دیدبان آزار

طراحی لباس در رام‌الله برای آگاهی‌بخشی در زمینه آزار خیابانی

من عشق تو نیستم

دیدبان آزار: یاسمین امجلی زن فلسطینی آمریکایی، در سال 2016 برند لباس خود «BabyFist» را در رام‌الله به راه انداخت. او بر روی لباس‌های که طراحی می‌کند می‌نویسد: «من عشق تو نیستم». هدف اصلی او از این کار آگاهی‌بخشی در زمینه آزار خیابانی و مقابله با آن در فلسطین بوده است. یاسمین می‌گوید: «حبیبتی به معنای عشق من هست و سویه‌هایی از مالکیت را به همراه دارد. ما با این شعار خود را پس می‌گیریم و اعلام می‌کنیم که به کسی تعلق نداریم».

ایده این برند به زمانی برمی‌گردد که در آمریکا زندگی می‌کرد. یک روز در جست‌وجوهای اینترنتی به کتی برخورد که روی آن به انگلیسی نوشته شده بود: «I’m not your baby». تصمیم گرفت همین جمله را به زبان عربی برای خودش روی یک کت پرینت بگیرد. «حبیبتی» متلکی است که او بارها در خیابان‌های رام‌الله شنیده بود. زمانی که به رام‌الله برگشت، در حین خواندن کتاب «فمینیسم در اسلام» از مارگوت بدران با خودش فکر کرد که تمام عمر در رام‌الله مردسالار مورد سرکوب قرار گرفته و آزارهای خیابانی نمودی از این سرکوب‌ها است.

 

 

او عکس کت را با هشتگ «من حبیب تو نیستم» در فضای مجازی منتشر کرد و با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. بسیاری از زنان تجربه‌هایشان را از آزار خیابانی به اشتراک گذاشتند. عده زیادی هم پرسیده بودند که از کجا می‌توانند کت را تهیه کنند. یاسمین به فکر افتاد تا خودش خط تولید لباس راه بیندازد. فروشگاه او در رام‌الله به پاتوق زنان تبدیل شده بود. پاتوقی برای به اشتراک‌‌گذاری تجربه‌ها، همبستگی و خواهرانگی و حتی ارائه مشاوره حقوقی به آزاردیدگان و تجاوز. چندی پیش یک بازمانده تجاوز به فروشگاه مراجعه کرد و داوطلبان برای او وکیل گرفتند تا بتواندمتخاطی را به محاکمه بکشاند.

لباس‌ها در کارگاهی در غزه تولید و سپس در رام‌الله توسط گروهی از زنان گلدوزی می‌شوند. یاسمین حمایت از صنعت نساجی فلسطین را از دیگر انگیزه‌های خود اعلام کرده است. صنعتی که در گذشته پررونق بوده و در دهه اخیر مسیر نابودی را طی کرده است. به دلیل محاصره نوار غزه، یاسمین امکان سرزدن به کارگاه و ملاقات و گفت‌وگوی رودررو با خیاطان را ندارد و این مسئله گاهی دردسرساز است و تولید را عقب می‌اندازد.

برند یاسمین 10 درصد از عواید خود را به انجمن زنان کارگر فلسطین برای توسعه (PWWSD) اهدا می‌کند. انجمنی که باور به بسیج عمومی و مشارکت زنان برای مبارزه با اشغالگری اسرائیل دارد و هم‌چنین معتقد است که رهایی زنان عمیقا و مستقیما با پایان اشغالگری و رهایی فلسطین در هم تنیده است. با این حال یاسمین منتقدان زیادی دارد. عده‌ای می‌گویند رهایی زنان فعلا مسئله ما نیست و در مبارزه برای رهایی و تاسیس کشور دموکراتیک فلسطین، رهایی زن در جایگاه سوم و چهارم لیست اولویت‎‌ها هم قرار نمی‌گیرد و طرح مسائلی مانند آزار خیابانی تنها پرت کردن حواس افکار عمومی است. محافظه‌کاران هم حرکت او را محکوم کرده‌اند و می‌گویند با درج شعارهای تحریک‌آمیز روی لباس موجب جلب توجه‌ها به سمت بدن زنان می‌شود.

 

 

یاسمین جنبش می تو را اثرگذار توصیف می‌کند و می‌گوید به یمن «می‌ تو» حرکت او هم بیشتر دیده شد. اگرچه یاسمین کار خود را ماه‌ها پیش از شکل‌گیری می تو آغاز کرده بود. او اضافه می‌کند: «اصلا اگر جنبش «می‌ تو» به راه نیفتاده بود با فراگیر شدن هشتگ #NotYourHabibti این‌طور به نظر می‌رسید که آزار جنسی و تبعیض جنسیتی مسئله‌ای منحصر به جهان عرب است. من خیلی خوشحال هستم که اینطور نشد». اما او به نگاه اروپامحوری که نسبت به جنبش‌های ضد آزار جنسی در جهان عرب وجود دارد نقد دارد: «مهم است تفاوت فرهنگی و ... در جنبش‌های فمینیستی به رسمیت شناخته شود. «می تو» فمینیسم زنان سفید‌پوست و برخوردار غرب بود، «من حبیب تو نیستم» جریان اعتراضی زنان عرب و مسلمان.»

