با پیدا شدن دو زن در سوریه که سال‌ها قبل توسط داعش ربوده شده بودند، ایزدی‌ها برای یافتن هزاران زنی که هنوز پیدا نشدند خواستار کمک بین‌المللی هستند. خانواده‌های این دو دختر هفت سال است که منتظر شنیدن یک خبر از حال آن‌ها هستند. بالاخره در ماه ژوئیه، این بی‌خبری به پایان رسید. دو زن جوان ربوده‌شده توسط داعش، زنده در سوریه پیدا شدند. به گفته خانه ایزدی‌ها در منطقه الجزیره (سازمانی که در نجات این دو زن کمک کرد) سلما که اکنون 25 سال دارد، در استان دیرالزور در شرق کشور پیدا شد. به گزارش این سازمان، دارین که در 14 سالگی در استان سنجار (سرزمین ایزدی‌ها در شمال عراق) ربوده شده بود، یک هفته بعد از سلما پیدا شد.
این دو زن هم‌زمان با سالگرد قتل‌عام ایزدی‌ها به جامعه خود بازگشتند. در آگوست سال 2014، داعش به سنجار حمله کرد و هزاران نفر را قتل عام کرد و بیش از شش هزار زن و کودک را ربود و به اسیری گرفت. علی‌رغم تصور عمومی مبنی بر این که بسیاری از ایزدی‌ها در جنگ یا در طول دوره اسارت کشته شدند اما خبر آزادی این دو زن، به گزارش‌هایی که ادعا می‌کنند 2768 ایزدی مفقود شده و هنوز زنده‌اند، اعتبار بخشید. در ماه می، یک کمپین مجازی در عراق از دولت این کشور درخواست کرد تا تلاش بیشتری برای یافتن زنان مفقود شده ایزدی انجام دهد.
خانه ایزدی‌ها گفت که سلما پیش از این که در دیرالزور پیدا شود به اطراف سوریه نقل مکان کرده بود. این ادعا با گزارش‌هایی همسو است که می‌گویند با وجود آزاد شدن برخی زنان و فرزندان ربوده شده توسط داعش پس از سقوط این گروه در سال 2019، بقیه آن‌ها در سوریه و ترکیه مورد قاچاق انسانی قرار می‌گیرند. برخی دیگر نیز ممکن است پیش خانواده‌های وابسته به داعش سکونت داشته باشند. به گزارش Háwar.help خیریه‌ای که با جامعه ایزدی‌ها کار می‌کند، یک زن ایزدی دیگر نیز در ماه جولای در بغداد پیدا شد.
«میرزا دینایی»، مدیر سازمان بشردوستانه ایر بریج عراق می‌گوید: «متاسفانه یک برنامه ملی واقعی برای جستجوی زنان و کودکانی که هنوز پیدا نشدند وجود ندارد. هنوز فقط نهادهای خصوصی برای کمک پیشقدم می‌شوند که این کمک‌ها نیز عمدتا از سوی خانواده‌های این گمشدگان و برخی افراد دیگر است.»
«عبدالله شرم»، 46 ساله یکی از این افراد است. او در سال 2014 عسل‌فروش بود که داستانش توسط دنیا میخائیل در کتاب «زنبوردار سنجار» روایت شده است. عبدالله از روابط تجاری‌اش برای ایجاد شبکه‌ای از افراد خبرچین در سوریه استفاده کرد تا با کمک آن‌ها بتواند ایزدی‌های ربوده‌شده را نجات دهد. اولین کسی که نجات داد خواهرزاده‌اش بود؛ یکی از 56 نفر از اعضای خانواده‌اش که توسط داعش دزدیده شده بود. از آن وقت او صدها نفر را از این طریق نجات داده است.
شرم می‌گوید از زمانی که داعش سرزمین‌هایش را از دست داده، افراد گمشده به طور فزاینده‌ای در منطقه پراکنده شده‌اند و به همین خاطر یافتن آن‌ها نیز دشوارتر شده است. او می‌گوید زنانی را می‌شناسد که در ادلب یا در شمال حلب در سوریه گرفتار شدند. با این حال، هماهنگی عملیات نجات برای یافتن این افراد در خارج از مرزها بدون حمایت لجستیکی مقامات کار دشواری است. شرم می‌گوید: «یک نفر به تنهایی و بدون پشتیبانی رسمی، قدرتی ندارد.»
