دیدبان آزار: چندین زن، مردمشناس برجسته ایرانی-انگلیسی را که اخیراً از ایران گریخته است به آزار جنسی متهم کردهاند و معتقدند که او نباید اجازه ادامه کار با زنان یا با گروههای آسیبپذیر را که تحقیقاتش متمرکز بر آنهاست، داشته باشد. کامیل احمدی بهواسطه پژوهشهایش در زمینه ازدواج کودکان، ناقصسازی اندان جنسی زنان و جامعه LGBT در ایران، شناختهشده است. اتهامات تعرض و آزار جنسی منجر به تعلیق او از انجمن جامعهشناسی ایران شد. او اکنون این اتهامات را انکار و رد میکند. او اما در پستی که در آن به این اتهامات پرداخته بود و البته اکنون آن را از شبکههای اجتماعیاش حذف کرده است، بابت «اشتباهاتش» در محیط کار و «رنجاندن افراد با رفتار صمیمانه در روابطش» عذرخواهی کرده بود. چهار زن به طور جداگانه در صحبت با گاردین اظهار کردند که احمدی به آنها تعرض کرده است و زنان دیگری هم آزار جنسی مداوم از سوی این فرد را گزارش کردهاند.
دوستان و همکاران این زنان هم صحبتهای آنان را تایید کردند و گفتند که پیش از اینکه بازماندگان روایتهایشان را علنی کنند، راجع به سه مورد تعرض و چندین مورد آزار جنسی با آنها صحبت شده بوده است. این زنان پس از این که احمدی با رسانههای متعددی در انگلستان از جمله گاردین مصاحبه کرد، با گاردین صحبت کردند. کامیل احمدی اخیراً با اتهامات نامشخص امنیتی در ایران به حدود یک دهه به زندان محکوم شد. او که به قید وثیقه آزاد بود در دادگاه حاضر نشد و از کشور گریخت. او در مصاحبههایش داستان قهرمانانهای از فرارش از چنگال «رژیمی وحشی» ارائه داد.
این زنان میگویند نگران هستند که اگر احمدی دوباره پژوهشهایش را آغاز کند، زنان دیگر در معرض خطر قرار بگیرند. اگرچه او نمیتواند به ایران بازگردد، اما بسیاری از حوزههای موردمطالعه او جوامع فرامرزی است؛ یعنی جایی که او می تواند به کار خود ادامه دهد. یکی از زنان که برای اولین بار است درمورد تجربهاش بهصورت علنی صحبت میکند، گفت: «وقتی که در مورد دیگر قربانیان [احتمالی] او شنیدم و متوجه شدم که اکثر این زنان، حتی اگر تمامشان هم نه، نادیده گرفته شدند، کاسه صبرم لبریز شد و دیگر نتوانستم تحمل کنم.» او گفت: «تک تک چیزهایی که من در مورد احمدی میدانم شهادتهای این زنان را معتبر میسازد. او یک متعرض و آزارگر سریالی است. من خیلی نگرانم که او فرصتهای دیگری برای کار با زنان آسیبپذیر پیدا کند و به آنها آسیب برساند.»
احمدی در بیانیهای ذکر کرده بود که این اتهامات «تهمتهای بیپایه و اساسی» است که توسط رقبای حرفهای و دولت ایران در تلاش برای لکهدار کردن اعتبار او و تضعیف کارهایشان سازماندهی شده است. او همچنین اضافه کرد که دو نفر از مدعیان با رضایت با او رابطه داشتهاند. احمدی اشاره نکرد که منظورش کدام یک از زنان است یا این که چطور آنها را از حسابهای ناشناس شناسایی کرده است؟ برخی از این ادعاها اولین بار در سال گذشته میلادی بهطور علنی مطرح شدند، زمانی که جنبش جهانی MeToo صدایش را در خروشی علیه چهرههای سرشناس از جمله احمدی در ایران پیدا کرد. حداقل هفت اتهام آزار علیه او در اوت و سپتامبر سال گذشته از حسابهای ناشناس در شبکههای اجتماعی منتشر شد.
