غنچه قوامی: آیا جنبش روایتگری آزار جنسی توانسته تاثیری روی زندگی گروه‌های متکثر زنان بگذارد و یا اثربخشی آن به طبقه فرادست و ممتاز هالیوود، رسانه، سیاست و ... باقی مانده است؟ آیا من‌هم توانسته رفتار عمومی را تغییر بدهد؟ پرسش‌هایی از این دست به طور مکرر پس از به راه افتادن جنبش من‌هم در سال 2017 مطرح شده و من‌هم را به در خدمت ثروتمندان و برخورداران بودن متهم کرده است. روئی لوی و مارتین متسون، دانشجویان دکتری در دانشگاه ییل، در پژوهشی به مطالعه و بررسی آثار جنبش من‌هم در میزان گزارش جرائم در ماه‌های پس از اکتبر 2017، در 24 کشور دنیا پرداخته‌اند. تمامی این 24 کشور دارای ساختار سیاسی دموکراتیک، اقتصاد بازار آزاد و عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه بوده‌اند و 88 درصد جمعیت تحت پوشش این سازمان را تشکیل می‌دهند. به زعم این دو پژوهشگر جنبش من‌هم تاثیری خارق‌العاده در زمینه افزایش آگاهی‌بخش پیرامون سوءرفتار جنسی و توجه‌ رسانه‌ها به موضوع داشته است و در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا گسترش می‌یافته، فراگیری و قوت آن در نقاط مختلف، بسیار متغیر بوده است. لوی و متسون از این تفاوت‌ها بهره گرفته‌اند تا تاثیرات عینی این جنبش را شناسایی کنند. یافته‌های این مطالعه حاکی از آن است که بر خلاف تصور عموم، جنبش من‌هم توانسته تاثیراتی فراتر از سلبریتی‌های هالیوود و زنان برخوردار و دارای امتیاز رقم بزند و آمار گزارش خشونت جنسی توسط بازماندگان را به گونه‌ای چشم‌گیر افزایش دهد.

آمار گزارش جرائم جنسی در کل دنیا نسبت به دیگر جرائم خشونت‌آمیز بسیار پایین است. در آمریکا تنها 33 درصد از جرائم جنسی به طور رسمی گزارش شده‌اند. در حالی که آمار گزارش‌دهی دیگر جرایم حدود 46 درصد است. لوی و متسون می‌نویسند: «این آمار ناچیز گزارش‌دهی از معضلات عمده اجتماعی و حقوقی است که مستقیما به اهداف جنبش جهانی من‌هم مرتبط است. جنبشی که بر روایت‌گری و انگ‌زدایی از بازماندگان خشونت جنسی متکی است. بعلاوه گزارش کردن آزار جنسی، تصمیمی پرمخاطره است که می‌تواند هزینه‌‌های عمده‌ای به لحاظ زمانی، انگ اجتماعی، تجربه روانی منفی زنده شدن تروما و انتقام‌جویی داشته باشد. بنابراین در نظر گرفتن آمار گزارش‌ به پلیس به عنوان متغیر، معیار مناسبی است برای سنجس قسمی از رفتارهایی که جنبش من‌هم ممکن است تحت تاثیر قرار داده باشد.»

گزارش کردن خشونت جنسی تصمیمی پرمخاطره برای بازماندگان است. فرآیند گزارش و شرکت در جلسات استماع، هزینه‌هایی مادی به دنبال دارد. بعلاوه بازمانده بارها و بارها در معرض یادآوری خاطره آزاردهنده قرار می‌گیرد تا بتواند جزئیات دقیقی از واقعه ارائه بدهد. این گزارش‌دهی برای بازماندگانی که روایاتشان توسط مقامات اجرای قانون نفی می‌شود بسیار آسیب‌زا است. از طرفی دیگر گزارش خشونت جنسی می‌تواند به اقدامات انتقام‌‌جویانه از سوی مرتکب و یا واکنش‌های تلافی‌جویانه از سوی اجتماع مشترک بازمانده و مرتکب شود. طبق آمار ملی قربانیان جرائم، 17 درصد از جرائم جنسی از هراس همین اقدامات تلافی‌جویانه گزارش نمی‌شوند. در حالی که این آمار برای دیگر جرائم خشونت‌آمیز حدود 7 درصد است. لوی و متسون می‌نویسند که بازمانده اقدامات متنوعی را برای پاسخ به خشونت جنسی پیش رو دارد منتها گزارش به پلیس به لحاظ مادی و معنوی احتمالا بیشترین عواقب را به لحاظ مادی و معنوی در پی دارد. بنابراین افزایش آمار گزارش پلیس می‌تواند نشانگر افزایش واکنش‌ها و مواجهات کم‌هزینه‌تر هم باشد. همانطور که که میزان تماس‌ها با سازمان و مراکز حمایت از بازماندگان افزایش داشته است. به همین دلیل در این پژوهش محققان میزان گزارش جرائم جنسی به پلیس را مورد بررسی قرار داده‌اند تا زیرمجموعه‌ای از کلیت آثار رفتاری من‌هم را ترسیم کنند. 

