دولت‌ها در سرتاسر جهان به منظور مقابله با شیوع کرونا، محدودیت‌هایی را برای رفت‌و‌آمد شهروندان وضع‌ کرده‌اند. اما برای میلیون‌ها کارگر خانگی مهاجر اهل آسیا و آفریقا که در خاورمیانه شاغلند، این محدودیت‌های ضروری، خطر آزار و اذیت‌های جدی را افزایش داده است. من بیش از ده سال را صرف مصاحبه با کارگران خانگی در منطقه (خاورمیانه) و مستند کردن شرایط کاری آنها کرده‌ام. من بر این باور هستم که بدون اقدام جدی دولت‌ها و کمپین‌های رسانه‌ای بزرگ، افزایش تعداد کارگران خانگی‌ای که مجبور می‌شوند تمام شبانه‌روز بی‌وقفه کار کنند، در انتظار ما است. من این آزار و اذیت‌ها را طی سال‌ها مستند کرده‌ام، بخصوص مواردی که کارگران خانگی برای خانواده‌های بزرگ، مراسم خانوادگی، یا در طول ماه رمضان کار می‌کنند. چنین اضافه‌کاری‌هایی بسیاری از کارگران را به خستگی شدید، بیماری، افسردگی و در مواردی خودکشی رسانده است.

در حال حاضر کارگران خانگی عمدتا با مسئولیت‌های اضافه‌ای مانند غذا پختن، نظافت و مراقبت از تمام اعضای خانواده -در حالی که کودکان هم به مدرسه نمی‌روند- روبرو هستند. محدودیت‌های ناظر بر ممنوعیت ترک خانه به این معنی است که کارفرماها می‌توانند کارگران را مجبور کنند که حتی در روز تعطیل قانونی هم کار کنند. کارفرماها همچنین ممکن است کارگران را از ترک خانه حتی در شرایطی که دولت عبورومرور را مجاز اعلام کرده، نیز منع کنند.

در حالی که بعضی از کارگران خانگی مهاجر شرایط کاری مساعدی دارند، بسیاری دیگر در شرایط استثمارگونه‌ای به سر می‌برند که از مقررات مهاجرتی و یا فقدان یا ضعف حمایت‌های مربوط به قوانین کار نشات می‌گیرند. کارگران خانگی به من گفته‌اند که کارفرماها آنها را مجبور کرده‌اند که بدون استراحت و بدون مرخصی، تا سقف 21 ساعت در شبانه‌روز کار کنند، در حالی که غذای ناچیزی به آنها داده‌اند، دستمزد کمی به آنها پرداخته‌اند، حقوقشان را با تاخیر داده‌اند یا اصلا نداده‌اند، ارتباطاتشان را با اعضای خانواده‌شان محدود کرده‌اند، گذرنامه‌هایشان را ضبط کرده‌اند، و آنها را مورد آزار فیزیکی یا جنسی قرار داده‌اند.

محدودیت‌های مقرر در واکنش به شرایط پندمیک کووید 19 به احتمال قوی چنین وضعیتی را تقویت و تشدید کرده است. کارفرماها ممکن است تقاضای نظافت و ضدعفونی بیشتری از کارگران داشته باشند. معمولا لوازم محافظتی (برای مقابله با ویروس کووید) و دستورالعمل‌های لازم در اختیار کارگران گذاشته نمی‌شود و یا آنها از جراحت یا سوختگی شدید حاصل از مواد تمیزکننده رنج می‌برند. همچنین ممکن است از کارگران خانگی انتظار برود که از افراد بیمار خانواده، حتی آنهایی که مبتلا به کووید 19 هستند مراقبت کنند.

در شرایطی که خانواده‌ها با از دست دادن شغل، تاخیر در پرداخت حقوق، یا ناامنی‌های اقتصادی دیگر دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، کارفرماها ممکن است حقوق کارگران خانگی را با تاخیر پرداخت کنند یا اصلا از پرداخت آن سر باز بزنند. بعضی ممکن است مقدار غذای کارگران را کم کنند و افراد خانواده خود را در اولویت قرار بدهند. بعضی از کارگران خانگی در سال‌های گذشته به من گفته‌اند که غذایی بسیار کم یا پس‌مانده غذای بقیه افراد خانواده را دریافت می‌کرده‌اند یا به منظور تنبیه به آنها گرسنگی داده می‌شده است. در لبنان، که حتی پیش از این هم با بحران اقتصادی روبرو بود، بعضی از کارفرماها پرداخت حقوق کارگران خانگی را کاملا متوقف کردند.

