دیدبان آزار

گزارشی از سرکوب و مقاومت زنان دانشجو در خوابگاه‌ها

تشدید سازوکارهای انضباط‌بخشی در خوابگاه‎‌های زنان

مهتاب محمودی: به گزارش کانال شورای صنفی دانشجویان کشور در روزهای اخیر بسیاری از دانشجویان زن ساکن در خوابگاه‌ دانشگاه چمران اهواز، به کمیته انضباطی احضار شده‌اند. هرچند در این احضاریه‌ها که اغلب پس از تاریخ تعیین‌شده برای مراجعه به کمیته به دست دانشجویان رسیده‌اند توضیحی درباره دلیل احضار دانشجویان نوشته نشده، اما به گفته دانشجویانی که به کمیته رفته‌اند، دلیل این احضار‌ها، رعایت نکردن قوانین پوشش است. همچنین به گزارش اتحادیه «دانشجویان متحد» تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از داشتن خوابگاه محروم شده‌اند. تقریبا تمامی دانشجویانی که در طی این یک سال با محکومیت انضباطی مواجه شده‌اند، از امکان سکونت در خوابگاه‌ نیز محروم شده‌اند. تعداد زیادی از این دانشجویان محروم از خوابگاه زنان دانشجویی‌اند که پیشتر به بهانه پوشش به کمیته انضباطی احضار شده‌اند.

در روزها و هفته‌های اخیر اخباری از افزایش محدودیت‌ها بر ورود و خروج زنان دانشجوی ساکن در خوابگاه‌ها و همچنین برخوردهای انضباطی شدید با دانشجویان معترض به حجاب اجباری، و همچنین کنش‌های اعتراضی جمعی دانشجویان به این اقدامات سرکوب‌گرانه در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه هنر، دانشگاه الزهرا، دانشگاه اصفهان، دانشگاه تهران و دانشگاه شهیدبهشتی منتشر شده است. به عنوان مثال به گزارش کانال «صدای دانشجویان الزهرا»، ماه گذشته دانشگاه الزهرا با افزایش محدودیت‌ها برای دانشجویان ساکن در خوابگاه ورود دانشجویان به خوابگاه پس از ساعت ۹:۳۰ شب را ممنوع کرد. با اعمال این محدودیت دانشجویان تنها مجاز به عبورومرور در  محدوده ساعات ۶ صبح تا ۹:۳۰ شب هستند. دانشجویان دانشگاه الزهرا در اعتراض به این محدودیت در محوطه خوابگاه تجمع کردند.

محدودیت‌های تحمیل‌شده بر دانشجویان زن در خوابگاه‌ها اگرچه پس از خیزش «زن، زندگی، آزادی» و اعتراضات گسترده و مقاومت جمعی دانشجویان در دانشگاه‌های سراسر کشور شدت یافته اما سازوکارهای انضباط‌بخشی، کنترل، طرد و سرکوب بدن زنان دانشجو در خوابگاه و از سوی دیگر مقاومت روزمره آنان در برابر اشکال مختلف اعمال قدرت پدیده جدیدی نیست و پیش از این نیز بخشی از زیست روزمره زنان دانشجو در خوابگاه‌ها بوده است. اعمال این محدودیت‌ها در خوابگاه‌های زنان سازوکار پرقدرتی برای کنترل اجتماعی است که منجر به ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های زنان دانشجو، محدود ساختن تحرک آنان و طرد نظام‌مندشان از سپهرهای عمومی می‌شود. سرکوب و تبعیض جنسیتی علیه زنان دانشجو در دانشگاه‌های ایران که یکی از عریان‌ترین اشکالش محدودیت بر ساعات ورود و خروج زنان دانشجو به خوابگاه است، زنان دانشجو را از بسیاری از فعالیت‌ها محروم و برنامه‌ریزی زندگی روزمره آنان را دچار اختلال می‌کند.