بیشتر بخوانید:

آیا پس از جنبش MeToo آزار جنسی در محیط کار کاهش یافته است؟

قدم بعدی MeToo چیست؟ اعتصابات مک‌دونالد پاسخی دارند

افزایش آمار گزارش خشونت جنسی

پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها و حذف دیگر فاکتورهای موثر بر گزارش کردن آزار جنسی، محققان دریافته‌اند که در سه ماه اول پس از راه افتادن من‌هم، آمار گزارش جرائم جنسی در کشورهایی با جنبش روایتگری قدرتمندتر مانند کانادا و سوئد به طور میانگین 14 درصد افزایش داشته است. پس از گذشت سه ماه، آمار نزول پیدا می‌کند اما حتی تا 15 ماه بعد هم‌چنان در سطحی بالاتر از دوران پیش از من‌هم پایدار باقی می‌ماند. محققان با تکیه بر آمار ملی جرائم پلیس فدرال دریافتند که در آمریکا این افزایش حدود 7 درصد بوده است. البته آمار حقیقی احتمالا آنچه که FBI اعلام می‌کند بالاتر است چون پلیس تنها آمار مربوط به تجاوز را گردآوری می‌کند. به همین دلیل لوی و متسون، آمار محلی را که طیف گسترده‌تری از جرائم جنسی را دربر می‌گیرد هم مورد بررسی قرار داده و متوجه افزایشی 13 درصدی در آمار مربوطه شده‌‍اند.

یافته‌های این دو محقق بر اساس آمار و داده‌های آمریکا نشان می‌دهد که جنبش من‌هم بر مواردی از جرائم جنسی که حداقل یک ماه بعد از واقعه گزارش می‌شوند تاثیر بیشتری داشته است. البته تاثیرات من‌هم بر مواردی که بلافاصله گزارش می‌شوند هم قابل توجه است. بنابراین بخشی از اثرگذاری من‌هم، از پستو بیرون کشیدن خشونت‌های مسکوت گذشته بوده است. برای تفکیک تاثیر جنبش من‌هم از دیگر فاکتورهای احتمالی موثر بر این افزایش، این دو محقق استراتژی سه‌گانه‌ای به کار گرفته و سه قیاس مجزا را صورت داده‌اند: تفاوت میزان گزارش جرائم جنسی در بازه‌های زمانی مشخص پیش و پس از جنبش من‌هم، تفاوت میان آمار گزارش در کشورهای دارای من‌همی قوی و کشورهایی که من‌هم در آنها محبوبیت و عمومیت چندانی پیدا نکرده است، و تفاوت میان میزان گزارش جرائم جنسی و دیگر جرائم.

برای توضیح افزایش گزارش‌ها، عوامل مختلف مورد بحث قرار گرفته است. یکی از توضیحات احتمالی این بوده که میزان ارتکاب جرائم جنسی پس از آغاز جنبش من‌هم روندی صعودی داشته است. اما با تمرکز بر جرائمی که پیش از من‌هم صورت گرفته بودند و توامان در نظر داشتن جرائمی که پس از آغاز جنبش گزارش شدند، محققان نتیجه گرفته‌اند که افزایش ارتکاب جرم جنسی نمی‌تواند توضیح‌دهنده بالا رفتن آمار گزارش‌ها باشد. بنابراین افزایش تمایل و انگیزه بازماندگان خشونت برای گزارش‌دهی است که وضعیت جدید را رقم زده است. پژوهشگران تغییرات نهادی و قانونی را از میان عوامل موثر بر افزایش گزارش جرائم جنسی حذف کرده‌اند چرا که در 6 ماه اولیه پس از آغاز من‌هم، هیچ‌گونه قانونگذاری و سیاست‌گذاری عمده‌ای معطوف به جرائم جنسی صورت نگرفته است. با این اوصاف شواهد قویا نشان از دگرگونی هنجارهای اجتماعی دارد و به احتمال زیاد آگاهی عمومی فزونی‌یابنده نسبت به خشونت جنسی افزایش آمار گزارش‌ها را رقم زده است.

