آیسولو در راه برگشت به خانه بود که خودرویی با چهارسرنشین مرد در مقابلش توقف کرد. در عرض چند ثانیه یکی از مردان پیاده شد، او را کشید و به زور سوار ماشین کرد. فریاد زد، التماس کرد اما نتوانست مقاومت کند. مردی که او را ربوده بود قصد داشت با او ازدواج کند. در روز عروسی، آیسولو فهمید مرد قصد ازدواج با زن دیگری را داشته و می‌خواسته آن زن را بدزدد اما ساعت‌ها در خیابان چرخیده و پیدایش نکرده است. تصمیم می‌گیرد هر طور شده با عروس آینده‌اش به خانه برگردد و اولین زنی که به نظرش خوش‌قیافه می‌رسد را برباید و به خانه ببرد.
این اتفاق در سال ۱۹۹۶ افتاد. زمانی که آیسولو نوجوان بود. امروز او ۴ فرزند دارد و هم‌چنان با آدم‌دزدی که تبدیل به همسرش شد، زندگی می‌کند. این سنت قدیمی آلاکاچو[1] به معنای (بگیر و فرار کن) نام دارد و ریشه آن به دوران قرون وسطی و در میان جلگه‌‌های آسیای مرکزی برمی‌گردد. سنتی که تا به امروز نیز تداوم پیدا کرده است. آلا کاچو چندین دهه است که در قرقیزستان غیرقانونی اعلام شده و در سال ۲۰۱۳ نیز قوانین سختگیرانه‌تری برای مقابله با آن تصویب شده است. پیش از سال ۲۰۱۳، مجازات این عمل تنها مبلغی معادل ۲۵ دلار بود اما قانون جدید مجازات تا ۱۰ سال حبس برای مرتکبین درنظر گرفت.
قانون جدید موفق نشده این سنت را ریشه‌کن کند و موارد محکومیت قضایی بابت آلاکاچو به ندرت اتفاق می‌افتد. اعضای سازمان حقوق بشری «وجودهای بی‌قرار»[2] که در قرقیزستان فعالند می‌گویند این قانون پیشرفتی مهم محسوب می‌شود چون پیش‌تر سرقت دام و احشام مجازاتی بیشتر از آلاکاچو داشته است. ضرب‌المثلی قرقیزستانی می‌گوید: «یک ازدواج خوشحال و موفق با اشک آغاز می‌شود». منظور از این اشک، گریه‌های عروس‌های خشمگین و وحشت‌زده آلاکاچو است.
بیشتر بخوانید:
محکم بایستید، این یک انقلاب زنانه است
آلاکاچو در بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی رخ می‌دهد اما در مناطق روستایی قرقیزاستان پساشوروی رواج بیشتری دارد. قرقیزستان ۶ میلیون نفر جمعیت دارد که اکثرا مسلمانند. در دوران حکومت شوروی این سنت به ندرت به کار گرفته می‌شد و عموما والدین آشنایی و ازدواج‌ها را مقرر می‌کردند. آمار «مرکز حمایت از زنان»[3]، سازمانی که در راستای برابری جنسیتی در قرقیزستان فعالیت می‌کند نشان می‌دهد که سالانه دست‌کم ۱۲ هزار ازدواج و رابطه زناشویی خلاف میل زن صورت می‌گیرد. این آمار مربوط به گزارشی از سال ۲۰۱۱ است که گفته می‌شود آماری پایین‌تر از واقعیت را تخمین زده است.[4]
مردان گفته‌اند زنان را می‌دزدند که مردانگی خود را اثبات کنند و از پرداخت شیربها که معادل ۴۰۰۰ هزار دلار است معاف شوند. ۸۰ درصد دخترانی که اینگونه دزدیده می‌شوند عموما به توصیه والدیشان سرنوشت خود را می‌پذیرند و تن به ازدواج می‌دهند. طبق آمار دفتر یونیسف در بیشکک، تعداد دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله‌ای که در قرقیزستان باردار می‌شوند از بالاترین آمارها در منطقه است.[5] تخمین زده می‌شود که سالانه ۲۰۰۰ زن توسط همسران آینده خود مورد تجاوز قرار می‌گیرند (باور عمومی بر این است که آمار حقیقی فعلی بسیار بالاتر باشد). این دختران محکوم به ازدواجند چرا که برگشتن پیش خانواده برای آنها مایه شرم‌ساری و آبروریزی است. عروسان فراری نیز با خطر خشونت مضاعف و حتی مرگ مواجه می‌شوند.
