دیدهبان آزار: پناهجوی سوری میگوید: «من به لحاظ مالی، روانی و عاطفی احساس تهدید و خطر میکنم. تمام زندگیام تغییر کرده است. حتی مدل موها و مدل لباس پوشیدنم. هر کسی از راه میرسد پیشنهاد میدهد در ازای پول همراهش بروم.»
بر اساس گزارشی که سازمان عفو بین الملل در سال 2016 منتشر کرد، تمامی 77 زن پناهجوی سوری که در لبنان مورد مصاحبه قرار گرفتند گفتهاند که آزار جنسی در فضای عمومی را تجربه کردهاند. توسط همسایهها، رانندگان اتوبوس، تاکسی و حتی گاهی ماموران پلیس و کارکنان دولت. آمارهای دیگری هم حاکی از تجربههای مشابه برای زنانی است که در مسیر کشورهای اروپایی به راه افتادهاند. البته رسیدن به خاک اروپا هم امنیت این زنان را تضمین نمیکند.
سازمان عفو بینالملل در سال ۲۰۱۶ از ۴۰ زن که از ترکیه و به واسطه یونان و بالکان به آلمان و نروژ رفتهاند نظرسنجی کرده است. اکثریت این زنان اعلام کردهاند که در طول مسیر در هر کشوری که پا گذاشتهاند تجاوز یا آزار جنسی برایشان رخ داده است. این در حالیست که اکثر این آزارها به علت وضعیت غیرقانونی اقامت این افراد مسکوت میمانند و یا حتی در صورت گزارش دادن، در دستگاه قضایی پیگیری نمیشوند. از طرفی دیگر زنان مهاجر عموما مشاغل کمدرآمد را کشورهای میزبان اشغال میکنند و تضمین شغلی ندارند. همین موضوع آنان را نسبت به آزار جنسی در محیط کار هم آسیبپذیرتر میکند.
دوهفتهنامه فرانتلاین در تحقیقی یافته است که زنان بدون برگه اقامت در آمریکا برای گزارش کردن تجربههای تعرض جنسی خود با موانع بیشماری روبرو هستند. در مرکز تحت نظارت رئیس پلیس آریزونا از سال 2007 به مدت سه سال بیش از چهارصد پرونده تعرض جنسی و کودکآزاری بدون بررسی مناسب کنار گذاشته شده است. در بیشتر این پروندهها قربانیان تعرض زنان مهاجر لاتینتبار بدون مجوز و فرزندان آنها بودهاند. هرچند قانون ایالات متحده موظف به حمایت از این افراد است، اما این کارکنان اغلب از روندهای حمایت قانونی حذف میشوند و یا قوانین درباره آنها اجرایی نمیشود.
در تحقیقی که سال ۹۵ در ایران انجام شده، تقریباً ۵۱ درصد از زنان افغان مورد پژوهش، گفتهاند که احساس امنیت اجتماعی ندارند و بارها به دلیل افغانستانی بودن، مورد تحقیر و آزار کلامی قرار گرفتهاند؛ هم در کوچه و خیابان و هم از طرف همسایهها و صاحبخانه. امروز، به مناسبت روز جهانی مهاجران از خود بپرسیم که چقدر با حرفها و رفتارهای خود در ایجاد این حس ناامنی برای همشهریهای افغان نقش داشتهایم؟ یا چقدر آزار جنسی و متلکپرانی را به مهاجران افغانستانی نسبت دادهایم؟ مهاجرانی که اگر به آزار جنسی متهم شوند، سیستم قضایی هم تبعیضآمیز با آنها برخورد میکند و راحتتر محکومشان میکند.
در انگلیس و آمریکا، تحقیقات نشان میدهند که پلیس تمایل بیشتری نسبت به تشکیل پرونده برای مهاجران و بازداشت آنها دارد. رسانهها و افکار عمومی هم به طور مستمر افزایش آمار جرم و جنایت را به گردن مهاجران و پناهجویان میاندازند. روز جهانی مهاجران، فرصتی است برای مطالبهگری و موظفکردن دولتها به رفع تبعیض علیه مهاجران و تامین امنیت آنها. فرصتی است که از خود بپرسیم چقدر با رفتار و گفتار نژادپرستانه در عادیسازی نقص سیستماتیک حقوق مهاجران کشورمان نقش داشتهایم؟