 

«انگار اینجا زندانی هستیم»

ساعت ورود و خروج در خوابگاه‌ دانشگاه‌های مختلف متفاوت است و هر دانشگاه قوانین خودش را دارد، اما آنچه در میان دانشگاه‌های مختلف مشترک است تبعیض میان دانشجویان زن و مرد است. در حالی که دانشجویان مرد اغلب هیچ‌گونه محدودیتی در ورود و خروج به خوابگاه ندارند، در تمام خوابگاه‌های دانشجویی زنان دانشجو ملزم به بازگشت به خوابگاه قبل از ساعت مشخصی (در اغلب موارد بین ۸-۹ شب) هستند.. از سوی دیگر غالبا سازوکارهای انضباط‌بخشی و محدودسازی در دانشگاه‌های پیرامونی با شدت بیشتری از دانشگاه‌های تهران اعمال می‌شود. فاطمه دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی لرستان درباره قوانین ورود و خروج خوابگاه این دانشگاه می‌گوید: «سال ۹۴ اتفاق عجیبی در دانشگاه ما رخ داده بود. چندتا از دخترها و پسرها با هم رفته بودن بیرون شهر. داخل شهر خرم‌آباد مثل خیلی از شهرهای دیگه هیچ فضای تفریحی وجود نداره اما بیرون از شهر جاهای طبیعی زیاد هست. بچه‌ها که هم‌کلاسی و دوست بودن رفته بودن به یکی از این آبشارها و عکس‌های دسته‌جمعی گرفتن که البته عکس‌ها هیچ مورد خاصی نداشتن و صرفا یه جمع مختلط بود. عکس‌ها به دست دانشگاه رسید و همین باعث شد که قانون مسخره‌ای تصویب بشه و بگن دخترهای خوابگاهی روزهای پنج‌شنبه و جمعه فقط سه ساعت حق دارن بیرون باشن! مثلا ماهایی که پزشکی می‌خونیم اونقدر درسمون زیاده و در طول هفته باید بیمارستان بریم و ... که ممکنه یه جمعه فقط بتونیم تفریح و استراحت کنیم که همون حق رو هم ازمون گرفتن. بعد از یک سال دوندگی و پیگیری بچه‌ها، در نهایت این مسئله حل شد. البته که چه حل‌شدنی؟ زمستون‌ها ما فقط تا ساعت هفت می‌تونیم بیرون باشیم و صبح هم زودتر از هفت نمی‌شه بیرون رفت. مثلا من خیلی اهل کوه رفتنم و می‌خوام با بقیه بچه‌ها برم کوه اما سرپرست نمی‌ذاره قبل از هفت از خوابگاه خارج شم. رفتار سرپرست‌ها واقعا تحقیرآمیزه و آزاردهنده. بابت اینکه تابستون به جای ساعت هشت، هشت و پنج دقیقه رسیدم خوابگاه سرپرست خوابگاه با بدترین لحن ممکن تحقیرم کرد. یا مثلا ماه رمضون دم اذان می‌خواستم برم بیرون برای افطارم خرید کنم اجازه نمی‌دادن که برم بیرون. انگار زندانی هستیم اینجا. به جای اینکه فکرمون درگیر درس باشه باید با حراست و کمیته انضباطی سر و کله بزنیم.»[1]

شقایق دانشجوی دانشگاه گیلان در این‌باره می‌گوید: «خوابگاه ما بیرون از شهره و باید تا ساعت هشت و نیم خوابگاه باشیم و اگه دیرتر برسیم ممکنه شب راهمون ندن و مجبور شیم شب رو بیرون از خوابگاه بمونیم. تصور کنید در یک شهر غریب و دور از خونه و خانواده دانشجو باشی و مجبور شی شب رو بیرون از خونه بمونی. تو این شرایط آدم مجبور می‌شه هر جایی که پیدا شه واسه خوابیدن بره برای اینکه مجبور نشه شب تا صبح تو خیابون بمونه.» پردیس که دانش‌آموخته دانشگاه جندی شاپور دزفول است نیز تجربیات مشابهی دارد: «ما حق نداشتیم با شال از خوابگاه خارج بشیم و مجبور بودیم حتما مقنعه سر کنیم. یک شب تولید یکی از بچه‌ها بود. می‌خواستیم با شال بریم بیرون و یخورده آرایش کرده بودیم و بالاخره می‌خواستیم چهار تا عکس یادگاری بگیریم دم در جلومون رو گرفتن و مجبورمون کردن آرایشمون رو پاک کنیم و مقنعه سر کنیم، کفش پاشنه‌دار اگر کسی پوشیده عوض کنه تا بتونیم خارج شیم. اگر می‌خواستیم بیرون بریم باید با مقنعه می‌رفتیم و مثلا تو خیابون شال سرمون کنیم و موقع برگشتن به خوابگاه هم حتما باز مقنعه سرمون باشه. می‌دونی هنوز هم با یادآوری اون روزها عصبی می‌شم. ما حتی تو روزهایی که قرار بود شاد باشیم و بهمون خوش بگذره هم استرس می‌کشیدیم و عصبی می شدیم و تحقیر می‌شدیم.»

