آوند فردی: رابطه پزشک-بیمار از جمله روابطی است که به‌دلیل نابرابری جایگاه بیمار و پزشک، مستعد است تا بیمار را در موقعیت آسیب‌پذیر قرار دهد. قدرت و اختیار پزشک از یک سو، ناآگاهی بیمار از سوی دیگر و مهمتر از همه، باورهای غلط اجتماعی که پزشک را به دلیل علم و آگاهی‌اش مختار تام یا به اصطلاح «محرم» می‌دانند، می‌توانند رابطه پزشک و بیمار را به بستری برای آزار کلامی یا جنسی توسط پزشک تبدیل کنند. واضح است که شناخت حریم شخصی بیمار و احترام پزشک به آن، بنیان اصلی رابطه پزشک-بیمار است؛ اما به موازات آن، آگاهی بیمار از مرز میان معاینه سالم و آزار نیز برای حفاظت از این حریم الزامی است. آموزش این مرزها به عموم، به بیماران قدرت و اعتماد به نفس تشخیص رفتارهای نامتعارف را می‌دهد تا در صورت مواجهه با آزار توسط پزشک، از حریم خود دفاع کنند.
یک معاینه سالم چه مشخصاتی دارد؟
۱. پزشک موظف است قبل از شروع معاینه، برای شما نحوه انجام معاینه و ترجیحا هدف از انجام معاینه را توضیح بدهد.
توضیح دادن نحوه انجام معاینه و هدف از آن، باعث کمتر معذب شدن بیمار، افزایش اعتماد بیمار به پزشک و مهمتر از همه، باعث از بین رفتن شک بیمار درباره لزوم انجام برخی معاینات می‌شود.
«لطفا روی تخت دراز بکشید تا شکمتون رو معاینه کنم، هرجایی از شکمتون رو که فشار میدم، اگه درد میگیره بگید.»
۲. پزشک باید قبل از معاینه نواحی حساس بدن شما، از شما اجازه بگیرد. این نواحی شامل سینه‌ها، باسن، ران‌ها و ناحیه تناسلی می‌شوند.
«چون تجویز داروهای ضدبارداری برای کسانی که سابقه سرطان سینه یا توده مشکوک به سرطان سینه دارند ممنوعه، قبل از تجویز این داروها باید مطمئن بشیم که توده مشکوکی تو سینه‌هاتون وجود نداره. اگه اجازه می‌دید و آمادگیش رو دارید، سینه‌هاتون رو معاینه کنم.»
شما کاملا حق دارید در صورت عدم آمادگی، این اجازه را به پزشک ندهید.
«ببخشید، من برای این معاینه معذب هستم»
«ببخشید ولی من برای این معاینه آمادگی ندارم»
۳. تقریبا هیچ معاینه‌ای شامل نوازش اعضای بدن بیمار نمی‌شود!
تنها در هنگام تست اعصاب، برای بررسی عصب‌های حسی، پزشک ممکن است قسمت‌هایی از صورت، دست‌ها و پاها را برای بررسی حس لامسه شما، با نوک انگشتانش نوازش کند.
۴. این شما هستید که دکمه‌های لباستان را باز می‌کنید، لباستان را بالا می‌زنید یا شلوارتان را پایین می‌کشید.
باز کردن زیپ، دکمه‌های لباس، کمربند، سوتین تنها باید توسط خود شما انجام شود. پزشک باید از شما درخواست کند تا شما شرایط را برای انجام این معاینات خاص فراهم کنید. شما باید تنها قسمتی از بدنتان که توسط پزشک معاینه می‌شود را برای معاینه آماده کنید.
«خوب، باید مهره‌های کمرتون رو معاینه کنم. لطفا مانتو و بالاتنه‌تون رو در بیارید و فقط سوتینتون رو نگه دارید و روی لبه تخت بشینید»
۵. بدن شما میز کار پزشک نیست.
دندان‌پزشک شما نباید ابزارهای کار خود را روی بدن شما بگذارد. او حق ندارد ساعد دست خود را روی سینه شما تکیه دهد.
۶. معاینه واژن، مقعد، پستان و بیضه قوانین خاصی دارند.
در هنگام معاینه این نواحی، پزشک باید از دستکش استفاده کند. مراحل معاینه باید برای شما دقیق توضیح داده شود. تنها قسمتی که معاینه می‌شود باید برهنه شود و آن قسمت هم ترجیحاً توسط ملحفه پوشانده شود. قبل از وارد کردن ابزار معاینه (اسپکولوم، پروب سونوگرافی...) باید به شما اطلاع داده شود تا جا نخورید.
«برای بررسی دقیق‌تر تخمدان‌ها، باید سونوگرافی داخل واژنی انجام بدیم، که آزمایش دقیق‌تریه. اگه موافقید لطفا پایین تنه و لباس زیرتون رو در بیارید و روی صندلی معاینه دراز بکشید و ملافه رو روی خودتون بندازید.... این پروب سونوگرافی ابزاریه که وارد واژنتون میکنم تا آزمایش رو انجام بدم. اگه دردناک بود، بهم اطلاع بدید.... آماده اید؟... »
۷. پزشک حق ندارد در مورد ظاهر، پوشش و یا زیبایی اعضای بدن شما نظر شخصی بدهد. حتی جراح زیبایی!
پزشک می‌تواند درباره فعالیت جنسی شما سوال بپرسد. اما پرسیدن سوال‌هایی در مورد جزئیات رابطه جنسی شما که معذبتان می‌کند طبیعی نیست.
سوال‌های طبیعی:
«آیا رابطه جنسی دارید؟»
«آیا از کاندوم استفاده می‌کنید؟»
«آخرین رابطه جنسی محافظت نشده‌تون کی بوده؟»
سوال‌های غیرطبیعی:
«از سکس مقعدی لذت میبری؟»
«اورال سکس دوست داری؟»
«از سکس با دوست‌پسرت لذت میبری؟»
پرسیدن سؤالات حساس از بیماران در حضور دیگران به‌نحوی که موجب شرم بیماران شود و مشاهده یا لمس غیرضروری بیماران، به‌ویژه در مورد بیماران غیرهمجنس، خودداری کنند. (راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای پزشکی و شاغلین وابسته سازمان نظام پزشکی ماده ۸۰)
۸. فضای معاینه، فضای خصوصی شماست و حضور یا عدم حضور افراد در آن فضا را شما تعیین می‌کنید.
در بیمارستان‌های آموزشی، هر شخص دیگری به جز پزشک بیمار (انترن، دانشجو...) که تمایل به مشارکت در معاینه بیمار را دارد، باید از شما اجازه بگیرد و شما حق مخالفت دارید. این حق شماست که درخواست کنید تا توسط پزشک همجنس خودتان معاینه شوید. در صورت عدم امکان معاینه توسط پزشک همجنس، شما حق دارید درخواست کنید تا همراه شما در هنگام معاینه، در اتاق حضور داشته باشد.
.jpg&width=72&height=72)
