آریاناز گلرخ: دوم ماه می برای زنان هندی یک روز تاریخی بود. ماماتا بانرجی[i] و حزب او علی‌رغم پیش‌بینی‌هایی که امیدی به پیروزی آن‌ها نداشتند، با پیروزی بر حزب حاکم ملی‌گرای هندو «بهاراتیا جاناتا (BJP)» و گرفتن کرسی نخست‌وزیری از نارندرا مودی[ii] یک موفقیت چشمگیر در بنگال غربی کسب کردند. با تمدید دوره سوم به عنوان نخست‌وزیر، او تنها زن هندی است که توانسته چنین جایگاه مهمی را در دستگاه سیاسی هند از آن خود کند.
فردای پیروزی در همه رسانه‌های هند سخن از اهمیت پیروزی بانرجی بود؛ نه فقط از این حیث که او یک رقیب قدرتمند در برابر مودی و حزب سیاسی وابسته به او است بلکه اهمیت نمادین حضور او به عنوان یک زن قدرتمند در کشوری با الگوهای فرهنگی مردسالار به خودی خود اتفاق مهمی است. اما در همان روز در سوم ماه می، یک دختر ۲۱ ساله که از او با نام جانا یاد می‌شود (طبق قوانین هند افشای هویت او غیر قانونی است) توسط دو مرد در شهر مدینی پور[iii] در حوالی ۷۰ کیلومتری غرب کلکته (پایتخت ایالت بنگال غربی) مورد حمله قرار گرفت و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد.
بنا بر گزارش رسانه‌های محلی، دختر دانشجوی ۲۱ ساله کالج دبرا در غرب محله مدینی‌پور در بعد از ظهر روز دوشنبه، سوم ماه می ناپدید شده است. وقتی که خانواده او تا غروب منتظر شدند و او به خانه نیامد نگران شدند و شروع به پرس و جو کردند. پس از جستجوهای طولانی، بدن بی‌جان او را در یک ساختمان در در دست ساخت که در مجاورت خانه خودشان قرار گرفته بود پیدا کردند. بنا بر گزارش‌ها، جسد او در حالت نیمه‌برهنه پیدا شده بود.
پلیس در این باره می‌گوید: «دو مرد از کارگران این ساختمان نیمه‌کاره، این دختر را در گوشه‌ای خفت کردند. وقتی او شروع به اعتراض کرد، یکی از آن‌ها جلوی دهانش را گرفت و دیگری او را به داخل خانه متروکه کشید و در آن جا هردو به او تجاوز کردند.»
همچنین پس از بررسی‌های پلیس، مشخص شد که یک زن نیز در فرآیند این تجاوز و قتل با آن‌ها همکاری کرده است. این زن که همکار آن‌ها در ساخت و ساز این خانه بود در حالی که آن دو در داخل خانه به جانا تجاوز می‌کردند پشت در برای آن‌ها کشیک می‌داد و در برابر این جنایت سکوت کرد.
این پرونده بار دیگر این واقعیت را در مرکز توجه قرار داد که هند یکی از خطرناک‌ترین مکان‌ها برای زن بودن است. طبق گزارش سالانه وزارت امور داخلی هند از جرایم سال گذشته، هر ۱۵ دقیقه یک تجاوز در این کشور رخ می‌دهد. بیشتر متجاوزان آشنای بازمانده هستند، مانند مجرمان این پرونده که ماه‌ها در همسایگی خانه این دختر مشغول به کار و با خانواده‌اش آشنا بودند.
بیشتر بخوانید:
«ما با آزار جنسی روزمره مواجه‌ایم»
به خاطر خشونت‌های گسترده پس از انتخابات در این ایالت، این قتل بازتاب چندانی در رسانه‌های ملی هند پیدا نکرد. با این وجود، دانشجویان دانشکده‌ای که جانا در آن تحصیل می‌کرد، یک روز پس از پیدا شدن جسد او به خیابان‌ها آمدند. آن‌ها با حمل بنرها و پلاکاردهایی، خواستار تحقق عدالت در پرونده او شدند. دانشجویان، تجمع‌های اعتراضی خود را تا چند روز ادامه دادند تا این که ایالت آن‌ها مانند بقیه مناطق هند به خاطر شیوع گسترده بیماری کرونا وارد قرنطینه شد. همچنین در شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر کارزارهایی برای دادخواهی در پرونده او با هشتگ‌هایی از جمله #justiceforsaswati و #justiceforsaswatijana به راه افتاد.
سانکا چاترجی[iv] اولین افسر پلیسی بود که در صحنه حاضر شد. او صحنه قتل را این گونه توصیف کرد: «خون همه جا را فراگرفته بود. من در این ۱۱ سال فعالیت به عنوان افسر پلیس، هیچ گاه تا این حد احساس بی‌پناهی و خشم نکرده بودم که پس از دیدن جسد بی جان او کردم. تمام نیروهای پلیس در صحنه جرم غرق اشک شده بودند. تحمل نداشتیم ببینیم که او چطور مورد چنین حمله وحشیانه‌ای قرار گرفته بود.»
پلیس گفت که آن‌ها سه متهم را در رابطه با پرونده جانا دستگیر کرده‌اند اما هنوز اسناد رسمی آن‌ها را به دادگاه ارائه نکردند.
تاخیر در رسیدگی به این پرونده، خانواده جانا را ناامید و عصبانی کرده است. خواهر ۲۵ ساله جانا گفت: «ما آماده جنگیدن برای تحقق عدالت هستیم. اما هنوز خانواده من این ترس را دارند که شاید هرگز عدالت واقعی در مورد خواهرم محقق نشود.»