راضیه دانشجوی دانشگاه رازی در این باره می‌گوید: «خوابگاه دانشگاه ما از مرکز شهر یک مقدار دوره و خب کرمانشاه هم شهر کوچیکی نیست. رفت‌وآمد واسه ما واقعا سخته. ما دانشجو هستیم و صبح تا بعد از ظهر دانشگاهیم و کلاس داریم. اگه یه روز کاری داشته باشیم مثلا خرید بخوایم بریم، دکتر بخوایم بریم واقعا سخته ساعت هفت خودمون رو برسونیم خوابگاه. اون ساعت هنوز خیلی از مراکز خداماتی بازن و ما می‌تونیم خیلی از کارهامون رو انجام بدیم چرا اون ساعت خوابگاه باشیم؟ یا مثلا ما حق تفریح نداریم؟ حق نداریم یه شب واسه شام بریم بیرون یا بتونیم شب‌ها پیاده‌روی کنیم؟ فرض کنید یه نفر بخواد بره سر کار و شرایطش طوری باشه که مجبور باشه کار کنه حتما اون وقت با این وضعیت چطور می‌تونه کار کنه؟‌ وقتی هم کسی دیر کنه رفتار سرپرست‌ها خیلی بد و توهین‌آمیزه و با ما مثل مجرم برخورد می‌شه. وقتی بیرون می‌ریم دائما استرس داریم که نکنه به موقع نرسیم و مجبور شیم جواب پس بدیم و بهمون توهین بشه و مجبور شیم تعهد بدیم. از طرفی با وجود این همه سخت‌گیری ما از امکانات اولیه زندگی محرومیم و انگار تنها مسئله مهم همینه که حتما ساعت هفت خوابگاه باشیم. همین یک ماه پیش، لوله گاز یکی از بخش‌ها نشت کرده بود ، اما انگار نه انگار. ایام امتحانات هم بود. بچه‌ها اون دچار سردرد و حالت تهوع شده بودن. وقتی دیدیم هیچ رسیدگی نمی‌کنن همه‌مون اومدیم تو محوطه داد و بیداد کردیم تا ساعت نزدیک یک شب به فکر افتادن که درسش کنن.»

 

بیشتر بخوانید:

زندانی به نام خوابگاه

انقلاب زنانه از ساختن اتاقی از آن خود و با دستان خود آغاز می‌شود

 