«الکساندر هاگ»، رئیس کمیسیون بین‌المللی افراد مفقود شده (ICMP) در عراق که با مقامات برای اتخاذ رویکردی مبتنی بر حاکمیت قانون در مورد این افراد کار می‌کند، می‌گوید: «چیزی که این کار را پیچیده‌تر می‌کند این است که مناطقی که افراد مفقود شده در آن سکونت دارند، خارج از کنترل دولت هستند؛ مانند برخی از مناطق سوریه.»
بر اساس گفته‌های «پری ابراهیم»، بنیان‌گذار بنیاد یزیدیان آزاد، گزارش‌هایی مبنی بر حضور مفقود شدگان ایزدی در اردوگاه الهول سوریه وجود دارد که طبق این گزارش‌ها بیش از 40 هزار نفر در این بازداشتگاه زندگی می‌کنند که بیشتر جمعیتشان را زنان و همچنین کودکان تشکیل می‌دهند که برخی از آن‌ها هنوز از حامیان داعش هستند. او دشواری جستجو در سرزمین‌های ترکیه، سوریه و عراق را تصدیق می‌کند اما معتقد است که «این تلاش‌ها حداقل باید در اردوگاه الهول آغاز شود.»
از آن جایی که برخی زنان به خاطر ترس از دست دادن فرزندان‌شان نمی‌خواهند به اجتماع خود بازگردانده شوند، دسترسی به این اردوگاه و شناسایی افراد در آن کار دشواری است. رهبران مذهبی ایزدی به پیروانشان فرمان داده‌اند فرزندانی را که از پدران داعشی زاده شدند، میان خود نپذیرند. ابراهیم می‌گوید: «مهم است که زنانی با این شرایط بدانند که سازمان‌هایی وجود دارند که درشان به رویشان باز است و آماده کمک هستند. زنان و کودکان ایزدی می‌ترسند.»
او خواستار کمک‌های بین‌المللی بیشتر برای یافتن مفقودان است. او می‌پرسد: «پس فریاد دادخواهی برای کسانی که صدایی ندارند کجا است؟»
بیشتر بخوانید:
وقتی مرگ سهم مردان می‌شود و تجاوز سهم زنان
آزارهای جنسی علیه زنان، سویه پنهان اعتراضات عراق
ابراهیم می‌گوید: «همه دوست دارند درباره مسائلی از این دست در محیط‌های رسمی صحبت کنند اما قدم به دنیای واقعی بگذارید: چه کسی به شناسایی این زنان و جستجوی محل زندگی‌شان کمک می‌کند؟ چگونه می‌توانیم به بازگشت آن‌ها کمک کنیم وقتی آن‌ها هنوز بعد از گذشت هفت سال در میان جهنم زندگی می‌کنند.»
دینایی امیدوار است تا پس از تصویب قانون بازماندگان ایزدی در عراق (قانونی که از ایجاد اداره‌ای حمایت می‌کند که در کنار توزیع غرامت میان بازماندگان، جستجوی مفقودان را هم پوشش دهد) تلاش‌ها نیز بیشتر شود اما هنوز جزئیات بیشتری از این موضوع منتشر نشده است. پس از سال‌ها درگیری و نقض حقوق بشر، تعداد زیادی از مردم در سراسر عراق مفقود شدند که تخمین‌های رسمی از تعداد آن‌ها بین 250 هزار تا یک میلیون نفر است.
با وجود این، بر اساس گزارش کمیسیون بین‌المللی افراد مفقود شده در ماه مارس تلاش‌ها برای یافتن افراد گمشده به صورت غیر سازمان‌یافته و انفرادی ادامه دارد. «الکساندر هاگ»، رئیس این کمیسیون می‌گوید: «اگر دولت‌ها پرونده این افراد مفقودشده از جمله داده‌ها و اطلاعاتی که از آن‌ها وجود دارد را متمرکز کنند، این کار باعث افزایش کارآمدی در فرآیند شناسایی گمشده‌ها می‌شود.»
