مهتاب محمودی: دیدهبان آزار به مناسبت ۲۵ نوامبر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان، این طرح را به دانشجویان ارائه کرد تا در راستای طرح عمومی مسئله آزار جنسی و جنسیتی در دانشگاهها در نشریات دانشجویی چاپ و روی بوردهای دانشگاهها نصب شود. چندی است خبردار شدهایم که نشریه دانشجویی دانشگاه امیرکبیر، به علت چاپ این طرح به مدت ۳ ماه توقیف شدهاست. اما دلیل توقیف نشریه عصر ترقی چه بود؟
پس از انتشار طرح دیدهبان آزار در نشریه عصر ترقی، عدهای از استادان دانشگاه امیرکبیر از این نشریه شکایت کرده و مدعی شدهاند در این طرح به اساتید توهین شده و رابطه مقدس استاد و دانشجو تخریب شده است. این استادان که نامشان فاش نشده، در نامه شکایتشان به ریاست دانشگاه، مدعی شدهاند انتشار این طرح منجر به ناامنی روانی و اخلاقی و سقوط منزلت دانشگاه شده است. درحالیکه در این تصویر نامی از هیچ استادی منتشر نشده و هدف از طراحی آن صرفا آگاهیبخشی پیرامون یک معضل اجتماعی بوده است. پس از شکایت این افراد، مدیر مسئول نشریه دانشجویی عصر ترقی دفاعیه این نشریه را به کمیته ناظر بر نشریات دانشگاهی ارائه کرد.
با بررسی آییننامه نشریات دانشگاهی و دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر نشریات دانشگاهی مشخص میشود علاوه بر اینکه شکایت از نشریه عصر ترقی پشتوانه قانونی ندارد بلکه در ابلاغ شکایت به مدیرمسئول نشریه نیز تخلف صورت گرفته است. بنا بر ماده ۴۲ و مواد ۳۱ تا ۳۸ دستورالعمل اجرایی میبایست نام استادان شاکی و تخلف نشریه به طور دقیق ذکر و به مدیرمسئول نشریه ابلاغ میشد. حال آن که به دستور ریاست دانشگاه نام این افراد اعلام نشد و تخلف نشریه نیز به طور مشخص و دقیق ذکر نشده است. محرمانه ماندن نام استادان شاکی، اقدامی غیرقانونی است و این شکایت را فاقد وجاهت قانونی میکند.
همچنین از لحاظ قانونی شاکی خصوصی فردی است که شخصا از مطالب منتشر شده در نشریه متضرر شده باشد. در حالی که در طرح مذکور نه از استادی نام برده شده و نه حتی اشارهای به دانشگاه یا فردی خاص شده است بلکه صرفا هدف طرح عمومی مسئله آزارهای جنسی و آزارهای مبتنی بر جنسیت در محیطهای آکادمیک بوده است. در این مطلب روایات زنان دانشجو از تجارب زیستهشان از خشونت، آزار و تبعیض جنسیتی در دانشگاه بیان شده است. روایاتی که دیدهبان آزار از گفتگو با دانشجویان در دانشگاههای سراسر کشور گردآوری کرده است و تجربه مشترک بسیاری از زنان دانشجو در دانشگاههای مختلف را طرح میکند. با این وجود کمیته ناظر بر نشریات دانشگاهی، نشریه عصر ترقی را به مدت سه ماه توقیف کرد. حکمی که به نظر می رسد پشتوانه قانونی ندارد.
مسئولان دانشگاه امیرکبیر در توجیه توقیف غیرقانونی نشریه عصر ترقی، مطالبی که در این تصویر مطرح شدهاندرا دروغ میخوانند و اعتقاد دارند چنین اتفاقاتی در دانشگاه رخ نمیدهد و نشر این مطالب توهین به جایگاه و شان استادان است. هرچند روایاتی که در این تصویر منتشر شده، تجربه دانشجویان دانشگاههای مختلف است و اشاره به دانشگاه خاصی ندارد اما در دانشگاه امیرکبیر نیز اتفاقات مشابه رخ داده است و حتی در برخی موارد دانشجویان و نهادهای دانشجویی در این دانشگاه، مسئله را پیگیری کرده و به اطلاع مسئولان دانشگاه رساندهاند. با این وجود مسئولان دانشگاه و برخی از استادان ترجیح میدهند بر واقعیت سرپوش بگذارند.
در دانشگاه به دلیل روابط قدرت نابرابر، استاد و دانشجو در دو موقعیت نابرابر قرار میگیرند. برخی استادان ممکن است با سواستفاده از جایگاه و اقتدار آکادمیک خود، قصد تحمیل خواستههایشان به دانشجویان را داشته باشند و با رفتارهایی چون پیشنهاد برقراری رابطه دوستی، پیشنهاد برقراری رابطه جنسی در ازای نمره، تلاش برای ملاقات دانشجو در فضاهای خصوصی، نزدیکی فیزیکی به دانشجو، شوخیهای نامتعارف و آزاردهنده، نگاههای خیره و آزاردهنده و... زنان دانشجو را مورد آزار و اذیت قرار دهند. همچنین دانشگاه به عنوان بخشی از عرصه عمومی بستر بروز انواع آزارهای جنسیتی مثل تذکر حجاب و دخالت در پوسش توسط اساتید، کسر نمره بابت بدحجابی و تحقیر زنان دانشجو است. اغلب آزاردیدگان به دلایلی چون شرم، ترس از سرزنش و حفظ آبرو، ترس از ابزارهای استاد از جمله نمره، بیاعتمادی به نهادهای قانونی و... در برابر چنین آزارهایی سکوت میکنند.
زمانی که یک نشریه دانشجویی تنها به دلیل طرح عمومی این مسئله توقیف میشود، چگونه میتوان انتظار داشت زنان دانشجویی که مورد آزار قرار میگیرند به نهادهای قدرت اعتماد کنند و بدون ترس از عواقب بعدی، بهدنبال شکایت از فرد آزارگر باشند؟ اغلب آزاردیدگان برای اعتراض احساس امنیت نمیکنند و قربانی روابط سیاسی و رفاقتی در سیستم دانشگاه میشوند. دیدهبان آزار مقابله با عادیسازی خشونت را هدف خود میداند و در این راستا به انتشار گزارش تجربههای دانشجویان از این آزارها در سراسر کشور و پیگیری این خشونت سیستماتیک ادامه خواهد داد.