دیدبان آزار

چیدمانی برای یادبود بازماندگان تجاوز در جنگ کوزوو

این پیراهن سرگذشتی تلخ داشته است


دیده‌بان‌آزار: پیامی روی لباس ساتن قرمز که نقوش گل سرخ دارد، نوشته شده: «این پیراهن سرنوشتی تلخ داشته است.» این لباس توسط یکی از بازماندگان تجاوز در جنگ استقلال کوزوو برای نمایش در میان پنج هزار دامن و لباس دیگر در یک زمین فوتبال در پریشتینا پایتخت کوزوو، اهدا شده است.

این نمایشگاه یک رویداد هنری است که می‌خواهد آگاهی در مورد وضعیت بازماندگان تجاوز جنسی را افزایش دهد و به آنها کمک کند سکوتشان را که سال‌ها پس از پایان جنگ ۹۹-۱۹۹۸ کوزوو حفظ کرده‌اند، بشکنند. جنگی که در آن از خشونت جنسی به طور گسترده به عنوان ابزار جنگی استفاده شد. این لباس‌ها در پاسخ به فراخوان «آلکتا ژفا مریپا»، هنرمند انگلیسی متولد کوزوو که در کارهایش اغلب به خشونت جنسی می‌پردازد، اهدا شده است.

بیش از ۲۰ هزار زن در طول جنگ کوزوو با صربستان مورد تجاوز قرار گرفتند که اکثریت قریب به اتفاق آنها آلبانیایی‌تبار بودند. آمار دقیق این تجاوزها ثبت نشده‌ زیرا این مسئله اغلب در جامعه مردسالار کوزوو سرکوب می‌شود. کادیر تاهیراج، مدیر سازمانی مردم‌نهاد برای حمایت از بازماندگان خشونت جنسی می‌گوید فقط در محله‌ای که او فعالیت می‌کند ۹ زن بعد از تجاوز اقدام به خودکشی کرده‌اند. تعداد زیادی از زنان نیاز توسط همسران خود طلاق داده شدند. بر طبق گزارش سازمان دیدبان حقوق بشر، بسیاری از این تجاوزها، جلوی چشم خانواده قربانیان صورت می‌گرفته است. 

ردیف‌هایی از لباس‌های آویزان شده زنان جزئی از این رویداد هنری به نام «به تو فکر می‌کنم» است که در ورزشگاه پریشتینا در روز ۱۲ ژوئن ۲۰۱۵، سالگرد ورود ناتو به کوزوو، برگزار شد. این هنرمند، استادیوم فوتبال را به عنوان نمادی از مردانگی انتخاب کرده است و می‌گوید که نمایش دادن لباس‌های کثیف در انظار عمومی پیامی دارد: «مسائل خصوصی خود را عمومی کنید.»

بسیاری از لباس‌ها توسط خود بازماندگان تجاوز جنسی اهدا شده‌اند. برخی از آن‌ها را هم شوهران، برادران و پسران بازماندگان تجاوز آورده‌اند. اکثریت این لباس‌ها توسط زنان کوزوویی از میان لباس‌هایی که در روزهای خاص مثل عروسی، تولد یا تشییع جنازه می‌پوشند، اهدا شده است. «ولاورا سیتاکو»، به عنوان یک سیاستمدار، لباسی را که روز جدا شدن کوزوو از صربستان در ۱۷ فوریه ۲۰۰۸ به تن داشت به این نمایشگاه اهدا کرد. «ریتا اورا»، ستاره پاپ متولد کوزوو نیز لباسی را به این نمایشگاه داد.

ژفا مریپا به آسوشیتدپرس می‌گوید: «سرانجام زمان آن فرا رسیده که از این زنان قدردانی شود و کمک‌هایی را که لایقش هستند دریافت کنند. آنچه ما انجام می‌دهیم متحد کردن کل جامعه است. جایی که دیگر «ما و آن‌هایی» وجود ندارد. همه این دامن‌ها نمایانگر ما زنان است.» «عاطفه یحیی آغا»، اولین رئیس‌جمهور زن کوزوو از این رویداد هنری حمایت کرده است. یحیی آغا در این باره می‌گوید: «این کمپین یک ماهه فراخوانی برای شکستن سکوت است. مبارزه با انگ‌زنی به بازماندگان تجاوز، نیازمند یک اقدام عملی است. این رویداد فراخوانی است برای آگاهی‌بخشی درباره تجاوز و پذیرش آن. ما برای یادآوری رنج این زنان دورهم جمع شدیم تا به آن‌ها بگوییم که تنها نیستند.»