افزایش جست‌وجو و تولید محتوای معطوف به خشونت جنسی

برای تعیین قوت و شدت جریان من‌هم در کشورهای مربوطه، میزان جست‌وجوی من‌هم و تمامی کلیدواژه‌های مربوط به آن در گوگل مدنظر قرار گرفته است و سوئد، کانادا، فرانسه، فنلاند، آمریکا و هلند قدرتمندترین جریان‌های من‌هم را تجربه کرده‌اند. بر اساس تحلیل‌ها، ژاپن، مکزیک، کلمبیا و اسلونی شاهد جنبش‌های ضعیف‌تری بوده‌اند. نمودار شماره یک نشان می‌دهد که در کشورهای عضو OECD، جست‌وجوی من‌هم، سوءرفتارجنسی اعم از تعرض و آزار جنسی به طور قابل توجهی پس از آغاز من‌هم افزایش یافته است. در یک سال پس از آغاز جنبش، این افزایش به نسبت بازه زمانی ژانویه 2010 تا سپتامبر 2017، حدود 95 درصد بوده است. در آمریکا، حدودا 8 ماه پس از آغاز من‌هم، کاربران شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده‌اند که بخش عمده‌ای از محتوایی که در شبکه‌های مجازی می‌بینند درباره آزار و تعرض جنسی است. بعلاوه افرادی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند هم با این جنبش مواجهه داشته‌اند. پس از به راه افتادن من‌هم، در 4 روزنامه شاخص آمریکا پوشش مباحث مربوط به خشونت جنسی به نسبت گذشته افزایشی چشم‌گیر داشته و حتی پس از گذشت 9 ماه، در سطحی بسیار بالاتر از دوران پیش از من‌هم باقی مانده است.

گزارش‌دهندگان محدود به سفیدپوست‌ها و افراد متعلق به طبقات اقتصادی و اجتماعی فرادست نبوده‌اند

از آنجا که توجه رسانه‌ای در جریان من‌هم بر روایات هنرپیشگان و افراد مشهور عرصه سینما، رسانه، سیاست و ... متمرکز بود، منتقدین نگرانی‌های مبنی بر اینکه رشد و قوت‌گیری این جنبش تاثیری بر زندگی زنان رنگین‌پوست نخواهد داشت، ابراز کردند. اگرچه نمی‌توان ادعا کرد که این نگرانی‌ها و انتقادات بی‌اساس بوده و غیرقابل انکار است که روایات زنان سیاه، زنان کارگر، زنان مهاجر و دیگر گروه‌های فرودست و به حاشیه‌ رانده شده حتی در مواردی که علنی شدند توجهی مشابه زنان هالیوود از سوی رسانه‌ها و افکار عمومی به خود جلب نکردند، اما آمار گزارش‌ها نشان می‌دهد دست‌کم از وجه پا پیش گذاشتن و شکایت کردن، من‌هم تاثیرات خود را بر زندگی طیف متکثری از زنان گذاشته است. متسون و لوی آمار 7 شهر آمریکا با مجموع جمعیت 16 میلیون نفر را تجزیه و تحلیل کرده تا دریابند که آیا تاثیر من‌هم بر میزان گزارش‌ها وابسته به نژاد و طبقه اقتصادی متفاوت بوده است یا خیر. آنها تفاوتی میان میزان افزایش گزارش جرائم جنسی توسط رنگین‌پوستان و سفیدپوستان و میان ثروتمندان و افراد کم‌درآمد مشاهده نکردند و نتیجه می‌گیرند که من‌هم جنبشی اجتماعی است که توانسته رفتار و دیدگاه بخش عمده‌ای از جمعیت را تغییر بدهد و نه فقط سلبریتی‌ها و ثروتمندان سفیدپوست. در حالی که تصور می‌شود من‌هم بیشتر افراد تحصیل‌کرده را تحت تاثیر قرار بدهد اما حتی در استان‌هایی که جمعیت تحصیل‌کرده به مراتب بیشتر یا حتی چند برابر است تفاوت میزان افزایش آمار گزارش جرائم جنسی چیزی حدود دو درصد بوده که به نسبت آمار کلی ناچیز است. البته این دو محقق دریافته‌اند که جنبش من‌هم در ایالات لیبرال که رای به ترامپ کمتر بوده، تاثیر قدرتمندتری بر بازماندگان خشونت جنسی داشته است. هم‌چنین تاثیر جنبش بر بازماندگان زن بیشتر از بازماندگان مرد بوده است که با توجه به تمرکز جریان غالب من‌هم بر بازماندگان زن، دور از ذهن نیست.