او بر اهمیت آزمایش DNA برای تسریع عملیات جستجو تاکید می‌کند. با پخش شدن این افراد در اطراف مرزها (همان‌طور که اغلب یزیدی‌ها نیز در همین مناطق ساکن هستند، بسیاری از آن‌ها هنوز در اردوگاه‌های کردستان عراق زندگی می‌کنند و بقیه آن‌ها به طور کامل از عراق خارج شدند) گرفتن نمونه دی‌ان‌ای از خانواده‌ها برای شناسایی مفقودان نیز دشوارتر می‌شود.
کمیسیون بین‌المللی افراد مفقودشده با همراهی سایر سازمان‌های بین‌المللی از جمله Unitad (تیم بررسی جنایات داعش در سازمان ملل)، دولت عراق را در حفاری گورهای دسته‌جمعی به ویژه در سنجار حمایت می‌کند. در اوایل سال جاری، پس از شناسایی دی‌ان‌ای 104 مرد اهل استان کوچو (محل وحشیانه‌ترین جنایت‌های داعش)، آن‌ها را به روستای محل زندگی‌شان برده و در همان‌جا دفن کردند.
«یِسیم آریکوت تریس»، روان‌شناس بالینی بنیاد یزیدی‌های آزاد توضیح می‌دهد که این واقعیت که هم‌اکنون خانواده‌ها یک قبر برای سوگواری دارند و می‌توانند تمام مناسک خود برای آرامش روح عزیز از دست رفته‌شان را انجام دهند، دستاورد مهمی است و این تفاوت مهم در وضعیت آن‌ها ایجاد می‌کند.
در اینجا در سنجار ده‌ها گور دسته‌جمعی برای نبش قبر وجود دارد و سرنوشت هزاران نفر هنوز برای خانواده‌های آن‌ها نامعلوم است. آریکوت تریس می‌گوید: «آن‌ها تا از مرگ عزیزشان مطمئن نباشند نمی‌توانند فرآیند سوگواری را آغاز کنند. این مانند زخمی بر روان آن‌ها است که عفونت می‌کند.»
او از میان مراجعانش زنی را به یاد می‌آورد که خواهر و برادرش پس از گذشت شش سال از قتل عام داعش هنوز پیدا نشده بودند: «این زن همسر و فرزندانش را داشت، چیزهای بسیار ارزشمندی در زندگی‌اش بود اما به خاطر احساس گناه، زندگی کردن برایش ناممکن شده بود. او می‌گفت من اینجایم ولی خواهر و برادرم کجا هستند؟ چه بر سرشان آمده است؟» او با گذشت مدت‌ها از این اتفاق هنوز رخت عزا بر تن داشت و در مجالس جشن و عروسی شرکت نمی‌کرد. سوگ این زن بی‌پایان بود.»
از بستگان عبدالله شرم، 42 نفر بازگشتند اما از 14 نفرشان هنوز خبری نیست. به همین دلیل است که او به روستای خود در سنجار بازنمی‌گردد. او می‌گوید: «من جرات ندارم با وجود تمام خاطرات غم‌انگیز خواهران و برادرانم در آن جا زندگی کنم.»
سلما و دارین، دو زنی که در ماه ژوئیه پیدا شدند و خانواده‌های آن‌ها در حال حاضر کمی به آرامش رسیدند. سلما پس از هفت سال دوری بالاخره به آغوش خانواده‌اش در سنجار بازگشت. دارین هم منتظر است تا به زودی به محل زندگی‌اش بازگردد.
ابراهیم می‌گوید: «شکافی در قلب ما مردم ایزدی هست که هیچ راهی برای پر کردن آن نیست.» او اما همچنان امیدوار است: «من داستان‌های زنان ایزدی را که از مرگ جان سالم به در بردند شنیدم. زنانی که ما در بنیادمان به آن‌ها رسیدگی می‌کنیم نیز زنده می‌مانند. من می‌خواهم خوش‌بین باشم. زیرا ما با خوش‌بینی، صدایی می‌آفرینیم که هرگز نمی‌میرد، حتی اگر مفقود شدگان صدایی برای حرف زدن نداشته باشند.»
منبع: guardian
نویسنده: کیت دِنِریاز
برگردان: آریاناز گلرخ
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