کالایی‌شدن آموزش، سرکوب جنسیتی و مطرودسازی سیستماتیک زنان دانشجو

طرد سیتماتیک زنان دانشجو از سپهرهای عمومی از طریق سازوکارهای انضباط‌بخش و کنترلی را باید با نگاهی به موج‌های مهیب و پرشتاب نئولیبرالیسم در یک دهه اخیر فهم کرد. گسترش فقر و نابرابری، کالایی‌شدن آموزش و خدمات رفاهی در دانشگاه، و مقررات‌زدایی از روابط کار هم‌راستا با اعمال سیاست‌های تبعیض‌آمیز جنسیتی در دانشگاه‌ها فرآیندهای فرودست‌سازی سیستماتیک زنان را تقویت می‌‌کنند. به‌طور خاص در ارتباط با خوابگاه‌ها، رفاه‌زدایی از نهاد دانشگاه امکان تحصیل زنان در شهرهای دیگر را به‌ویژه برای زنان طبقات فرودست محدود می‌کند. بنابر گفته‌های معاونت وقت وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۴، تنها ۶۰ درصد از دانشجویان غیربومی دانشگاه‌های دولتی زیر نظر وزارت علوم و بهداشت، در خوابگاه‌های دولتی سکونت داشتند. بسیاری از دانشگاه‌های دولتی یا خوابگاهی ارائه نمی‌دهند یا ارائه خوابگاه منوط به برخورداری از شرایط خاص است.[1] از آن زمان تا کنون این روند با شتابی بیشتر ادامه داشته است. بدین ترتیب زنان دانشجو از طبقات فرودست و در مناطق حاشیه‌ای حتی در صورت عبور از موانع و نابرابری‌هایی که به نحوی سیستماتیک دسترسی آنان به فرصت‌های آموزشی محدود می‌کند و پذیرفته‌شدن در آزمون سراسری، ممکن است به دلیل عدم ارائه خوابگاه از سوی بسیاری از دانشگاه‌های دولتی از اندک فرصت‌‌های برخورداری از آموزش رایگان محروم شوند. همچنین اگرچه تحصیل در شهر و استانی دیگر به‌ویژه برای بسیاری از زنان در خانواده‌های سنتی‌تر می‌تواند فرصتی برای استقلال بیشتر از خانواده، توانمند‌شدن و برخورداری از امکان‌های گسترده‌تر برای ابراز عاملیت باشد، اما کالایی شدن و رفاه‌زدایی از دانشگاه و عدم ارائه خوابگاه این امکان را از آنان سلب می‌کند.

از سوی دیگر سازوکارهای انضباطی و کنترلی در خوابگاه‌های زنان نیز مانند بسیاری دیگر از اشکال ستم جنسیتی به گونه‌ای تقاطعی (intersectional) تجربه می‌شوند و زنانی از طبقات فرودست و گروه‌های به حاشیه رانده‌شده، خشونت و سرکوبی مضاعف را تجربه می‌کنند و پویایی تحرک‌شان بیشتر سلب می‌شود. از یک سو زنان دانشجو از طبقات فرودست امکان کمتری برای استفاده شیوه‌های حمل‌و‌نقل خصوصی مثل تاکسی‌های اینترنتی دارند، از سوی دیگر بسیاری از این زنان دانشجو در کنار تحصیل کار می‌کنند و اعمال محدودیت بر ساعت ورود به خوابگاه مشکلات متعددی برای آنها به وجود می‌آورد. بسیاری از زنان دانشجوی شاغل نیروی کار  بی‌ثبات و موقتی‌اند و اعمال محدودیت بر ساعت ورود و خروج به خوابگاه ممکن است منجر به از دست دادن شغلشان شود. چنانکه دانشجویان دانشگاه الزهرا می‌گویند به دلیل فاصله قابل توجه دانشگاه الزهرا از مرکز شهر این محدودیت جدید دانشجویان شاغل را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. با وجود این مسئولان دانشگاه در پاسخ به دانشجویانی که به دلیل این محدودیت‌ها از کار خود باز مانده‌اند گفته‌اند که «خوابگاه برای دانشجوست. ما خوابگاه را به دانشجو می‌دهیم برای درس خواندن و نه شاغل بودن!» این در حالی است که به تورم، گسترش فقر و نابرابری تعداد دانشجویانی که برای تامین هزینه‌های زندگی باید همزمان با تحصیل کار کنند رو به افزایش است.