 

بیشتر بخوانید: 

«یالله! بیا رکاب بزنیم» 

اتحاد برای تصویب قانون مقابله با آزار جنسی در لبنان

 

یاسمین در اکتبر سال 2016 به خیابان‌های رام‌الله رفت و از زنان دعوت کرد که تجربه‌های خود را از آزار خیابانی و آزار جنسی به اشتراک بگذارند. سپس روایت‌ها را با ماشین تایپ خود ثبت کرد. واکنش‌ها متفاوت بود. عده‌ای او را «خارجی» تلقی می‌کردند و نادیده می‌گرفتند، برخی دیگر می‌گفتند آزار جنسی مسئله ما نیست یا اینکه مشکل از لباس پوشیدن زنان است. اما زنان زیادی هم آمدند و تعریف کردند. اینکه در خیابان‌های رام‌الله چه تجربه‌کرده‌اند و هرگز نتوانسته‌اند آزارگران خود را به محاکم قضایی بکشانند. یک زن درست چند دقیقه قبل مورد دست‌درازی قرار گرفته بود، جایی که ماموران پلیس هم ایستاده بودند اما هیچ واکنشی نشان ندادند.

 

 

یاسمین قصد دارد نامه‌های روایات که از تجربه‌های آزار جنسی زنان فلسطینی گردآوری کرده را علاوه بر رام‌الله در شهرهای دیگر دنیا  نیز به نمایش بگذارد. نمایشگاه او در روم، ورشو و نیویورک تایید شده است. در این نمایشگاه او از دو تابوت کودک را به صورت نمادین استفاده می‌کند. در یکی نامه‌ها را می‌گذارد و در دیگری آبنبات عسلی. شرکت‌کنندگان دعوت می‌شوند که نامه‌ها را بخوانند و سپس در تابوت را ببندند و آبنبات خود را بردارند. به قول خود یاسمین چیزی شبیه ایده رستاخیز.

او از مفاهیم اسلامی در اجرای این پروژه تاثیر گرفته است و می‌گوید: «آیه‌ای قرآنی داریم که به روز آخرت اشاره دارد. دختران در پیشگاه خداوند حاضر می‌شوند و اظهار می‌کنند چه کسانی با آنها چه کرده‌اند تا روحشان رها شود و به بهشت برود. در این‌جا هم اتفاقی مشابه رخ می‌دهد. روایت خود را بازگو می‌کنید، دیگران می‌فهمند به عنوان یک زن چه بر شما گذشته و رها می‌شوید.» یاسمین هدف خود از دعوت زنان به بازگویی روایات شکستن تابوهای موجود حول مسئله آزار جنسی در فلسطین بیان می‌کند. او هویت راویان را پنهان نگه داشت و آنها را در فضای مجازی نیز منتشر کرد تا زنان حس کنند شنیده و دیده می‌شوند و از انزوا بیرون بیایند. یاسمین روایات را به کتاب هم تبدیل و در دانشگاه‌های متعدد آمریکا از آن رونمایی کرد.

 

 

به گفته یاسمن اسرائیل چنان آوار بلا را بر سر فلسطیان ریخته که به سختی می‌شود در حوزه خشونت‌های اجتماعی علیه زنان مسئله‌سازی کرد. رسانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی دائما در حال مستند‌سازی خشونت اسرائیل علیه زنان اکتیویست و زندانی و اطلاع‌رسانی در این زمینه هستند و ممکن است این تصور اشتباه را ایجاد کند که آزار جنسی و تجاوز در فلسطین چندان مسئله مهمی نیست. یاسمین می‌گوید: «اشغالگری اسرائیل گاهی دستمایه توجیه و یا پنهان کردن مصائب اجتماعی موجود در فلسطین قرار می‌گیرد. ما معضلات اجتماعی عمده‌ای داریم که پس از رهایی فلسطین هم گریبان‎گیرمان خواهد بود. »

امیره خادر یکی دیگر از داوطلبان که دانشجوی حقوق است می‌گوید: «اصلاحات قانونی در فلسطین اشغالی تقریبا غیرممکن است. ساختار سیاسی و هم‌چنین حقوقی و اقتصادی ثبات ندارد. خیلی سخت می‌توان دنبال تغییر بود وقتی اسرائیل تمامی جزئیات زندگی‌ات را تحت کنترل درآورده است.» خادر میز معتقد است که منازعه فلسطین-اسرائیل، ایده مبارزه با سرکوب و تبعیض جنسیتی را به حاشیه برده است و وقتی صحبت از فمینیسم و حقوق زنان می‌شود همواره عده‌ زیادی به تو یادآور می‌شوند که تنها مبارزه مشروع و مقدس رهایی فلسطین است که تغییرات اساسی را به دنبال خواهد داشت.

 

 

 

 

منبع تصویر: Almonitor

مطالب مرتبط