آیزادای ۲۷ساله یکی از عروسانی است که فرار کرد و اوایل آوریل سال جاری در مزرعه‌ای دار زده شد. او دو روز قبل در روز روشن و در مرکز بیشکک، توسط دو مرد رهگذر ربوده شده بود. «آلتین کاپالوا»، نویسنده، کنشگر و محقق فمینیست در دانشگاه آسیای مرکزی در بیشکک، فقدان حمایت قانونی برای زنان را محکوم کرده و می‌گوید: «ایستگاه پلیس فضای امنی برای زنی که نیاز به کمک دارد نیست. وقتی زنی برای گزارش آلاکاچو به پلیس مراجعه می‌کند، ماموران به او می‌خندند و می‌گویند به آنها ربطی ندارد. باید به خانه برود و با خانواده مسئله را حل‌وفصل کند.»
در سال ۲۰۱۸، موردی هولناک رخ داد که دیدگاه پلیس را نسبت به این معضل آشکار کرد. «بورولای توردالی»، دانشجوی ۲۰ ساله پزشکی، در ایستگاه پلیس توسط مردی که او را ربوده بود کشته شد. مرد با ضربات چاقو او را قتل رساند و سپس با چاقو حروف اول نام بورولای و مرد دیگری که خودش قصد ازدواج با او را داشت، روی بدن جسد حک کرد. مرتکب بابت قتل به ۲۰ سال حبس محکوم شد اما کنشگران فمینیست می‌گویند بخش عمده‌ای خشونتی که به زنان اعمال می‌شود هم‌چنان بی‌عقوبت باقی می‌ماند. کاپالوا می‌گوید مسئله مربوط به فرهنگ و آموزش است و با قانون حل نمی‌شود. کاپالوا در سال ۲۰۱۹ بارها با تهدید مواجه شد چرا که اولین نمایشگاه هنر فمینیستی را در قرقیزستان برگزار کرده بود.[6] ملی‌گرایان قرقیزستانی در اعتراض به این نمایشگاه به مدت ۱۷ روز روبروی موزه ملی هنرهای زیبا در بیشکک تجمع کردند.
«تاتیانا زلنسکایا»[7] هنرمند دیگری است که برای مقابله با آلاکاچو تلاش می‌کند. او با سازمانی به نام «بنیان اپن‌لاین»[8] همکاری می‌کند که به قربانیان آلاکاچو مشاوره حقوقی و درمانی ارائه می‌دهد. زلنسکایا طراحی تصاویر یک بازی ویدئویی به نام «بهار در بیشکک»[9] را انجام داده که تلاش می‌کند جوانان را قانع کند که آلاکاچو نه سنت بلکه جنایت است. در طی ۶ ماه، این نرم‌افزار بیش از ۱۳۰ هزار بار دانلود شده است. این رقم پیروزی غیرمنتظره‌ای است چرا که تولیدکنندگان نرم افزار حداکثر ۲۵ هزار دانلود را پیش‌بینی کرده بودند. در این بازی، بازیکنان شاهد ربوده شدن دوستان نزدیکشان هستند و باید آنها را آزاد کنند. در این میان پیام‌ها و پیشنهادات کمکی از سوی روانشناسان، روزنامه‌نگاران و کنشگران روی صفحه ظاهر می‌شود و هم‌چنین شماره تلفن‌های اضطراری برای تماس، در اختیار مخاطب قرار داده می‌شود.
دولت قرقیزستان، نه تنها انگیزه چندانی برای حمایت از این تلاش‌ها نشان نداده است، بلکه عده زیادی معتقدند قانون اساسی مصوب سال ۲۰۱۱، ارزش‌های سنتی را مقدم بر حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین می‌شمارد که می‌تواند آلاکاچو را نیز در بربگیرد. اما کنشگران قرقیز هم‌چنان به تلاش‌های خود ادامه می‌دهند.
[1] https://www.theguardian.com/world/2010/mar/27/kyrgyzstan-kidnapped-brides-photo-essay
[2] https://www.restlessbeings.org/projects/ala-kachuu
[3] http://wsc.kg/en/about-us/
[4] https://www.adb.org/sites/default/files/project-document/80365/44067-012-tacr-06.pdf
[5] https://www.unicef.org/kyrgyzstan/press-releases/25-million-child-marriages-prevented-last-decade-according-new-unicef-estimates
[6] https://www.opendemocracy.net/en/odr/fateful-feminnale-an-insiders-view-of-a-controversial-feminist-art-exhibition-in-kyrgyzstan/
[7] https://www.instagram.com/tatyanazzelenskaya/
[8] Open Line Foundation
[9] https://www.calvertjournal.com/articles/show/12189/bride-kidnapping-video-game-app-kyrgyzstan-feminism-central-asia
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