پریا دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف درباره تجربه‌اش از تحصیل و کار و زندگی در خوابگاه می‌گوید:‌ «من در شرایطی بودم که برای اینکه بتونم از پس هزینه زندگی بر بیام باید کار می‌کردم. خیلی‌ها شاکی بودند که خوابگاه تفریح و خوشی رو ازشون گرفته درد من این بود که نمی‌تونم درست کار کنم. من تدریس خصوصی می‌کردم و خب چون خودم هم دانشجو بودم از طرفی درسم هم خیلی برام مهم بود کلاس‌هام اغلب غروب به بعد بودند به ناچار و خب چون اغلب کلاس‌ها شمال شهر بود طول می‌کشید که من برسم خوابگاهمون و خب نمی‌تونستم هم اسنپ بگیرم نمی‌صرفید و زیاد تو راه بودم و خب گاهی پیش میومد بعد از ساعت ۹ برسم خوابگاه. خب اون زمان کلاس انلاین هم مد نشده بود هنوز. هزار تا مشکل داشتم با خوابگاه. اینکه چقدر بهم استرس می‌دادند و دائما باید توضیح می‌دادم و اذیت می‌شدم هر چند وقت یک بار از اداره خوابگاه‌ها بهم یک نامه اخطار می‌دادند. راستش برای من هیچ موردی از کمیته انضباطی پیش نیومد در نهایت ولی خب استرسش که بود همیشه. از همه وحشتناک‌تر سرپرست‌ها هر بار می‌گفتند که ببین اگه اخطارها زیاد شه ممکنه دیگه بهت خوابگاه ندن. این ترسناک‌ترین بخش بود. درسته هیچ‌وقت این اتفاق نیفتاد اما زندگی من با این ترس گذشت. همه چیز رو باید جوری تنظیم می‌کردم که حواسم به این مسئله باشه. حواسم باشه فقط موقعی دیر بیام که دیگه واقعا مجبورم که نکنه یه موقع باعث شه که خوابگاه رو از دست بدم که اگر چنین می‌شد واقعا امکان زندگی در تهران رو نداشتم و باید قید درسم رو می‌زدم. تازه هرزگاهی هم پای خانواده رو می‌کشیدند وسط. زنگ می‌زدند تا از طریق اونها فشار بیارند. حالا خانواده من اینجوری نبودند و از این نظر مشکلی نداشتم ولی یادمه که هم‌اتاقیم چقدر همیشه وحشت داشت از اینکه با خانواده‌ش تماس بگیرند و ازش شکایت کنند پیش اونها.»

در ماه‌های اخیر و سرکوب گسترده دانشجویان از جمله بازداشت، حمله و ضرب‌و‌شتم و احکام انضباطی بسیاری از دانشجویان تعلیق و در مواردی از دانشگاه اخراج شدند. همچنین برخی از دانشجویان از خوابگاه اخراج و در مواردی تا پایان تحصیل از آن محروم شدند. به‌عنوان مثال نیلوفر میرزایی دانشجوی دانشگاه الزهرا که بیش از سه ماه در بازداشت بود به ۲ ترم محرومیت از تحصیل و محرومیت از خوابگاه تا پایان مدت تحصیل محکوم شد. چنین احکام انضباطی‌ ظالمانه‌ای از قبیل اخراج برخی دانشجویان از خوابگاه می‌تواند منجر به ایجاد هراس  و اضطراب در میان دیگر دانشجویان و به‌ویژه زنان دانشجو از طبقات فرودست شود. از یک‌سو زنان دانشجو در معرض نظارت، کنترل، سرکوب و خشونت از سوی مسئولان دانشگاه و خوابگاهند و از سوی دیگر فرودستی اقتصادی آسیب‌های چنین احکام انضباطی ناعادلانه‌ای را برای آنان تشدید می‌کند. مرجان، دانشجوی دانشگاه علامه، در‌این‌باره می‌گوید:‌ «تو خوابگاه بعضی از بچه‌ها بودند که چون خوابگاه همه چیزش افتضاح بود رفتند خونه گرفتند. خب چون ما تو خوابگاه هیچ امکاناتی که نداریم از طرفی واقعا دائما تحت کنترل و آزاریم. منتها خیلی‌ها نمی‌تونند این کار رو بکنند. با این قیمت‌ها هر کسی پول خونه اجاره کردن در تهران رو نداره. از طرفی بعضی‌ها که حتی پولش باشه هم اجازه خانواده رو هم ندارند. بعد هم یکی مثل من چون پول نداره و نمی‌تونه جای دیگه‌ای زندگی کنه دائما باید نگران باشه نکنه مثل این همه کسایی که در این دانشگاه‌های مختلف از خوابگاه اخراج کردند ما هم اخراج بشیم و آواره بشیم. برای همین باید همیشه مراقب باشی و تو استرس همیشگی زندگی کنی.»

