دیدبان آزار: در حالی که اخبار جهان از سربازان کشته شده دو کشور درگیر در جنگ و همچنین غیرنظامیان اوکراینی میگوید، بار دیگر، تجاوز جنسی به سلاح جنگی بدل شده است. بهتازگی، یک نماینده پارلمان اوکراین در مورد تجاوز و تجاوز جنسی توسط سربازان روسی به زنان هشدار داد و گفت که اوکراین در مورد این جنایات «سکوت نخواهد کرد.»
ماریا مزنتسوا در یک مصاحبه تلویزیونی به یک مورد در برواری، حومه شرقی کیف اشاره کرد که در آن زنی پس از کشته شدن همسرش بهدست نیروهای روس، در مقابل چشمان فرزندش مورد تجاوز قرار گرفته است. زن که جان سالم به در برده، این واقعه را گزارش داده است. ایرینا وندیکتوا، دادستان کل نیز با تاکید این خبر گفت که این تجاوز توسط مقامات در حال بررسی است و اوکراین به روسیه گفته که حکم بازداشت این سرباز صادر شده است. او همچنین عنوان کرد که تعداد بازماندگان خشونت جنسی بیش از یک موردی است که توسط دادستان کل علنی شده است: «ما منتظر تعداد بیشتری از بازماندگان هستیم و تنها زمانی که آنها آماده صحبت کردن باشند، موضوع علنی خواهد شد.»
مزنتسوا در مصاحبهای با اسکاینیوز گفت: «یک مورد وجود دارد که اخیراً به طور گسترده مطرح شده است، زیرا در دفتر دادستانی ثبت شده و تحت پیگرد قرار گرفته است. ما وارد جزئیات نمیشویم، اما کاملاً محرز است که یک غیرنظامی در خانهاش در شهر کوچکی در مجاورت کیف کشته شده و در همین وضعیت همسر او - متاسفم اما باید بگویم - چندین بار در مقابل چشمان کودک زیر سن قانونی خود مورد تجاوز قرار گرفته است. همچنین پس از حمله، گمان میرود که سرباز کودک را تهدید کرده باشد.»
سخنان او بازتاب سخنان لسیا واسیلنکو، دیگر نماینده اوکراینی بود که در اوایل ماه مارس نمایندگان پارلمان بریتانیا را خطاب کرد و گفت سربازان روسی به زنان تجاوز میکنند: «ما گزارشهایی از تجاوز گروهی به زنان داریم. زنانی که بیش از سایرین آسیبپذیرند. این زنان معمولاً قادر به خارج شدن از شهر نیستند. ما در مورد زنان مسن صحبت میکنیم. اکثر این زنان یا پس از جنایت تجاوز کشته شدهاند یا خودکشی کردهاند.»
بیشتر بخوانید:
از فمینیستهای سراسر دنیا میخواهیم به مقاومت ما بپیوندند
نظامیگری و خشونت علیه زنان؛ دو روی سکه «دیگریسازی»
هرجا جنگ وجود دارد، تجاوز هم هست
هرجا که جنگی برپا میشود، تجاوز بهعنوان سلاح جنگی مورد استفاده قرار میگیرد. تنها در چند سال گذشته، شاهد استفاده داعش از تجاوز جنسی به عنوان سلاح جنگی و روشی برای نسلکشی زنان و دختران ایزدی در عراق بودهایم. همین تاکتیک در میانمار توسط ارتش برمه علیه زنان روهینگیا، در اتیوپی علیه زنان تیگرای و بسیاری موارد دیگر استفاده شده است. حالا و با ادامه جنگ پوتین در اوکراین، اتهامات مربوط به استفاده از تجاوز جنسی علیه زنان اوکراینی نیز آشکار میشود. در روز چهارم مارس، وزیر امور خارجه اوکراین، دیمیترو کولبا، در جریان رویدادی که توسط اتاق فکر چتمهاوس برگزار شد، از موارد متعدد خشونت جنسی در جنگ پوتین صحبت کرد: «وقتی بمبها بر شهرهای شما فرود میآیند، وقتی سربازان به زنان در شهرهای اشغالی تجاوز میکنند – و متأسفانه موارد متعددی داریم که سربازان روسی در شهرهای اوکراین به زنان تجاوز میکنند –دیگر صحبت در مورد کارآمدی قوانین بینالمللی دشوار میشود.»
در روز چهارم مارس، ۳۳ کشور به قطعنامهای برای ایجاد سازوکاری در جهت بررسی اتهامات جنایات جنگی در اوکراین، رأی مثبت دادند. مکانیسم جدید یعنی کمیسیون مستقل بینالمللی تحقیق (کمیسیون تحقیق) که در وهله اول برای مدت یک سال تاسیس شده است. این کمیسیون بررسی کلیه موارد نقض حقوق بشر، نقض قوانین بینالمللی بشردوستانه و تمامی جنایات مرتبط با اوکراین توسط فدراسیون روسیه را بر عهده دارد.
تکرار تاریخ در اوکراین
اکنون یک ماه از حمله روسیه به اوکراین میگذرد و سازمان ملل خاطرنشان کرده که تعداد واقعی کشتهها از ۹۸۰۰ سرباز روسی و ۹۰۰ غیرنظامی اوکراینی به طور قابل توجهی بیشتر است. در همین شرایط، گزارشهای نگرانکنندهای از خشونت جنسی سربازان روسیه علیه غیرنظامیان اوکراینی نیز منتشر شده است. غیرنظامیان زن در اوکراین از موارد متعدد تجاوز و آزار جنسی توسط سربازان روسی گزارش میدهند. آخرین مورد مربوط به آناستازیا تاران 30 ساله است که پس از تصرف شهر ایرپین توسط نیروهای روسی توانست از شهر فرار کند. آناستازیا به سایت خبری اوکراینی گفت: «ایرپین جهنم است. آنها به زنان تجاوز میکنند و اجساد روی زمین تلمبار میشوند.»
لسیا واسیلنکو، نماینده اوکراینی در توییتر نوشت: «دو میلیون زن در آلمان توسط روسها در طول جنگ جهانی دوم مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند. حالا روسیه دوباره از تجاوز به عنوان ابزار جنگی استفاده میکند. این بار در #اوکراین تاریخ دوباره تکرار میشود.» وزیر امور خارجه اوکراین خواستار تشکیل دادگاه ویژه برای بررسی رفتار نظامیان روسیه شد. به گفته دمیترو، حقوق بینالملل «تنها ابزار در دسترس ماست تا اطمینان حاصل کنیم در نهایت، همه کسانی که این جنگ را ممکن کردند به دست عدالت سپرده خواهند شد.»
چندی پیش، دیوان بینالمللی کیفری اعلام کرد که احتمال جنایات جنگی در اوکراین را از سال ۲۰۱۳ بررسی میکند. اما تجربههای تاریخی نشان میدهد که بازماندگان خشونا جنسی در جنگها هرگز به عدالت دست نمییابند. رهبران سیاسی اراده لازم را برای تحت پیگرد قرار دادن این جنایات ندارند. سازوکارهای موجود و آژانسهای ملی و بینالمللی برای حمایت از قربانیان جنایات جنگی، پرداخت غرامت و ... ناکارآمد بودهاند و بسیاری از بازماندگان سالهای متمادی عمر خود را به دادخواهی سپری کردهاند.