دیدبان آزار

تجاوز، زنان معترض سودانی را خانه‌نشین نکرد

«محکم بایستید، این یک انقلاب زنانه است»


دیده‌بان آزار: آلاء ساتر هنرمند سودانی است که در جریان انقلاب ۲۰۱۹ سودان با دیوارنگاره‌هایش بر سر زبان‌ها افتاد. او در تصاویری که خلق می‌کند، نقش رهبری موثر زنان سودانی در اعتراضات سیاسی و مبارزه علیه تبعیض را یادآور می‌شود و به گفته خودش سعی بر شکستن این باور مردسالارانه که «جای زن در خیابان نیست» دارد.

آلاء در مصاحبه‌ای می‌گوید: «ما هم‌‌زمان با دو سیستم مبارزه می‌کنیم. ما سال‌ها پیش از خیزش سیاسی اخیر، به طور روزمره برای شنیده شدن و دربرگرفته شدن در حیات اجتماعی تقلا کرده‌ایم. اجتماعی که نقش‌های محدودی برایمان مشخص کرده است. هدف ما نه تنها براندازی نظام سیاسی، بلکه واژگونی نظام اجتماعی‌ای که ارزش‌های مردسالارانه و سرکوبگر سیستم حاکم در آن رخنه کرده است.

آلاء بر یکی از این دیوارنگاره‌ها خطاب به زنان نوشته شده: «محکم بایستید، این یک انقلاب زنانه است.» ساتر در تصویری دیگر از قول زنان می‌گوید: «ما انقلاب هستیم، و انقلاب ادامه دارد.»

بنا بر گزارش‌های منتشر شده، حدود ۷۰ درصد تظاهرکنندگان در خیزش سودان را زنان تشکیل می‌دادند. نه فقط به عنوان شرکت‌کننده در تجمعات بلکه در رهبری اعتراضات. تصویر آلاء صلاح‌ النورانی را با انگشت اشاره رفته‌اش به سمت آسمان بر روی سقف خودرو به یاد داریم. تصویری که جایگاهی نمادین در انقلاب سودان پیدا کرد.

حضور زنان در خط مقدم، برای آنها عواقب دوسویه‌ای به دنبال داشت. زنان از سوی خانواده‌های خود که شرکت در تجمع را مناسب زنان خود نمی‌دانستند متحمل تهدید و فشار شدند. یکی از زنان بازداشت‌شده می‌گوید: «از برادرم که قرار بود بیاید دم بازداشتگاه بیشتر از ماموران امنیتی می‌ترسیدم.» یکی دیگر از زنان بازداشتی به هم‌بندی‌هایش گفته: «دفعه بعد که مرا می‌بینید احتمالا همسرم طلاقم داده است.»

از طرفی دیگر نیروهای سرکوبگر رژیم البشیر، برای مقابله با زنان معترض، به خشونت جنسی گسترده متوسل شدند. کمیته مرکزی پزشکان سودان افشا کرده که در ادامه اعتراضات، نیروهای نظامی حداقل به ۷۰ زن تجاوز کرده‌اند. اما تجاوز، آزار جنسی، فشار خانواده و اخراج از کار هم زنان سودانی را خانه‌نشین نکرد.