 

امنیت؛ دستاویز همیشگی برای سرکوب

حفظ امنیت زنان دانشجو مهم‌ترین دستاویزی است که در توجیه قوانین تبعیض‌آمیز خوابگاه‌های زنانه، به‌کار گرفته می‌شود. با این وجود به نظر می‌رسد حفظ امنیت دانشجویان در اطراف خوابگاه، اولویت چندانی برای مسئولان دانشگاه‌ها ندارد. محدثه دانشجوی دانشگاه صنعتی کرمانشاه در‌این‌باره می‌گوید: «زمان ورود خوابگاه ما ساعت هشته اما اگر کسی در اطراف خوابگاه مثلا ساعت هفت‌ونیم مورد آزار قرار بگیره و کسی مزاحمش بشه و بخواد از طریق خوابگاه پیگیری کنه و این مطالبه رو داشته باشه که برای امنیت اطراف خوابگاه یک کاری انجام بشه بهش می‌گن تقصیر خودته می‌خواستی زودتر برگردی. یعنی در نهایت اولین محکوم دختره و فرقی نداره که رفتارت چطور باشه. من به خاطر فعالیت‌های دانشجویی‌ که دارم معمولا بعد از کلاس‌هام یخورده دانشگاه می‌مونم و حدودای ساعت هفت‌ونیم از دانشگاه برمی‌گردم خوابگاه. یک روز که داشتم برمی‌گشتم خیلی نزدیک شده بودم مثلا بیست قدم مونده به خوابگاه یک ماشین جلوتر پارک کرده بود از جلوی ماشین که رد شدم گفت خانم چیزی ازتون افتاد. من توجهی نکردم و جلوتر رفتم. دوباره گفت خانم می‌گم یه چیزی ازتون افتاد. من یه کیسه خرید دستم بود فکر کردم از کیسه خریدم چیزی افتاده تا برگشتم عقب ببینم چی شده دو نفر هم‌زمان از ماشین پیاده شدن انگار یکی بخواد از جلو بگیرتم و یکی از پشت سر. چیزی که من حس کردم این بودکه می‌خوان من رو بدزدن و آدم ربایی کنن و با جیغ و با سرعت خیلی زیاد دویدم و خودم رو انداختم تو خوابگاه و اونا هم گازش رو گرفتن و رفتن. من اومدم تو خوابگاه و با گریه به مسئول خوابگاه گفتم دو نفر می‌خواستن من رو بدزدن و لطفا زنگ بزنید پلیس بیاد پیگیری کنه. خونه‌ای که اون ماشین جلوش پارک کرده بود دوربین داشت و جلوی خوابگاه هم که دوربین بود ولی با این حال سرپرست خوابگاه به جای حمایت از من و پیگری مسئله با من برخورد کرد و گفت چقدر بهت بگم زود بیا و خودت مقصری. من می‌خواستم خودم به پلیس اطلاع بدم و گفت حق نداری و اجازه نمی‌دم و منم نتونستم پیگیری کنم دیگه.»

مهشید یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه صنعتی کرمانشاه دراین‌باره می‌گوید: «زمان‌هایی که اطراف خوابگاه خلوته مثلا حدودای ساعت سه ظهر خیلی موارد آزار و اذیت و مزاحمت زیاد بوده. برای خود من پیش اومده بود از خرید برمی‌گشتم به سمت خوابگاه یه مزاحم دنبالم بود. وقتی رسیدم در خوابگاه یه نفر مزاحم پرید سمتم و نایلون خریدهام رو کشید و شماره‌اش را انداخت توش. من تا دو-سه روز داشتم به حراست خوابگاه توضیح می‌دادم این فرد با من نسبتی نداشته و مزاحم بوده. گفتم نگاه کنید به فیلم دوربین من دارم می‌رم و کاری ندارم با این آدم. یه نفر مزاحمم شد و به جاش با خودم برخورد شد و تو دردسر افتادم.»