این امر منجر به تحقیقات انجمن جامعهشناسی ایران شد که در نهایت عضویت او را به حالت تعلیق درآورد و پس از یافتن اینکه «حداقل سوءاستفاده از قدرت تا حدودی رخ داده است»، او را از دبیری گروه مطالعات جامعهشناسی کودکان عزل کرد. انجمن جامعهشناسی که هیچگونه وابستگی سیاسی ندارد در بیانیه خود نوشت: «رفتارهای او به سوءاستفادههای جنسی علیه پژوهشگران جوان منجر شد و مقررات اخلاقی حاکم بر فعالیتهای علمی و پژوهشی را نقض کرد.» احمدی گفت که این اتهامات در دادگاه مورد بررسی قرار نگرفتهاند و روایات منتشر شده را بخشی از کارزاری خواند که نیروهای امنیتی و دشمنان شخصی فضای آکادمیک برای خاموش کردن صدای او به راه انداختهاند.
احمدی در بیانیهای بدون شرح جزئیات نوشته: «از زمان فرارم از ایران، افراد و گروههای رقیب با استفاده از موقعیت خود تلاش کردهاند بر من فشار بیاوند. تنها با نیت تخریب من، پژوهشهایم و همچنین موقعیت شخصی و حرفهایام. رسانهها هم بازیچه دست این افراد و کسانی که ار آنها میترسند، شدهاند. کسانی که قصد دارند مرا به عنوان یک پژوهشگر از این حوزه حذف کنند.»یکی از زنانی که گاردین با او صحبت کرده احمدی را متهم به تعرض شدید کرده؛ موردی که ۱۵ سال قبل و در خارج از ایران اتفاق افتاده است. بقیه زنان جزئیات تعرضاتی را از احمدی شرح دادند که در دهه اخیر، در ایران و در دوران فعالیت پژوهشی او رخ داده است.
«گلشن» میگوید وقتی در اولین روز کاری موقع ناهار، احمدی مکالمه جنسی صریحی را با او آغاز کرده، ترسیده است. روز دوم احمدی به او لیموناد الکلی تعارف کرده است. او با مردی همکار بود که تحسینش میکرد و برای خود «ماموریت محافظت از افراد آسیبپذیر» تعریف کرده بود. بنابراین هرگز تصور نمیکرد از جانب او در خطر باشد. گلشن میگوید زمانی فهمیده که دیگر دیر شده بوده است. احمدی او را به بهانه یک ملاقات کاری به آپارتمانی خالی برد، در را قفل کرد و کلیدها را برداشت. گلشن دانشجو بود و تنها 36 ساعت از آغاز کار جدیدش میگذشت. او میگوید: «وقتی فهمیدم چه اتفاقی دارد میافتد دیر شده بود. هیچ راهی برای خروج از آن آپارتمان نبود. او مست بود و من مقاومتی نکردم. میترسیدم به من آسیب برساند.»
احمدی در جوابیهای که سال گذشته کمی بعد از انتشار اولین اتهامات به او منتشر کرد، «اشتباهات» خود را پذیرفت و گفت از تمامی کسانی که تا به حال موجب آزارشان شده معذرت میخواهد و البته تاکید کرد روابط جنسی برقرار شده همگی توافقی بوده است: «تفاوت عمدهای میان ناخواسته کسی را آزار دادن و تجاوز، خشونت و اجبار کسی به رابطه غیرتوافقی وجود دارد. من قاطعانه میگویم که یک فرد متجاوز و خشونتگر نیستم.» او در بیانیه خود ادامه داد که تفاوت فرهنگی و دیدگاه راحت و غیرسختگیرانهاش به اتهامات سوءرفتار منجر شده است: «اکنون من تمامی انتقادات موجه را میپذیرم. بویژه در آن مواردی که به علت دیدگاه متفاوت خود نسبت به روابط و رویکرد غیرسختگیرانهام در فضای کاری، درک صحیحی نسبت به فرهنگ و پروتکلهای اجتماعی نداشتم.»
