بود از سمت راستمون گذشت و گفت: «یا بدو یا قایم شو ون گشت ارشاد اومده.» برگشتم عقب را نگاه کردم، دیدم دویست متر عقب‌تر دو ون گشت ارشاد ایستاده‌اند و در حال تذکر دادن به یک دختر دیگر هستند. خیلی سریع و با کلی اضطراب پریدم پشت شمشادها و قایم شدم. بعد از چند دقیقه آن‌ها رد شدند و به دختری که از روبه‌رو می‌آمد گیر دادند و در نهایت سوارش کردند. ما هم سریع در خلاف جهتشان راه افتادیم و رفتیم سمت پارکینگ و سوار ماشین شدیم. خیلی استرس تحمل کرده بودم. از مامور پارکینگ پرسیدم این‌ها چرا به اینجا آمدند؟ مامور هم که خودش حالت کلافه‌ای داشت گفت که انگار چند هفته‌ای است به پارک آمده‌اند و اگر دیدید هم فقط بدوید و به هیچ عنوان سوار خودروی آن‌ها نشوید.»
بهروز هم با اینکه مرد است اما از حضور گشت ارشاد در پارک آزار دیده است: «ما مدت‌های زیادی است که عصر روزهای زوج در پارک پردیسان ورزش می‌کنیم. یک گروه کاملا پسرانه هستیم و کاری هم به کسی نداریم. تمرینات قدرتی می‌کنیم و آنقدر تحت فشار هستیم و هر کسی که چهره ما را ببیند متوجه می‌شود که زیر حرکات سنگین تنها چیزی که به ذهنمان نمی‌رسد مسئله پوشش است. آن وقت در چنین شرایط چند روز پیش یکی از این ون‌های گشت ارشاد کنار ما توقف کرد و گفتند که مربی این گروه کیست؟ حالا ما اصلا مربی نداریم و جمعی تمرین می‌کنیم. یکی از بچه‌ها گفت مربی نداریم مشکل چیست؟ گفتند تاپ و شلوارک پوشید‌ه‌اید و حق ندارید این شکلی باشید. راستش را بخواهید جملاتشان اینقدر غیرعقلانی بود که چیزی یادم نیست. به یکی از آن‌ها گفتم آقا ملی‌پوش‌ها روی تشک کشتی هم رکابی می‌پوشند. وزنه‌بردارها هم. فوتبالیست‌ها هم شلوارک دارند. ایرادش چیست؟ اما پلیسی که در جمع آن‌ها بود ناگهان صدایش را بالا برد و گفت اینجا مکان عمومی است و فرق دارد. فضا کمی متشنج شده بود و دوستانم سریع علامت می‌دادند که ساکت شوم.»
زنان چاق‌تر و افسرده‌ترند
بهروز می‌گوید الان تهران پر از باشگاه‌های خصوصی مختلط است و این رفتارها دیگر فایده‌ای ندارد: «ما که به این کارها عادت کرده‌ایم. یک مدت در پارک می‌آیند، ترس و وحشت برای همه ایجاد می‌کنند و بعد هم تمام می‌شود. ما هم کار خودمان را می‌کنیم. الان در همین تهران پر از باشگاه‌های خصوصی شده که به طور مختلط به زنان و مردان تمرین می‌دهد. آن وقت این‌ها به فکر پارک پردیسان افتاده‌اند که گشت ارشاد در آن راه بیندازند.»
واقعیت این است که تمامی زنان از پس هزینه باشگاه‌های خصوصی برنمی‌آیند و بسیاری برای ورزش و تحرک به پارک‌ها و فضاهای عمومی وابسته‌اند. زنان چاق‌تر و افسرده‌ترند. این آماری از وضعیت سلامت زنان ساکن پایتخت، در مقایسه با مردان است. آماری که نشان‌دهنده «نابرابری تحرک» میان زنان و مردان، به عنوان مصداقی از نابرابری جنسیتی و محصول فقدان امنیت در فضای شهری برای زنان محسوب می‌شود. براساس نتایج پیمایش ملی بیماری‌های غیرواگیر در سال ۱۳۹۵ در تهران، حدود ۷۰ درصد مردان، فعالیت فیزیکی کمتر از ۱۵۰ دقیقه در هفته دارند در حالی که این رقم برای زنان بیش از ۸۷ درصد است. همچنین، ۶۴ درصد زنان یا چاق هستند یا اضافه وزن دارند که این میزان در جمعیت مردان ۵۳ درصد است.
این آمار مربوط به شرایطی است که موضوع سلامت را صرفا از دید جسمی بررسی کنیم چون با ورود به آمارهای مرتبط با روح و روان، شرایط بحرانی‌تر هم می‌شود. میزان شیوع افسردگی در زنان، یک‌و‌نیم برابر مردان است. نگاهی به نتایج تحقیقات دانشگاه استنفورد نشان می‌دهد که این آمارهای خطرناک، چه ارتباطاتی با میزان امنیت شهری برای زنان دارد. در این تحقیق، داده‌های تلفن‌های همراه هوشمند بیش از ۷۱۷ هزار نفر از ۱۱۱ کشور جهان در ۶۸ میلیون روز، جمع‌آوری شد تا عادات راه رفتن مردان و زنان را بررسی کند. نتیجه تحقیق آنقدر واضح و صریح است که جای هیچ گزاره دیگری را باقی نمی‌گذارد. زنان در طول روز کمتر از مردان راه می‌روند و این آمار برای اکثر کشورها صدق می‌کند. پیرو همین نتیجه، روشن شد که بخش اعظم آمار مرتبط با چاقی، اضافه وزن و بیماری‌هایی همچون فشار خون و دیابت هم در این کشورها در اختیار زنان است.
 - Copy 1.jpg)