 

انتقام از مقاومت جمعی زنان دانشجو

نهاد دانشگاه در ایران به طور تاریخی عرصه بروز فرم‌های گوناگونی از مقاومت جمعی علیه اشکال مختلف سلطه بوده و تشکل‌های دانشجویی مستقل همواره طلیعه‌دار جنبش برابری‌‌طلبی و آزادی‌خواهی در ایران بوده‌اند. از ابتدای خیزش «زن، زندگی، آزادی» نیز دانشگاه‌ها یکی از میدان‌های مهم کنشگری و مقاومت جمعی بوده‌اند و بازداشت و احضار گسترده فعالین دانشجویی و احکام انضباطی فله‌ای و بی‌سابقه از قبیل اخراج، تبعید تحصیلی، تعلیق، محرومیت از خدمات رفاهی و ممنوع‌الورودی تعداد زیادی از دانشجویان در دانشگاه‌های سراسر کشور و افزایش فشار و سرکوب تشکل‌ها و نشریات دانشجویی هم نتوانست بر نیروی مقاومت و عاملیت جمعی دانشجویان غلبه کند. اگرچه آمار دقیقی درباره این احکام انضباطی در دست نیست «بررسی‌های بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که در ابتدای آذرماه تنها در ۱۵ دانشگاه کشور، حدود ۱۶۰۰ دانشجو ممنوع‌الورود به دانشگاه یا از تحصیل محروم شدند».[2] از سوی دیگر کنشگری جمعی زنان دانشجو، پررنگ بودن نقش زنان دانشجو در اعتراضات دانشجویی در ماه‌های اخیر و اهمیت محوری برابری جنسیتی برای دانشجویان معترض با افزایش اعمال فشار و محدودیت بر زنان دانشجو از طریق تکنیک‌های مختلف انضباطی از قبیل برخورد انضباطی به بهانه پوشش، افزایش محدودیت بر ساعات عبورو مرور در خوابگاه و اعمال فشار از طریق اطلاع به خانواده‌ها همراه بوده است. اگرچه هراس از کنش‌ها و مقاومت جمعی زنان دانشجو تلاش دستگاه سرکوب برای حذف سیستماتیک زنان از سپهرهای عمومی را تشدید کرده است اما سوژه‌های «زن، زندگی، آزادی» در برابر اشکال جدید سرکوب فرم‌های بدیلی از مقاومت را خلق می‌کنند. چناکه در بیانیه جمعی از دانشجویان دانشگاه هنر نوشته شده است: «... ما هم دوباره تاکید می‌کنیم که چیزی به عقب برنمی‌گردد. این آسمان حتی بعد از تمام ستاره‌هایی که هر‌روز به زمین کشیده‌اید، هنوز غرق ستاره‌ است. از زخمی که شهریور دهن باز کرد هنوز خون می‌چکد. و ما ایستاده‌ایم، دست‌در‌دست هم، برای آزادی.»

 

پانوشت‌ها:


[1] بنابر اطلاعات دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری سال ۹۷ از مجموع ۸۴ دانشگاه تحت پوشش وزارت علوم ۳۴ دانشگاه اعلام کرده‌اند دارای محدودیت بوده و به دانشجویان با دارای شرایط خاص مانندبه‌های برتر کنکور خوابگاه ارائه می‌دهند، ۱۰ دانشگاه فقط خوابگاه خودگردان و استیجاری ارائه می‌کنند، ۱۵ دانشگاه نیز اعلام کرده‌اند خوابگاه ارائه نمی‌دهند، شرایط خوابگاهی ۵ دانشگاه هم ارائه نشده و تنها ۲۰ دانشگاه اعلام کرده که خوابگاه ارائه می‌دهد.

[2] https://www.bbc.com/persian/articles/c97n7jpz9e3o

مطالب مرتبط