چند روز پس از قتل جانا، خانواده او به نخست‌وزیر جدید ایالت نامه نوشتند و گفتند که امید دارند بانرجی اقدامات فوری درباره پرونده دخترشان را تضمین کند اما هیچ پاسخی دریافت نکردند.
هم‌کلاسی‌های سابق جانا، از او به عنوان دختری باد می‌کنند با روحیه‌ای شجاع و بی‌پروا که همیشه صدای بلندی علیه بی‌عدالتی داشت. یکی از هم‌کلاسی‌هایش که برای دادخواهی در مورد جانا در شبکه‌های اجتماعی فعال است درباره او این طور می‌گوید: «هر زمان که هر مسئله‌ای، چه در سطح کالج و چه در مقیاس وسیع‌تری رخ می‌داد، او با صدای بلند علیه آن اعتراض می‌کرد.»
از نظر خانواده، او دختری سرزنده و عاشق موسیقی بود و علاقه زیادی به سفر کردن داشت. خواهرش گفت: «او اخیرا به یک کلاس آواز رفته بود و آن را با دقت و علاقه پیگیری می‌کرد. او همچنین، اغلب درباره مکان‌هایی که دوست داشت به آن‌ها سفر کند و این که چطور می‌خواهد برای سفرهایش پول پس‌انداز کند صحبت می‌کرد.»
پدر جانا کشاورز و مادرش کارمند یک انجمن بهداشت محلی است. زندگی آن‌ها پس از این اتفاق نابود شده است. خواهرش می‌گوید: «سلامت روان آن‌ها به شدت آسیب دیده است؛ این اتفاق وحشتناکی برای جانا رخ داده یک بخش ماجرا است اما این خیلی آزار دهنده است که این اتفاق در نزدیکی ما، در همسایگی خانه خودمان رخ داده است. روستای ما که با شالیزارهای سبز احاطه شده است، از زمان وقوع این حادثه به طرز غریبی خلوت و ساکت شده است و روستائیان حتی در طول روز هم جرات خارج شدن از خانه‌هایشان را ندارند.
یکی از روستائیان که نمی‌خواست نامش فاش شود گفت: «من نمی‌گذارم همسرم و دخترانم تنها از خانه خارج شوند.»
در سال ۲۰۱۲، پس از حادثه تجاوز گروهی و قتل وحشیانه یک دانشجو در اتوبوسی در دهلی، آمار خشونت جنسی در هند توجه جهانیان را به خود جلب کرد. هزاران نفر برای دادخواهی در مورد پرونده او به خیابان‌ها آمدند که آن زمان در رسانه‌ها به نام Nirbhaya به معنای انسان نترس، مشهور شد. پرونده Nirbhaya و اعتراضات مردمی که پس از آن شکل گرفت منجر به تغییراتی در قانون در مورد مرتکبان به عمل تجاوز شد و قانون جدید محکومیت حبس را برای متجاوزان دو برابر کرد و به ۲۰ سال افزایش داد. همچنین چهار نفر از متجاوزان در آن پرونده در مارس ۲۰۲۰ به دار آویخته شدند.
با این همه، طبق آمارها به نظر نمی‌رسد که این اقدامات برای کاهش نرخ تجاوز و تعرض‌های جنسی در هند اثرگذار بوده باشد. با استناد به ارقام دولت در سال ۲۰۲۰، فقط ۲۴۴ هزار پرونده تجاوز و خشونت جنسی به کودکان در دادگاه‌ها در جریان است.
چاترجی افسر پرونده جانا گفت که او تابحال درگیر چنین پرونده دردناکی نشده است. او همچینین اضافه کرد: «ما در تحقیقاتمان داریم تمام نقاط روایت را با دقت به هم متصل و همه شواهد را گردآوری می‌کنیم تا در دادگاه هیچ شک و شبهه‌ای در مورد پرونده باقی نماند و مجرمان به اشد مجازات محکوم شوند.»
اما دادگاه‌ها متهم هستند که به پرونده‌های تجاوز با نگرش‌های مردسالارانه و واپس‌گرایانه رسیدگی می‌کنند. اوایل سال جاری، رئیس سابق دادگستری در دادگاه عالی هند از یک مرد متهم به تجاوز به یک کودک پرسید که آیا برای حل این پرونده حاضر است با بازمانده ازدواج کند یا نه. این ماجرا خشم مردم هند را برانگیخت.
وریندا گروور[v] یک حقوقدان و فعال اجتماعی گفت که اصلاحات قانونی در سال ۲۰۱۳، پاسخی بود به اعتراض‌های مردم برای عدالتخواهی اما خشونت جنسی همچنان ادامه پیدا کرد زیرا «دولت و جامعه تمایلی به سرمایه‌گذاری منابع در جهت تغییر بی‌عدالتی، تبعیض و تعصب سازمان‌یافته علیه زنان ندارند.»
با این حال گروور گفت که نسبت به آینده خوش‌بین است زیرا «زنان دیگر نمی‌خواهند که در سکوت رنج بکشند. آن‌ها تمام اشکال خشونت جنسی را به چالش می‌کشند؛ با تکیه بر قانون جدید که یک استاندارد هنجاری را وضع می‌کند که در آن تمامیت بدن و خودمختاری جنسی، به عنوان مصادیق احترام به ارزش و حریم خصوصی یک زن در نظر گرفته می‌شوند. مقاومت و مطالبه‌گری زنان برای تحقق آزادی و برابری، فریادهای آن‌ها در دادگاه‌ها و خیابان‌ها برای برقرار شدن عدالت همان نیرویی است که دولت و جامعه را واراد به تحول می‌کند.»
منابع:
[i] Mamata Banerjee
[ii] Narendra Modi
[iii] Medinipur
[iv] Sanka Chatterjee
[v] Vrinda Grover
 - Copy 2.jpg&width=72&height=72)