بیشتر بخوانید:
«از او تقاضای کار کردم، او به من تجاوز کرد»
زنانی که او را به تجاوز متهم کردند و کسانی که او را میشناسند میگویند با این استدلالها آشنایی دارند. احمدی عموما جوکهای جنسی تعریف میکرده، مباحث را به سمت موضوعات صریح جنسی سوق میداده و سوالهای آزاردهندهای درباره زندگی جنسی آنها میپرسیده است. طبق گفتههای تعدادی از این زنان، وقتی به او اعتراض میشده میگفته فمینیستها باید از رهاییبخشی جنسی حمایت کنند و تاکید میکرده این مکالمات جنسی مدرن بودن او را نشان میدهد. وقتی زنان در برابر پیشرویهای جنسی او مقاومت میکردند آنها را مورد تمسخر قرار داده و امل و محافظهکار خطاب میکرد.
یکی از زنان تعریف میکند که احمدی وسط یک ملاقات کاری، به دستشویی رفت و وقتی بازگشت کاملا برهنه بود. این زن از شوکه شدن خود میگوید: «او شروع به خندیدن کرد و گفت از چه میترسی؟ این مسئلهای بسیار طبیعی است. اگر از بدن برهنه من میترسی یعنی محافظهکار، امل و شهرستانی هستی. بعد گفت اگر میخواهی یک فمینیست واقعی باشی و تناقضات ذهنی خودت را حل کنی باید بپذیری به بدن برهنه من نگاه کنی.»
«سمانه سوادی»، کنشگر برابری جنسیتی ساکن انگلیس میگوید پس از اینکه علنا روایتی را که بدون نام متهم در شبکههای اجتماعی منتشر شده بود به احمدی منتسب کرده، از حساب کاربری توئیتر و واتساپ کامیل احمدی برایش پیامهای تهدیدآمیز ارسال شده است. احمدی در این پیامها گفته اگر سوادی پست خود را پاک نکند، او درباره فرد اتهامزننده با ماموران امنیتی صحبت خواهد کرد و آن زن را در خطر امنیتی و تشکیل پرونده قرار خواهد داد: «در بازجویی قبلی از من درباره آن زن پرسیدند.» این یعنی احمدی واقعه را تایید و هویت فرد اتهامزننده را شناسایی کرده است. او در این پیامها اشاره کرده که روایت مطرح شده ناقص است. احمدی نوشته: «در حال حاضر من در شرایط دشواری به سر میبرم. اگر تصمیم بگیرم حقایق را بگویم برای همه ما بد خواهد شد. اگر ممکن است پست خود را قبل از اینکه دستبهدست بچرخد و برای همه ما دردسر درست کند، پاک کنید. میتوانیم فردا با هم صحبت کنیم. تشکر.»
این روایات خشم و انزجار گروههای کنشگران و پژوهشگران را برانگیخته است. بوِیژه آنکه احمدی از فمینیسم و آرمانگرایی این زنان جوان سوءاستفاده کرده و موقعیتهایی برای اعمال خشونت بوجود آورده است. «سوسن طهماسبی»، فعال برجسته حقوق زنان میگوید: «او از اعتماد این زنان جوان آرمانگرا سوءاستفاده کرده است. آنها فکر میکردند همکاری با احمدی راهی است برای پیشروی و فعالیت در زمینه حقوق زنان. دسترسی او به عنوان یک پژوهشگر به زنان آسیبپذیر، باید خاتمه پیدا کند.»
