دیدبان آزار

آزار خیابانی، چالشی مقابل ورزش زنان در فضای باز

نیلوفر حامدی: با رسیدن آذر ماه طرفداران فعالیت‌های ورزشی در پارک‌ها و خیابان‌ها نگران هوای آلوده می‌شوند در شرایطی که نیمی از این جامعه در تمام طول سال برای چنین فعالیت‌هایی یک نگرانی بزرگ دارد. ورزش کردن در پارک و یا هر نوع فضای بازی برای زنان عموما با آزار و اذیت همراه بوده است. زنانی که ورزش کردن در محیط‌های باز را به جای باشگاه‌ها انتخاب می‌کنند، تجربه‌های مشترکی در این زمینه دارند. شاید خواننده در نگاه نخست این طور تصور کند که دیگر زمان این حرف‌ها گذشته و زنان خیلی وقت است که چنین تابوهایی را شکسته‌اند. بله درست است. دیگر سال‌هاست که نیمه زنانه جامعه ایرانی راه خود را در مجامع مختلف باز کرده است. سال‌هاست درصد زیادی از دانشجویان را زنان تشکیل می دهند. سال‌هاست که زنان در مشاغل مختلف فعالیت می‌کنند و از مدیریت گرفته تا کار در معدن و رانندگی کامیون هم دیگر شغلی صرفا مردانه نیست. 

بنفشه.ش زنی ۵۲ ساله و شاغل یکی از اداره‌های دولتی است. او سال‌هاست که هر شب حوالی ساعت ۷ برای پیاده‌روی به خیابان‌ها می‌رود. درباره تجربه‌اش از آزار خیابانی در این سال‌ها می گوید: «حدودا ۴۵ سالم بود که تصمیم گرفتم هر روز پیاده‌روی کنم. به خاطر ساعت کاریم امکان فعالیت صبحگاهی را نداشتم و به همین دلیل عصر را انتخاب می‌کردم. در نیمه دوم سال به خاطر اینکه هوا زودتر تاریک می‌شود، مشکلات هم بیشتر می‌شد. با وجود اینکه دختر جوانی نبودم اما باز هم خیلی شب‌ها بود که احساس امنیت نمی‌کردم. بیشتر سعی می‌کردم در خیابان‌های پررفت‌وآمد قدم بزنم. الان هم با وجود اینکه سال‌هاست در خیابانی مشخص پیاده‌روی می‌کنم اما بازهم گاهی شاهد جملاتی هستم که الان و در این سن و سال بیشتر برایم مضحک به نظر می‌رسد ولی نمی‌شود آزاردهنده بودنش را کتمان کنم.»

زهرا.ع ۲۷ سال دارد. ورزشکار است و برای فعالیت‌های هوازی‌اش ترجیح می‌دهد در پارک بدود، چون به خاطر فشار بیشتر اکسیژن در هوا در مقایسه با باشگاه‌ها، نتیجه فعالیتش بهتر است. زهرا معتقد است گاهی فقط یک نگاه روزش را خراب می کند: «مدت‌هاست ورزش حرفه‌ای می‌کنم و با رفتارهای زننده خیابانی آشنایی دارم اما مساله اینجاست که آزار همیشه لمس کردن زنان و یا به کار بردن واژه‌ها و توهین‌های جنسی نیست. گاهی فقط یک نگاه می‌تواند آزاردهنده باشد. من همیشه با لباس ورزشی ساده به پارک می‌روم و برای اینکه در تمرینم تنوع داشته باشم سعی می‌کنم فضای دویدنم را هر چند وقت یک بار عوض کنم. روزهایی پیش می‌آید که از مردم انرژی مثبت می‌گیرم اما خیلی وقت‌ها هم واقعا روزم خراب می‌شود. هیچ کسی، چه زن و چه مرد دوست ندارد زیر ذره‌بین نگاه کسی باشد.»

مریم.د 30 ساله است و می‌گوید هربار تمرین می‌کند در مقابل یکی از این آزارها رفتار درستی نشان دهد اما نمی تواند: «هربار که برای ورزش می‌خواهم از خانه بیرون بروم به خودم قول می‌دهم اگر مردی توهینی کرد جوابش را بدهم اما نمی‌شود. نمی‌دانم چه چیزی باعث می‌شود سکوت کنم. ته ذهنم حس می‌کنم اگر حرفی بزنم بقیه فکر می‌کنند از گستاخ بودنم است و سکوتم یعنی دختر باوقارتری هستم، ولی ته قلبم از سکوتم حس بدی دارم.»

شاید در زمان کودکی و نوجوانی به بیشتر دختران یاد داده‌اند در مقابل آزار ساکت باشد اما حالا همه می‌دانیم که سکوت به معنی تایید رفتار شخص آزاردهنده است. وقتی سکوت میکنیم، به طرف مقابل می‌گوییم ما مشکلی با رفتار تو نداریم و اجازه داری تا هر وقت که دلت خواست ادامه دهی اما واکنش درست، به موقع و اعتراض مناسب در درازمدت باعث می‌شود تا شاهد چنین رفتارهایی نباشیم.

کوروش محمدی رییس انجمن آسیب‌شناسی احتماعی ایران در این باره می‌گوید: «تربیت‌ها و واکنش‌ها نسبت به دختران، موجب کاهش مطالبات آنان در جامعه شده و فرصت دفاع از خود را در مواجه با انواع تعرضاتی که نسبت به زنان اعمال می‌شود، از آنان گرفته و در نتیجه به خاطر ترس از نکوهش خانواده اعتراضی هم نمی‌کنند. این نوع برخورد در بلندمدت باعث قطع ارتباط و مشورت میان والدین و فرزندان می‌شود. در صورتی که اگر در مدت کوتاهی این حق و امکان برای همه دختران ایجاد شود که بتوانند نسبت به تعرضات کلامی ‌و روانی که در جامعه نسبت به آنها اعمال شده، اعتراض کرده و مراجع قانونی را در جریان قرار دهند، درصد بالایی از این خشونت‌ها کاهش پیدا می‌کند. در حالی‌که سکوت در برابر این تعرضات، رفتارهای عاملان آن را تشدید می‌کند. اما به اعتقاد من این اتفاق نمی‌افتد، زیرا در جامعه این نگاه ‌وجود دارد که در صورت وقوع چنین اتفاقاتی آبروی دختر را که قربانی این ماجرا است، در خطر دیده و انگشت اتهام به سوی او روانه می‌شود. در چنین شرایطی مسلم است که فرد خاطی، همچنان به رفتار خود ادامه می‌دهد.» جامعه انسانی از زنان و مردانی تشکیل شده که باید در کنار هم برای تعالی بکوشند و در چنین چالش‌هایی هر دو باید برای رشد خود قدم بردارند. 

مطالب مرتبط