تا به حال عده زیادی برای دیده‌بان آزار از تجربه شکایت از آزارگران نوشته‌اند. عده‌ای گفته‌اند که پلیس بی‌تفاوت است و آزارهای خیابانی را جدی تلقی نمی‌کند و عموما مامور نمی‌فرستد. عده زیادی هم معتقدند به دردسرهایش نمی‌ارزد و شکایت وقت تلف کردن است و در نهایت خودت را مقصر جلوه می‌دهند؛ به خاطر شیوه پوشش، به خاطر بیرون رفتن از خانه در ساعات شب و ... . از طرفی دیگر مجازات شلاق که قانون برای آزارگران خیابانی در نظر گرفته، غیرانسانی و مذموم است. علی‌رغم تمامی این موارد، هستند کسانی که تصمیم به شکایت می‌گیرند. بویژه در مواردی شدیدتر که آزار جنسی به صورت فیزیکی اعمال شده است. دیده‌بان تمرکز و توسل بر مجازات قانونی را راهکار بنیادین مقابله با خشونت جنسی قلمداد نمی‌کند اما در عین حال نمی‌توان انکار کرد که در بسیاری از موارد شکایت ناگزیر و یا ضروری است. متن پیش رو راهنمایی است برای کسانی که به شکایت فکر می‌کنند.
در قوانین ایران، آزار و اذیت جنسی به طور مجزا جرم‌انگاری نشده است. به این معنی که جرمی به نام آزار جنسی وجود ندارد. اما با توسل به موادی از قانون مجازات اسلامی تحت عنوان جرائم علیه عفت عمومی، می‌توانید موارد آزار و اذیت زنان در فضای شهری را مورد پیگرد قضایی قرار دهید. مواردی که در قانون مجازات به آنها صریحا اشاره شده است و می‌تواند بر متلک‌پرانی، دست‌درازی، تعقیب و برخی دیگر از انوع آزار و اذیت خیابانی اعمال گردد شامل ماده ۶۳۸ و ماده ۶۱۷ و ۶۱۹ قانون مجازات است.
قانون چه می‌گوید؟
ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «هرکس علنا» در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دوماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی: «هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید، به حبس از دو تا شش ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد» و در نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه در خصوص این ماده آمده است: «به کار بردن لفظ یا الفاظ رکیک جهت تحقق جرم موضوع ماده ۶۱۹ شرط نیست و چنانچه مسلم شود که مردی به قصد مزاحمت زنی را تعقیب کرده است، قابل مجازات است.»
ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی: «هرکس به وسیله چاقو یا هرنوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
به موجب ماده ۲۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری، صدور قرار بازداشت موقت در موارد خاصی که دلایل، قرائن و امارات کافی بر توجه اتهام به متهم دلالت کند جایز است یکی از این موارد که در بند ت ماده ۲۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری به آن اشاره شده است جرم ایجاد مزاحمت و اذیت و آزار برای زنان است لذا در این جرم مقام قضایی می‌تواند در جریان تحقیقات و رسیدگی متهم را بازداشت کند.
چگونه جرم را اثبات کنیم؟
شهادت شهود، گزارش مرجع انتظامی، اقرار مجرم و یا سایر ادله اثبات دعوی (برای مثال ثبت در دوربین‌های مدار بسته)، که به وسیله آن قاضی بتواند جرم مرتکب شده را محرز بداند را از جمله راهکارهای اثبات این جرم است. دشواری اثبات آزار و اذیت‌های خیابانی یکی از دلایلی است که افراد آزاردیده اقدام به شکایت نمی‌کنند. تصور کنید در خیابان کسی بدن شما را لمس می‌کند و به راه خود ادامه می‌دهد. چقدر احتمال دارد که در آن لحظه مامور نیروی انتظامی در صحنه وجود داشته باشد؟ چگونه می‌توانید مشخصات یک رهگذر غریبه را شناسایی و از او شکایت کنید؟ در آن لحظه که از شدت عصبانیت یا ترس بعضا نمی‌توانید حتی واکنشی منطقی نشان بدهید، چگونه می‌شود مرتکب را دستگیر کرد و به محاکم قضایی کشاند؟
- صدایتان را بالا ببرید و از حاضران و عابران درخواست کمک کنید. از آنها بخواهید تا مرتکب را متوقف کنند.