سوءاستفادههای جنسی احمدی باعث میشود پژوهش روی مناطق حساس سختتر و دچار عقبگرد شود. چون کلیشههایی منفی نسبت به کنشگران و فمینیستها وجود دارد و کسب اعتماد جوامع محافظهکاری که سنتهایی چون ناقصسازی جنسی زنان و ازدواج زودهنگام را اجرا میکنند، بسیار سخت است. اتهامات علیه احمدی به تقویت این وضعیت منجر میشود؛ چرا که ممکن است دسترسی محققان دیگر برای پژوهشهای ضروری در این نقاط در آینده محدود یا قطع شود: «ما به او اعتماد کردیم که روی چنین موضوعات حساسی کار کند و او به همه ما خیانت کرد. و من از خودم میپرسم که آیا او اساسا این موضوعات را انتخاب کرده که بتواند با زنان ارتباط برقرار و از آنها سوءاستفاده کند؟»
زن دیگری که با احمدی کار میکرده گفته که شاهد خشونت جنسی او نبوده اما رابطه حرفهای خود را با او به خاطر «رفتار نامناسب» قطع کرده است. او ادعا میکند که مصادیق این رفتارها شامل ادبیات شدیدا جنسی صریح، استفاده از الکل و حشیش و رابطه جنسی با زنان جوان محققی بوده است. او میگوید تمامی این رفتارها در فضای کاری و حرفهای رخ داده و سواستفاده از جایگاه قدرت محسوب میشود. او همچنین میگوید که احمدی خودش را به ظاهر متعهد و دغدغهمند نسبت به مسائل اجتماعی نشان میداده، اما برای همکاران زن خود اعتبار کمی قائل بوده و آنها را دستکم میگرفته است.
احمدی گفته از اینکه هیئت منصفهای از همکاران تشکیل شود و این اتهامات مورد بررسی قرار بگیرد استقبال میکند. اما حتی اگر او از ایران نمیگریخت هم احتمال کمی برای برپایی محاکمه وجود داشت. زنانی که او را به تعرض جنسی متهم کردند میگویند حس نمیکردند که در سیستم قضایی ایران بتوانند از او شکایت کنند. ایران رابطه جنسی توافقی خارج از ازدواج را جرمانگاری کرده و این باعث میشود که اگر گزارش بازماندگان احمدی مورد باور مقامات قضایی قرار نگیرد، خود در خطر محکومیت قرار بگیرند. و اگر هم پرونده تجاوز به دادگاه برسد، طبق قانون مجازات متجاوزان اعدام است. و این موضوع فشاری سنگین به بازماندگانی که به دنبال عدالتند تحمیل میکند و آنها را در وضعیت دشواری قرار میدهد.
بنا به گفته بازماندگانی که به گاردین گزارش کردهاند، الگوی رفتاری مشخصی در سوءاستفادههای جنسی احمدی دیده میشود. آنها میگویند احمدی زنان جوانی را که با او کار میکردند مورد هدف قرار میداده است. او با عنوان جلسه کاری، موقعیتهایی را برنامهریزی میکرده که با این زنان جوان تنها بماند. درحالیکه این زنان منتظر بودند ملاقات جمعی صورت بگیرد، وقتی میرسیدند میدیدند احمدی تنهاست. برخی از این زنان میگویند که احمدی به آنها نوشیدنی الکلی و حشیش که در ایران غیرقانونی است تعارف میکرده است. یا آنها را فریب میداده تا مصرف کنند.
بیشتر زنان پس از تجربه تعرض و آزار جنسی همکاری خود را برای مدتی با او ادامه میدادند، به دلیل اینکه امکان شغلی و حرفهای دیگری در این حوزه محدود و حساس برای آنها وجود نداشت. آنها میگویند که تلاش کرده بودند به زنان دیگر هشدار بدهند و اینکه بالاخره به این تصمیم دشوار برای علنی کردن تجربههای خود رسیدند بیشتر برای حمایت و حفاظت از زنان جوان دیگر بوده است. با اینکه میدانستند احتمالا توسط احمدی شناسایی خواهند شد. یکی از راویان میگوید: «آنچه که درد مرا تا حدودی تسکین میدهد این است که حتی اگر یک نفر اتفاقی که برای من افتاده را باور کند دیگر احمدی نمیتواند با زنان دیگر چنین رفتارهایی کند.»
منبع: Guardian