افزایش چشم‌گیری در نرخ محکومیت مرتکبان مشاهده نشده است

مورد دیگری که محققان با توجه به داده‌ها مورد بررسی قرار داده‌اند آمار بازداشت متهمان پس از جنبش من‌هم است. اگر این آمار شاهد رشد بوده اما در طی 15 ماه پس از آغاز جنبش میزان افزایش بازداشت‌ها در قیاس با افزایش گزارش‌ها کم‌تر بوده است. اما دلیل این امر چه بوده است؟ یکی از پاسخ‌های احتمالی که متسون و لوی مورد بررسی قرار داده‌اند این است که تاثیر عمده من‌هم بر افزایش گزارش جرائمی بوده که احتمال بازداشت برای مرتکبان آنها کم است. همانطور که یافته‎‌ها نشان داده که من‌هم بر جرائمی که پس از گذشت حداقل یک ماه از وقوع آن گزارش می‌شوند اثرگذاری بیشتری داشته است. اما مسئله این است که اثرگذاری من‌هم بر  جرائمی که در طی یک ماه پس از وقوع گزارش می‌شوند و فراوانی بیشتری دارند، هم بسیار قوی بوده است. بنابراین شدت‌گیری گزارش دادن جرائمی که مدت‌ها از وقوع آنها گذشته از توضیح افزایش ناچیز نرخ بازداشت‌ها عاجز است. از این رو محققان بر ایستگاه‌های پلیس نزدیک محل وقوع جرم، سن، نژاد و جنسیت قربانی و رابطه او با مرتکب، اینکه آیا قربانی دچار جراحت شده یا خیر، سلاح استفاده شده، نوع جرم و هم‌چنین نوع محل وقوع جرم متمرکز شدند و نتیجه گرفتند که پاسخ را در این موارد هم نمی‌توان یافت و احتمال دارد در ارتباط با آمار بازداشت‌ها عواملی مشاهده‌ناپذیر و مرتبط با جرائم تحت تاثیر من‌هم در میان باشد.

نکته مهمی که نباید مغفول بماند این است که اگرچه میزان گزارش‌ها افزایش داشته اما تغییر چشم‌گیری در آمار بازداشت‌، احضار به دادگاه و به رسمیت‌ شناختن مجرمیت توسط پلیس رخ نداده و اکثر گزارش‌ها پس از من‌هم، به تحت تعقیب قرار گرفتن مرتکبان منجر نشده است. محققان گوشزد می‌کنند که تنها گزارش‌های بین بازه زمانی اکتبر تا دسامبر 2017 را مورد بررسی قرار داده‌اند و برخی از کیس‌ها پس از این بازه ممکن است مسیر متفاوتی در پیش گرفته باشند. این دو پژوهشگر قصد دارند که در در آینده داده‌های مربوط به بازه زمانی طولانی‌تری را نیز مورد بررسی قرار دهند و نتایج خود را به‌روزرسانی کنند. با این حال یافته‌های تحقیق تا اینجا نشان می‌دهد که من‌هم اثر قابل توجهی بر حل‌وفصل موثر پرونده‌های خشونت جنسی نداشته است. همان‌طور که بازماندگان خشونت جنسی و مدافعان آنها در پاسخ به کسانی که می‌گویند «چرا شکایت نمی‌کنید» بارها اشاره کرده‌اند، گزارش خشونت به پلیس الزاما به معنای برقراری عدالت نیست. اما به اعتقاد لوی و متسون همین افزایش آمار گزارش‌ها به معنی دگرگونی‌ تفکرات قالبی پیرامون مسئله خشونت جنسی است و سندی است دال بر اثربخشی پایدار و گسترده کارزارهای آگاهی‌بخش مانند من‌هم. متن کامل این مقاله را به زبان انگلیسی می‌توانید از اینجا دانلود کنید.