«خب مرد است دیگر»، «آن دختر مست بود»، «منظور زنان از نه همان آره است»، همه این‌ها عباراتی برای توجیه فرهنگ «تجاوز» هستند. در واقع، فرهنگ تجاوز فراگیر شده و در نحوه فکر کردن، صحبت کردن و حرکت کردن ما در جهان جا گرفته است. ممکن است عوامل متفاوت باشد اما فرهنگ تجاوز همیشه ریشه در اعتقادات، قدرت و کنترل جامعه مردسالار دارد. فرهنگ تجاوز، محیطی اجتماعی است که اجازه می‌دهد خشونت جنسی عادی و توجیه‌پذیر شود و نابرابری‌های جنسیتیِ مداوم و نگرش در مورد تمایلات جنسی، آن را تشدید می‌کند.
البته ما هر روز این فرصت را داریم که رفتارها و عقاید خود را در مورد جهت‌گیری‌هایی که باعث ادامه فرهنگ تجاوز می‌شود بررسی کنیم. از نگرش‌هایی که در مورد هویت جنسی داریم گرفته تا سیاست‌هایی که در جامعه خود از آن حمایت می‌کنیم. همه ما می‌توانیم برای مقابله با فرهنگ تجاوز اقدام کنیم. موضوع امسال برای ۱۶ روز کنشگری در راستاس رفع خشونت از زنان «خشونت جنسی و تجاوز» است؛ نهاد زنان سازمان ملل متحد ۱۶ روش را با توجه به شعار امسال برای مقابله با فرهنگ تجاوز پیشنهاد داده که در زیر می‌خوانید:
۱. فرهنگ رضایت مشتاقانه یا همان توافق جنسی را ایجاد کنیم
رضایت آزادانه در هر زمان ضروری است. به جای شنیدن «نه»، از «بله» مشتاقانه از طرفین درگیر اطمینان پیدا کنیم. فرهنگ رضایت مشتاقانه را در زندگیتان دنبال کنید و درباره آن حرف بزنید.
۲. درباره علل اصلی صحبت کنیم
فرهنگ تجاوز زمانی ادامه پیدا می‌کند که زنان را کم ارزش‌تر از مردان ببینیم و خشونت و تسلط را به عنوان نشانه‌های «مردانگی» و «قوی بودن» بپذیریم. وقتی صحبت از خشونت جنسی می‌شود، هوشیار بودن قربانی، لباس و تمایلات جنسی او کاملا بی‌معنی و بی‌ربط می‌شوند. در عوض باید با این باور که مردان و پسران از طریق خشونت قدرت به دست می‌آورند مقابله کنیم و مفهوم درخواست برای رابطه جنسی به عنوان یک حق فردی را زیر سوال ببریم.
۳. مردانگی را بازتعریف کنیم
نگاهی انتقادی به مفهوم مردانگی و چگونه تصور کردن آن داشته باشید. خوداندیشی، گفت‌وگو در جامعه و بیان هنری تنها برخی از ابزار موجود برای مردان (و همچنین زنان) برای بررسی و تعریف مجدد مردانگی با اصول فمینیستی است.
۴. سرزنش کردن قربانی را متوقف کنیم
از آنجایی که زبان رابطه عمیقی با فرهنگ دارد، ممکن است فراموش کنیم که کلمات و عباراتی که هر روز استفاده می‌کنیم واقعیت ما را شکل می‌دهند. اعتقادات مربوط به تجاوز جنسی در زبان ما جا باز کرده‌اند. ممکن است بگوییم: «او مانند یک فاحشه لباس پوشیده بود» یا «او دلش می‌خواست». اینکه یک زن چه پوشیده، مست است یا هوشیار و در فلان زمان در کدام مکان بوده است، هیچ‌کدام دلایل قانع‌کننده‌ای برای تجاوز به او نیستند.
۵. سیاست تسامح صفر اتخاذ کنیم
سیاست‌ها و رویکردهایی داشته باشیم و به هیچ عنوان آزارواذیت جنسی در مکانی که در آن زندگی، کار یا بازی می‌کنیم تحمل نکنیم. رهبران باید سیاست‌هایی داشته باشند و به هیچ عنوان خشونت جنسی را تحمل نکنند و هر روز بر این موضع تاکید کنند.
۶. درک خود از فرهنگ تجاوز را گسترش دهیم
فرهنگ تجاوز در طول زمان و شرایط گوناگون اشکال مختلفی به خود می‌گیرد. مهم این است که بدانیم تجاوز صرفا در حمله یک مرد به زن که شب‌هنگام به تنهایی قدم می‌زند خلاصه نمی‌شود. به عنوان مثال، فرهنگ تجاوز جنسی شامل طیف گسترده‌ای از اقدامات مضر است که استقلال و حقوق زنان و دختران را نقض می‌کند. مانند کودک همسری یا ختنه کردن دختران و زنان. درست است که بسیاری از افراد تجاوز را اشتباه می‌دانند، اما خشونت و آزار از طریق واژه‌ها، زبان، کنش و ناکنش امری معمولی تلقی می‌شود و ما را در فرهنگ تجاوز غرق می‌کند.
