دیدبان آزار

نمایشی در بیروت که تماشاگرانش داستان‌ بازماندگان تجاوز را زنده می‌کنند

«شرم بر چه کسی؟!»


وقتی «رهام» هنوز یک کودک بود، برادر ناتنی‌اش از خواب بیدارش می‌کرد و او را مورد آزار و اذیت قرار می‌داد. او یکی از هفت زنی است که درد و رنج خود را در نمایشنامه‌ای درباره خشونت جنسی در بیروت بازگو می‌کند. صدای ضبط شده زنان هنگامی که تماشاگران در خانه‌ای در بیروت از اتاقی به اتاقی دیگر می‌روند، پخش می‌شود.

 سازمان مردم‌نهاد ابعاد در لبنان دو سال پیش، نمایشنامه‌ای را با عنوان «شرم بر چه کسی؟» اجرا کرد. در یکی از اتاق‌های این خانه، دختری سفیدپوش سعی در ایستادن دارد اما مدام می‌افتد. در اتاقی دیگر، زنی با مادرش صحبت می‌کند اما پاسخی دریافت نمی‌کند.

« سحر عساف» که این نمایش را کارگردانی کرده است، می‌گوید: «من برگزاری این نمایش در یک خانه را به این دلیل انتخاب کردم که بسیاری از آزارهای جنسی از سوی نزدیکان بازماندگان اتفاق می‌افتد. درحالیکه در ظاهر امن‌ترین مکان برای یک زن باید خانه‌اش باشد.»

«رهام» ۳۵ به یاد می‌آورد که چگونه وقتی به مادرش گفت برادر ناتنی‌اش از ۸ سالگی به مدت ۲۰ سال از او سوء استفاده جنسی کرده است، در پاسخ شنید: «تو یک درغگو هستی و هرگز نباید از چنین چیزی صحبت کنی.»

تماشاگران با ورود به یک اتاق، داستان را از دید یک شوهر که همانند یک بازیگر ایفای نقش می‌کند، مشاهده می‌کنند؛ مرد می‌گوید: «ما ازدواج کردیم اما او کم کم ابراز ناراحتی کرد. چون من قبلا دوست داشتم با اجبار با او سکس مقعدی داشته باشم. یک بار به او قرص خواب‌آور دادم و او را بستم. او هیچ کاری نمی‌توانست انجام بدهد.»

«هدی» که همسایه‌اش در سن ۱۴ سالگی به او تجاوز کرده است، به یاد می‌آورد: «احساس کردم او حیوانی وحشی است که گوشت تنم را می‌خورد.» او می‌گوید: «اگر بتوانم زمان را به عقب ببرم اولین کاری که می‌کنم این است که به پزشکی قانونی می‌روم و از یک قربانی محض بودن دوری می‌کنم. او باید تاوان کاری را که انجام داده، پرداخت کند.»

«غیدا عنانی»، بنیانگذار سازمان ابعاد می‌گوید این نمایش تلاش می‌کند تا بازماندگان را توانمند و آن‌ها را به گزارش کردن خشونت‌های جنسی تشویق کند. مطالعه ملی سازمان ابعاد در سال ۲۰۱۷ نشان م‌ دهد که از هر چهار زن در لبنان یک نفر مورد تجاوز قرار گرفته است. در این پژوهش کمتر از یک چهارم کسانی که به آن‌ها تجاوز جنسی شده‌ آن را گزارش کرده‌اند.