بیشتر بخوانید:

کارگران و پرستاران خانگی از هیچ‌گونه حمایتی برخوردار نیستند

شرایط وخیم کارگران خانگی مهاجر در حاشیه خلیج فارس

نگرانی خانواده‌ها در رابطه با ویروس کرونا و محدودیت‌های قرنطینه می‌تواند به تنش‌های فرساینده منجر شود. هم‌زمان با افزایش خشونت خانگی در دوران پاندمی، شرایط  مستعد افزایش خشونت‌های کلامی، فیزیکی، و آزار جنسی علیه کارگران خانگی‌ای که در وضعیت استثمارگونه‌ گیر افتاده‌اند، بوده است. همچنین کارگران خانگی با موانع بیشتری برای فرار از این شرایط آزاردهنده روبرو بوده‌اند. تحت سیستم موسوم به کفالت (اسپانسرشیپ) که در بسیاری از کشورهای منطقه به درجات مختلفی جاری و ساری است، ویزای کارگران خانگی وابسته به کارفرما است و آنها مجاز نیستند که کار خود را بدون اجازه کارفرمای کنونی عوض کنند. کارگران خانگی‌ای که در گذشته از این وضعیت استثمارگونه فرار کردند در نهایت یا بازداشت و به آن کارفرماها بازگردانده شدند، یا زندانی شدند و به دلیل فرار، از کشور اخراج شدند.

مقررات مربوط به کووید 19 می‌تواند مجازات‌های بیشتری را بابت فرار از شرایط کاری استثمارگونه به کارگران تحمیل کند. حکومت‌های خاورمیانه، خطاب به کارفرماهایی که با کارگران در خانه به‌سر‌می‌برند پیام و هشداری مبنی بر رفتار منصفانه ارسال نکردند. این دولت‌ها قدمی در جهت شناسایی و حمایت از کارگران خانگی‌ای که تحت آزار و آسیبند، برنداشتند. همچنین آنها به کارگرانی که با فرار از شرایط کاری آسیب‌زا، مقررات قرنطینه یا منع آمد‌و‌شد را می‌شکنند اطمینان ندادند که بازداشت در انتظارشان نخواهد بود.

شورای همکاری دولت‌های خلیج، لبنان و اردن –که بیشترین جمعیت کارگران خانگی مهاجر را در خود اسکان داده‌اند– باید چنین مخاطراتی را با همکاری کارزارهای تلویزیونی و رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار بدهند و بدین وسیله تعهدات کارفرمایان و لزوم رفتار محترمانه و منصفانه با کارگران خانگی را به آنها یادآور شوند. کارفرماها باید اطمینان حاصل کنند که شیفت کاری کارگران هشت‌ساعته باشد، در هفته یک روز مرخصی داشته باشند، لوازم مورد نیاز برای نظافت یا مراقبت از افراد بیمار در اختیارشان قرار داده شود، و امکان تماس مرتب با اعضای خانواده و دوستانشان را داشته باشند.

دولت‌ها باید در مقابل کارفرمایانی که کارگران را استثمار می‌کنند، برای مثال حقوق آنها را پرداخت نمی‌کنند یا آنها را مورد خشونت‌های کلامی و فیزیکی قرار می‌دهند، سیاست تسامح صفر در پیش بگیرند. همچنین باید به این کارفرمایان هشدار داده شود که با مجازات روبرو خواهند شد. دولت‌ها همچنین باید کارزارهای اطلاع‌رسانی برای کارگران خانگی به زبان مادری آنها سازمان بدهند که از طریق گفتگو با سفارت‌خانه‌ها، کمپین‌های پیام‌های کوتاه، تلویزیون، و نهادهای حامی حقوق کارگران از آنها مورد حفاظت قرار بگیرند. این کمپین‌ها باید اطلاعاتی درباره چگونگی محافظت از خود در مقابل ویروس کووید 19 و راهنمایی در زمینه حقوق کار را دربر داشته باشد. همچنین یک خط تماس فوری باید در اختیار کارگران خانگی قرار بگیرد تا کارگران و خانواده‌هایشان امکان برقراری تماس تلفنی برای گزارش دادن شرایط آسیب‌زا را داشته باشند.

دولت‌ها باید در جهت حمایت از کارگرانی که آزار و اذیت را گزارش می‌کنند، وارد عمل شوند؛ باید اقامت‌گاه‌های امن -به نحوی که مطابق با پروتکل‌های بهداشتی کووید 19 باشد- برای کارگرانی که در شرایط استثمارگونه قرار دارند، فراهم کنند، و نیز شرایط شکایت از کارفرمایان آزارگر و بازگشت ایمن به کشور را برای آن دسته از کارگرانی که مایلند، تسهیل نمایند. ما در وضعیت بی‌سابقه‌ای به سر می‌بریم. در حالی که حکومت‌ها و اشخاص، مراقبت‌های بسیاری را برای جلوگیری از ابتلا به کووید 19 به عمل می‌آورند، مسئولان باید اطمینان حاصل کنند که این وضعیت اضطراری، آزار و استثمار را تقویت و تشدید نکند و نیز باید به طور فعالانه از گروه‌های آسیب‌پذیر حمایت کنند. کارگران خانگی مهاجر از خانواده‌ها در خاورمیانه مراقبت می‌کنند، این خانواده‌ها و حکومت‌ها هم موظفند که از آنها مراقبت کنند.

نویسنده: روتنا بگوم

برگردان: سوگند شجاعی

منبع: الجزیره