۷. رویکرد چندجانبه و متقاطع اختیار کنیم
فرهنگ تجاوز بدون در نظر گرفتن هویت جنسی، وضعیت اقتصادی، نژاد، مذهب یا سن همه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از بین بردن آن به معنای کنار گذاشتن تعاریف محدودکننده جنسیتی و جنسی است که تعاریف خود اشخاص را محدود می‌کند. برخی از خصوصیات مانند گرایش جنسی، ناتوانی جسمانی، قومیت و دیگر عوامل آسیب‌پذیری زنان در برابر خشونت را افزایش می‌دهد. افراد LGBT یا همان دگرباشان بیشتر در معرض «تجاوز اصلاحی» قرار می‌گیرند. تجاوز اصلاحی عملی است که در آن عامل می‌خواهد قربانی را وادار به پیروی از کلیشه‌های جنسی و جنسیتی کند.
۸. تاریخ فرهنگ تجاوز را بدانیم
تجاوز جنسی در طول تاریخ به عنوان حربه جنگ، ظلم و ستم مورد استفاده قرار گرفته است. از آن برای تخریب جایگاه زنان، پاکسازی قومی و نسل‌کشی استفاده شده است. هیچ راه کوتاهی برای درک تاریخچه فرهنگ تجاوز وجود ندارد. شما می‌توانید از آموختن درباره استفاده از خشونت جنسی در جریان منازعات گذشته و اخیر مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، جنگ داخلی گواتمالا یا درگیری کوزوو آغاز کنید.
۹. روی زنان سرمایه‌گذاری کنیم
سعی کنیم به سازمان‌هایی که زنان را توانمند می‌کنند، صدای آنها را به گوش دیگران می‌رسانند، از بازماندگان حمایت می‌کنند و پذیرش هویت‌های جنسی مختلف را ترویج می‌دهند، کمک کنیم.
۱۰. به بازماندگان گوش کنیم
در عصر #METOO، #TIMESUP، #NIUNAMENOS، #BALANCETONPORC و دیگر جنبش‌های آنلاین، بازماندگان خشونت بیش از گذشته صحبت می‌کنند. به تجربیات آنها گوش کنیم. داستان بازماندگان و فعالان سراسر جهان را بخوانیم و #ORANGETHEWORLD و #GENERATIONEQUALITY را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنیم.
۱۱. به تجاوز جنسی نخندیم
تجاوز به هیچ عنوان موضوع خنده‌داری نیست. جوک‌های مربوط به تجاوز جنسی به این عمل مشروعیت می‌بخشد و باعث می‌شود قربانیان سخت‌تر بتوانند درباره آن صحبت کنند. طنزی که خشونت جنسی را عادی و توجیه‌پذیر کند قابل قبول نیست.
۱۲. مداخله کنیم
فرهنگ تجاوز جنسی به دلیل عدم اجرای قوانین در مورد خشونت علیه زنان و وجود قوانین تبعیض‌آمیز در مورد دارایی، ازدواج، طلاق و حضانت فرزند تشدید می‌شود. بانک اطلاعاتی جهانی در مورد خشونت علیه زنان را بررسی کنید و ببینید کشوری که در آن زندگی می‌کنید برای حمایت از زنان و دختران چه کاری انجام می‌دهد. با نمایندگان خود ارتباط برقرار کنید تا از اجرای قوانینی که موجب برابری جنسیتی می‌شود اطمینان حاصل کنید.
۱۳. مصونیت از مجازات را پایان دهیم
برای پایان دادن به فرهنگ تجاوز، مجرمین باید پاسخگو باشند. با پیگرد قانونی در مورد موارد خشونت جنسی نشان می‌دهیم که هرگز اینگونه اعمال را تحمل نمی‌کنیم.
۱۴. ناظر فعال باشیم
از هر سه زن در سراسر جهان، یک تن مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد. خشونت علیه زنان به طور تکان‌دهنده‌ای متداول است و ممکن است شاهد رفتارهای غیرقابل توجیه یا خشونت‌آمیز باشیم. مداخله به عنوان یک ناظر فعال، این علامت را می‌دهد که رفتار آنها غیرقابل قبول است و ممکن است به کسی کمک کند تا در امان بماند.
۱۵. نسل آینده را آموزش دهیم
این وظیفه ما است که الهام‌بخش فمینیست‌های آینده باشیم. کلیشه‌های جنسیتی و ایده‌آل‌های خشونت‌آمیز را که کودکان در رسانه‌ها، خیابان‌ها و مدرسه با آن روبه‌رو می‌شوند، به چالش بکشید. اجازه دهید فرزندانتان بدانند خانواده شما یک فضای امن برای آنها است تا بتوانند خودشان را به همان شکلی که هستند ابراز کنند. انتخاب‌های آنان را تایید کنید و اهمیت رضایت را در سنین جوانی به آنها آموزش دهید.
۱۶. گفت‌وگو را شروع کنیم یا به آن بپیوندیم
با خانواده و دوستان خود در مورد چگونگی همکاری مشترک برای پایان دادن به تجاوز جنسی در جامعه خود صحبت کنید. چه صحبت درباره تعریف مردانگی باشد، چه جمع‌آوری کمک‌های مالی برای سازمان‌های حقوق زنان و چه پیوستن به اعتراضات علیه سیاست‌هایی که تجاوز جنسی را تایید می‌کند. همه این عوامل ما را مجبور می‌کنند که علیه فرهنگ تجاوز متحد شویم.
برگردان: آتنا شهبازی
منبع: UN Women