- با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید و درخواست اعزام نیرو کنید. یا به نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس به محل وقوع حادثه مراجعه و واقعه را گزارش کنید.
- تماس تلفنی صرف با ۱۱۰ کافی نیست و شما به گزارش مرجع انتظامی احتیاج دارید. در صورت اعزام مامور نیروی انتظامی، شکایت خود را به صورت واضح و با جزئیات کامل، تاریخ دقیق به همراه امضای شهود و ماموران روی سربرگ مخصوص و صورتجلسه کنید.
- اگر خشونت توسط راننده یک وسیله نقلیه رخ داده، شماره پلاک خودرو یا موتور و اگر توسط مغازه‌دار آدرس مغازه را یادداشت کنید و یا از آن عکس بگیرید و به پلیس گزارش کنید.
- از حاضران درخواست کنید که به همراه شما حضور پیدا کنند و برای شما شهادت کتبی بدهند. در صورت عدم اقرار متهم، بدون شهادت شهود در اکثر موارد اثبات جرم غیرممکن است.
- اگر حادثه در محلی رخ داده که دوربین مداربسته آن را ثبت کرده، برای چک کردن دوربین‌ها دستور قضایی لازم است. هنگام ثبت شکایت درخواست چک کردن دوربین مداربسته را در متن شکواییه درج کنید.
- در صورت امکان به وکلا یا مشاوران حقوقی مراجعه کنید. در این صورت در زمینه شیوه طرح دعوی، و بیان اظهارات در دادگاه و اثبات جرم راهنمایی تخصصی دریافت خواهید کرد.
- به یاد داشته باشید در ابتدای امر و برای ثبت شکایت با عنوان مزاحمت خیابانی نیازی به حضور در دادسرا نیست. اگر هنگام وقوع حادثه با پلیس تماس برای ارسال مامور تماس نگرفته‌اید یا به ایستگاه پلیس مراجعه نکرده‌اید، هم‌چنان با مراجعه به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی به محل سکونت خود می‌توانید از آزارگر شکایت کنید.
چرا شکایت کنیم؟
اگرچه مقابله با آزار و اذیت در فضاهای عمومی، در وهله اول نیازمند آموزش، فرهنگ‌سازی و مداخله شاهدان عینی است اما توسل به قانون به ویژه در موارد خشونت‌های حاد، پیامی مهم برای جامعه ایرانی خواهد داشت: «آزار و اذیت زنان، نه پدیده‌ای روزمره و عادی، بلکه جرم است.» و این یعنی افزایش اعتماد به نفس عمومی زنان برای شکستن سکوت و مقابله با قربانی بودن که می‌تواند تاثیر بازدارنده‌ای بر ارتکاب این جرایم داشته باشد.
بعلاوه از آنجا که ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، قانونی سنتی و ناکارآمد است و تعریفی ناقص و محدود از خشونت‌های خیابانی علیه زنان ارائه داده است و بسیاری از مصادیق را دربر نمی‌گیرد. با توسل مکرر به قانون می‌توان ضعف‌های آن را آشکار کرد و اصلاح آن را رقم زد. از جمله اینکه مجازات شلاق، مجازاتی غیرانسانی و وحشیانه است، اگرچه برای مرتکبان آزار خیابانی اجرا نمی‌شود. هم‌چنین مجازات جرائم مربوط به ماده ۶۱۹ قانون مجازات، باید با نوعی جبران خسارت معنوی یا مادی وارد شده به بزه‌دیده همراه باشد که در اینجا نادیده گرفته شده است.
رسیدگی به پرونده‌های ایجاد مزاحمت خیابانی فرآیندی طولانی است. اطاله دادرسی یکی از عواملی است که موجب می‌شود آزاردیدگان از شکایت خود صرف نظر کنند. به همین دلیل آمار آرا‌‌ء صادره در چنین پرونده‌هایی بسیار پایین است و عدم بازدارندگی قانون را موجب شده است. افزایش شکایات مربوط به آزارهای خیابانی می‌تواند کاستی‌های قانونی را علنی‌تر و راه را برای توسعه قوانین باز کند.
.jpg&width=72&height=72)
